1 A
a, an | indef.art (ئۈزۈك تاۋۇش بىلەن باشلانغان سۆزلەرنىڭ ئالدىدا a، سوزۇق تاۋۇش بىلەن باشلانغان سۆزلەرنىڭ ئالدىدا an ئىشلىتىلىدۇ) ① بىر، بىر دانە: a pen بىر قەلەم/ an hour بىر سائەت (ۋاقىت)/ a book بىر كىتاب/a university بىر داشۆ/a house بىر ئېغىز ئۆي. ② ھەر، ھەر بىر: once a mounth (ھەر) ئايدا بىر قېتىم. ③ (تۈرداش شەيئىلەرنى كۆرسىتىدۇ) ھەرقانداق (خىل، تۈر): A square has four sides. ھەرقانداق كۋادراتنىڭ تۆت تەرىپى بولىدۇ. ④ ئوخشاش: of a size ئوخشاش دەرىجىلىك (ئاياغ ۋە باشقىلار). |
abacus | (abaci abacus es ) n. چوت، سەنپەن. |
abandon | v. تاشلىۋەتمەك، ۋاز كەچمەك، ئۆز مەيلىگە قويۇپ بەرمەك. |
abashed | ①مۇھتاجلىق، ئېغىرلىق ②مۈشكۈل ئەھۋال |
ABC | ①n. ئېلىپبە، ئالفاۋىت. ②ئاساس. |
abdomen | n. قورساق، قورساق قىسمى. |
abhor | v. ( abhor red؛ abhor red؛ abhor ring) نەپرەتلەنمەك، ئۆچ كۆرمەك، يامان كۆرمەك، بىزار بولماق، ۋاز كەچمەك. |
abide | v. (abode، aibded؛ abode، abided) ① رىئايە قىلماق، بويسۇنماق. ② چىدىماق، بەرداشلىق بەرمەك. |
ability | n. ①كۈچ، قابىلىيەت، ئىقتىدار، ماھارەت. ② ئىستېدات. |
able | ① adj. قابىلىيەتلىك، ئىقتىدارلىق، ئىستېداتلىق. ② قولىدىن كېلىدىغان، ھۆددىسىدىن چىقالايدىغان، قىلالايدىغان: be able to قىلالىماق. |
aboard | ① adv.Ⅰ (پاراخوت، ئايروپىلان، ماشىنا قاتارلىقلار)دا. ② (ئايروپىلان، پاراخوت، پويىز، ماشىنا)غا (ئولتۇرۇش، چىقىش) prep.Ⅱ. (ئايروپىلان، پاراخوت، ماشىنا)دا. تا. غا. |
abode | υ.→ abide. تۇرۇشلۇق جاي |
abolish | υ. بىكار قىلماق، يوق قىلماق، ئەمەلدىن قالدۇرماق. |
abound | ①υ. مول بولماق. ① تولماق، لىق تولماق، قاپلىماق. |
about | ①adυ.Ⅰ ئەتراپىدا، ئۆپچۆرىسىدە، يېقىن ئەتراپتا، ئەتراپقا. ② يۇقىرىدا، يەنىلا. ③ ئالاھازەل، ......لاردا (ۋاقىت). ①prep.Ⅱ ئەتراپىدا، ئۆپچۆرىسىدە، ② ھەققىدە، توغرۇلۇق، توغرىسىدا، دائىر، ئائىت: be about to ئالدىد؛ پات ئارىدا؛ قىلماقچى بولماق. |
above | ①prep.Ⅰ ئۈستىگە؛ ئۈستىدە: The aeroplane flew above the clouds. ئايروپىلان بۇلۇتنىڭ ئۈستىدىن ئۇچۇپ ئۆتتى. ②...-دىن ئارتۇق. ①adv.Ⅱ ئۈستىدە؛ ئۈستىگە. ② ئالدىدا. adj.Ⅲ ئېيتىپ ئۆتۈلگەن، يۇقىرىدىكى، يۇقىرىدا ئېيتىلغان، بايان قىلىنغان: above all ئالدى بىلەن، ئاۋۋال. |
abroad | ① adv. دۆلەت سىرتى (دا، غا)، چەت ئەل(دە، گە)، تاشقىرى (غا، دا). ② ھەممە يەر (دە، گە). |
abrupt | ①adj. تۇيۇقسىز. ② قوپال، توڭ قاتتىق. ③ تىك يانتۇ. |
absence | ①n. كەملىك، كەم بولۇش. ② قاناشماسلىق، كەلمەسلىك. |
absent 1 | ① adj.يوق، قاتناشمىغان، كەلمىگەن. ② كەم، كەمچىل. |
absent 2 | v. قاتناشماسلىق، (ئىشقا) كەلمەسلىك؛ (دەرستىن، خىزمەتتىن) قالماق. |
absolute | ① adj. سۆزسىز؛ قەتئىي. ② مۇتلەق. ③ پۈتۈنلەي، تامامەن. ④ چەكسىز: absolute zero چەكسىز كەتكەن نۆللەر. |
absolutely | ① adv. مۇتلەق. ② پۈتۈنلەي. ③ ئەلۋەتتە؛ چوقۇم، جەزمەن. |
absorb | ① v. سۈمۈرمەك، شورىماق، يۇتماق، شۈممەك. ② (ئابستراكت مەنىدە) قوبۇل قىلماق. ③ بېرىلمەك. |
abstract | adj. ئابستراكت. |
absurd | ① adj. كېلىشمىگەن، بىمەنە، بولمىغۇر، شاللاق، چاكىنا. ② نامۇۋاپىق؛ ئەقىلگە سىغمايدىغان. ③ كۈلكىلىك. |
abundance | n. موللۇق، باياشاتلىق، كەڭتاشالىق، پاراۋانلىق، |
abundant | adj. مول، كۆپلەپ، نۇرغۇنلىغان. |
abuse 1 | ① v. قالايمىقان ئىشلەتمەك (ھوقۇق)؛ ئارتۇقچە سەرپ قىلماق. ② خارلىماق؛ سۇيىئىستېمال قىلماق. ③ ھاقارەتلىمەك. |
abuse 2 | ①n. قالايمىقان ئىشلىتىش (ھوقۇق). ② سۇيىئىستېمال قىلىش. ③ خارلاش. ④ ھاقارەتلەش. ⑤ قالاق ئادەت، ئەسكى ئادەت، يامان خاھىش، ناچار ئىللەت. |
academy | ① n. ئاكادېمىيە. ② ئالىي تېخنىكۇم. ③ شۆيۈەن. ④ ئوفىتسېرلار مەكتىپى. ⑤ ئىلمىي جەمئىيەت. |
accelerate | v.Ⅰ تېزلەتمەك. n.Ⅱ تېزلىتىش، تېزلىنىش. |
accent 1 | ①v. ئۇرغۇلۇق ئوقۇماق. ② ئۇرغۇ بەلگىسى قويماق. |
accent 2 | ① n.ئۇرغۇ، ئۇرغۇ بەلگىسى. ② ئاھاڭ. ③ تەلەپپۇز. |
accept | ① v. قوبۇل قىلماق، ماقۇل بولماق. ② ئېتىراپ قىلماق، ئىقرار قىلماق. |
access | ① n. يېقىنلىشىش. ② ئاسان يېتىپ بېرىش. ③ يول. |
accessory | ① n. قوشۇمچە بۇيۇم. ② قوشۇمچە دېتال. ③ زىننەت بۇيۇملىرى، زىبۇ-زىننەت. ④ سېرىك. |
accident | n. بەختسىزلىك ھادىسە، تاسادىپىي ۋەقە. |
accidental | adj. تاسادىپىي، تۇيۇقسىز. |
accommodate | ① v. تەمىنلىمەك. ② كۆندۈرمەك، كۆنمەك، ماسلاشماق. |
accompany | ① v. ھەمراھ بولماق. جور بولماق، بىللە بولماق. ② تەڭكەش قىلماق. |
accomplish | ① v. تاماملىماق، پۈتتۈرمەك. ② يولغا قويماق، ئىجرا قىلماق. ③ يەتمەك (مەقسەتكە). |
accord | v. Ⅰ ماسلاشماق، ئۆزلەشمەك. n.Ⅱ كېلىشىم، شەرتنامە. |
according | adv. بويىچە، بىنائەن، ئاساسەن: according to بىنائەن، بويىچە، ئاساسەن. |
accordingly | adv. شۇڭلاشقا، شۇنىڭ ئۈچۈن، شۇڭا، شۇنىڭ بىلەن. |
account | ① n.Ⅰ ھېساب، ھېسابات. ② تىزىمغا ئالدۇرۇش. مەلۇم قىلىش. ③ سەۋەب. ④...... دەپ بىلىش؛ ئويلىنىش. ① v. Ⅱ ئىزاھلىماق. ② چۈشەندۈرمەك: of no account كارى چاغلىق on no account / ھەرگىز، ئەسلا turn to account / پايدىلانماق. |
accumulate | v. جۇغلىماق، توپلىماق، يىغماق. |
accurate | adj. توغرا، ئېنىق. ② نازۇك، سىپتا، زىل. |
accursed | ① adj. قارغىش تەككەن، بەختسىز. ② يىرگىنىچلىك، يامان. |
accuse | ① v. شىكايەت قىلماق، دەرت تۆكمەك. ② ئەيىبلىمەك، كايىماق. ③ قارىلىماق. |
accustom | v. ئادەتلەندۈرمەك، كۆندۈرمەك: be accustomed to ......- گە ئادەتلەنمەك. |
ache | v.Ⅰ ئاغرىماق، ئاغرىپ قالماق، n.Ⅱ ئاغرىق |
achieve | ① v. ئورۇنلىماق (خىزمەتنى). ② يەتمەك، ئېرىشمەك. ③ ئەمەلگە ئاشماق؛ ۋۇجۇدقا چىقماق. |
achievement | ① n. مۇۋەپپەقىيەت؛ نەتىجە، ئۇتۇق. ② ئۆزلەشتۈرۈش، ئۆزلەشتۈرۈش نەتىجىسى. |
acid | adj.Ⅰ كىسلاتا، كىسلاتالىق. n.Ⅱ كىسلاتا. |
acknowledge | ① v. ئېتىراپ قىلماق، ئىقرار قىلماق. ② مىننەتدارلىق بىلدۈرمەك. ③ تاپشۇرۇپ ئالغانلىقىنى ئوقتۇرماق. |
acquaint | v. تونۇتماق، بىلدۈرمەك، ئۇقتۇرماق. |
acquaintance | ① n. تونۇشلۇق، تونۇش. ② تونۇشۇش. |
acquire | ① v. قولغا كەلتۈرمەك، ئېرىشمەك؛ ئىگە بولماق. ② ئۆگىنىۋالماق. |
acre | n. ئىنگلىز موسى (47.40 ئارغا ياكى 07.6 موغا باراۋەر). |
across | ① prep.Ⅰ توغرىسىغا، توغرىسىغا كېسىپ: walk across the street كوچىنى توغرىسىغا كېسىپ ئۆتمەك the brid ge across the river / دەريانى كېسىپ ئۆتكەن كۆۋرۈك. ② ئۇدۇلدا، نېرىقى تەرەپتە: Theri village is across the mountain ئۇلارنىڭ يېزىسى تاغنىڭ نېرىقى تەرىپىدە. ① adv.Ⅱ توغرىسىغا كېسىپ، توغرىسىغا. ② چاپراس. |
act | ① n. ئىش ھەرىكەت، قىلىق. ② پەردە (دراما). ③ پەرمان: ئەمر-پەرمان ①v.Ⅱ ھەرىكەت قىلماق، ھەرىكەتلەنمەك. ② ئىشلىمەك (ماشىنا). ③ رول ئالماق. |
acting | adj.Ⅰ مۇۋەققەت.① n.Ⅱ (ئۇسسۇل) ئويناش ماھارىتى، رول ئېلىش ماھارىتى.②ئويناش، ئورۇنلاش (ئويۇن). |
action | ① n. رول. ② ھەرىكەت، ئىش ھەرىكەت. ③ قىلىق. ④ جەڭ، ئۇرۇش. |
active | ① adj. پائال، جانلىق. ② ئاكتىپ؛ غەيرەتلىك. |
activist | n. ئاكتىپ، ئاكتىپلار. |
activity | ① n. پائالىيەت، پائالىيەتچانلىق، ھەرىكەتچانلىق. ② جانلىنىش. |
actor | n. ئەر ئارتىس. |
actress | n. ئايال ئارتىس. |
actual | adj. رېئال، ئەمەلىي، راست؛ ھەقىقىي. |
actually | adv. ئەمەلىيەتتە، ھەقىقىي، راست. |
AD | (لاتىن تىلىدىكى Anno Domini نىڭ قىسقارتىلمىسى) مىلادى (in the year of the Lord ) |
adapt | ① v. ماسلاشتۇرماق؛ مۇۋاپىقلاشتۇرماق. ② ئۆزگەرتىپ تۈزىمەك؛ تۈزۈتۈپ يازماق. |
add | ① v. قوشماق، ئارتتۇرماق. ② تولۇقلىماق (ئېغىزدا ياكى يېزىپ). |
addition | ① n. قوشۇمچە. ② قوشۇش، قوشۇش ئەمىلى: in addition to... نى قوشقاندا. |
additional | ① adj. قوشۇمچە. ② ئوشۇقچە، نورمىدىن سىرت. |
address | n.Ⅰ ئادرېس. ② نۇتۇق.① v.Ⅱ ئادرېس يازماق. ② ...-غا، -قا، -گە،-كە نۇتۇق سۆزلىمەك. |
adequate | ① adj. يېتەرلىك. ② مۇۋاپىق. |
adhere | ① v. يېپىشماق، يېپىشىۋالماق، چاپلاشماق، چاپلىشىۋالماق. ② چىڭ تۇرماق؛ قەتئىي داۋاملاشتۇرماق. |
adj | . adjective. |
adjacent | adj. يېقىن، يانداش. |
adjective | n. <گرامماتىكا> سۈپەت. |
adjoin | v. تۇتاشماق، چېگرىلانماق. |
adjourn | v. مۇددەتنى سوزماق، ۋاقىتنى كېچىكتۈرمەك. |
adjust | ① v. تەڭشىمەك، مۇۋاپىقلاشتۇرماق. ② توغرىلىماق، تۈزەتمەك. ③ ئويغۇنلاشتۇرماق. |
ADM | Admiral. |
administration | ① n. باشقۇرۇش، ئىگىلىك باشقۇرۇش. ② باشقارما؛ مەمۇرىيەت. |
admiral | n. ئادمىرال (دېڭىز ئارمىيە گېنېرالى). |
admiration | n. ياقتۇرۇش، ھەۋەس قىلىش، قايىل بولۇش. |
admire | ① v. لەززەتلەنمەك، زوقلانماق، ھۇزۇرلانماق، شاتلانماق. ② ماختىماق، تەرىپلىمەك، مەدھىيىلىمەك. ③ قايىل بولماق. ④ ياخشى كۆرمەك، ياراتماق، كۆڭلى چۈشمەك. |
admission | ① n. ئېتىراپ قىلىش، ئىقرار قىلىش. ② يول قويۇش، رۇخسەت قىلىش (مەيدان، مەكتەپ، يىغىن مەيدانى قاتارلىقلارغا كىرىشكە). ③ قوبۇل قىلىش (بىرەر تەشكىلاتقا). |
admit | ① v. ئېتىراپ قىلماق، ئىقرار قىلماق. ② يول قويماق، رۇخسەت قىلماق (مەيدان، مەكتەپ قاتارلىقلاغا كىرىشكە). ③ قوبۇل قىلماق (بىرەر تەشكىلاتقا). |
adopt | ① v. بېقىۋالماق (باشقىلارنىڭ بالىسىنى). ② قوبۇل قىلماق؛ قوللانماق. |
adoption | ① n. ئىشلىتىش، پايدىلىنىش. ② بېقىۋېلىش (باشقىلارنىڭ بالىسىنى). |
adore | ① v. چوقۇنماق. ② قەدىرلىمەك. |
adorn | v. زىننەتلىمەك، ياسىماق، بېزىمەك. |
adult | adj.Ⅰ ياش قۇرامىغا يەتكەن، يېتىلگەن.n.Ⅱ ياش قۇرامىغا يەتكەن ئادەم، يېتىلگەن ئادەم. |
adv. | adverb. |
advance | ① v.Ⅰ ئالغا باسماق، ئىلگىرىلىمەك؛ يۈكسەلمەك. ② ئۆرلىمەك (باھا)، ئۆسمەك (مەرتىۋە). ① n. Ⅱ ئالغا بېسىش، ئىلگىرىلەش. ②ئۆرلەش، ئۆسۈش (باھا، مائاش قاتارلىقلار). |
advanced | ① adj. ئىلغار؛ ئالدىنقى قاتاردىكى. ② ئالىي؛ يۇقىرى دەرىجىلىك؛ ③ تولۇق. |
advantage | ① n. پايدا؛ مەنپەئەت. ② ئەۋزەللىك؛ ئالاھىدىلىك. |
adventure | n. تەۋەككۈلچىلىك قىلىش؛ تەۋەككۈل قىلىش. ② سەرگۈزەشت. ③ غەلىتە؛ غەلىتە سۆزلەر. ④ تۇيۇقسىز يولۇقۇش، ئاجايىپ ئۇچرىشىش. ⑤ تەۋەككۈلچى. |
adventurism | n. تەۋەككۈلچىلىك. |
adverb | n. <گرامماتىكا> رەۋىش. |
adverbial | adj.Ⅰ <گرامماتىكا> ① رەۋىش بولۇپ كېلىدىغان. ② ھالەت؛ ھالەت بولۇپ كېلىدىغان. n.Ⅱ <گرامماتىكا> ھالەت. |
adverse | ①adj. پايدىسىز؛ قولايسىز. ② زىيانلىق. |
advertise | ① v. ئېلان چىقارماق. ② ئوقتۇرماق. |
advertisement | n. ئېلان، ئېلان قىلىش. |
advice | ① n. نەسىھەت، پەند-نەسىھەت. ② تەكلىپ؛ تەۋسىيە. |
advisable | adj. مۇۋاپىق، لايىقىدا، بابىدا، لايىق. |
advise | ① v. نەسىھەت قىلماق، پەند-نەسىھەت قىلماق. ② تەكلىپ بەرمەك، تەۋسىيە قىلماق. ③ ئۇقتۇرماق. |
adviser, advisor | n. نەسىھەتچى. ② مەسلىھەتچى. |
advocate 1 | ① n. ئاقلىغۇچى، ئادۋوكات؛ ھىمايىچى. ② تەشۋىقاتچى، تەرغىباتچى. |
advocate 2 | ① v. تەشەببۇس قىلماق؛ قۇۋۋەتلىمەك. ② تەرغىب قىلماق؛ داۋراڭ سالماق. |
aerial | n.Ⅰ ئانتېننا (ئەنگلىيىدە).adj.Ⅱ ھاۋانىڭ؛ ھاۋادىكى. |
aerobatics | ماھارەتلىك ئۇچۇش، ھاۋا بوشلىقىدا ماھارەت كۆرسىتىش |
aerodrome | n.ئايرودروم. |
aeroplane | ئايروپىلان. |
aeroport | n. ئايروپىلان ئىستانسىسى. |
afar | adj. يىراق؛ يىراققا؛ يىراقتا؛ يىراقتىكى؛ يىراقتىن. |
affair | ①!n. ئىش؛ ۋەقە. ② خىزمەت. ③ لاۋازىمەت ئىشلىرى. |
affect 1 | ① v. تەسىر كۆرسەتمەك، تەسىر قىلماق؛ تەسىر قوزغىماق. ② يۇقۇملانماق. ③ ھايجانلاندۇرماق. |
affect 2 | v. مۇغەمبەرلىك قىلماق. ② ھەۋەس قىلماق؛ خۇشتار بولماق. |
affection 1 | n. مۇھەببەت؛ مېھىر-مۇھەببەت. |
affection 2 | n. كېسەل؛ ئاغرىق. |
affectionate | adj. مېھرىبان؛ سۆيۈملۈك. |
affinity | ① n. قويۇق مۇناسىۋەت، يېقىن مۇناسىۋەت. ② قۇدىلىق مۇناسىۋىتى. ③ جەلپ قىلىش كۈچى. |
affirm | v. مۇئەييەنلەشتۈرمەك؛ ئۈزۈپ ئېيتماق. ② تونۇماق؛ ئېتىراپ قىلماق؛ تەستىقلىماق؛ ئىسپاتلىماق. |
affirmative | adj. <گرامماتىكا> بولۇشلۇق. |
affix | n. <گرامماتىكا> سۆز ياسىغۇچى قوشۇمچە. |
afflict | v. ئازابلانماق؛ باش قاتۇرماق. |
afford | ① v. (can ياكى be able to بىلەن قوشۇپ ئىشلىتىلىدۇ) ...-نى سېتىۋېلىشقا قۇدرىتى يەتمەك...-گە بەرداشلىق بېرىلمەك. ② ئىشلەپچىقارماق. ③ تەمىنلىمەك، قامدىماق. |
afraid | adv قورققان؛ قورقىدىغان؛ ئەندىشە؛ be afraid of قورقماق؛ ئەندىشە قىلماق / He is not afraid of any fifficulties. ئۇ ھېچقانداق قىيىنچىلىقتىن قورقمايدۇ. |
African | ① adj.Ⅰ ئافرىقىچە؛ ئافرىقىلىقچە؛ ئافرىقىنىڭ. n.Ⅱ ئافرىقىلىق. |
after | ① prep.Ⅰ (ۋاقىتنى كۆرسىتىدۇ) ...-دىن كېيىن: after liberation ئازادلىقتىن كېيىن. ② (تەرتىپ ياكى ئورۇننى كۆرسىتىدۇ)... -نىڭ ئارقىسىدا؛ ...-نىڭ كەينىدە: one after another كەينى-كەينىدىن، بىر-بىرلەپ day after day/ كۈندىن- كۈنگە. adv.Ⅱ كېيىن؛ ئارقىسىدا. conj.Ⅲ كېيىن؛ ...دىن كېيىن he went to Peking. After he finished middle school ئۇ ئوتتۇرا مەكتەپنى پۈتتۈرگەندىن كېيىن، بېيجىڭگە كەتكەن. |
afternoon | n. چۈشتىن كېيىن. |
afterward(s) | adv. كېيىن. |
again | adv. تەكرار؛ يەنە؛ قايتا، قايتىدىن؛ يېڭىۋاشتىن، باشقىدىن. |
against | ① prep. قارشى، قارشى تۇرۇش. ② ئۇرۇلۇش، سوقۇلۇش، تېگىپ كېتىش؛ تايىنىش، يۆلىنىش. ③ مۇداپىئەلىنىش. |
age | ① n.Ⅰ ياش، ياش-قۇرام. ② ئۆمۈر. ③ يىل. ④ دەۋر، زامان، چاغ. v.Ⅱ ياشىنىپ قالماق. قېرىماق، قېرىتماق. |
agency | ① n. مۇۋەققەت. ② ئورگان، ئاپپارات، رول. |
agenda | n. كۈن تەرتىپ، قىلىنىدىغان ئىش. |
agent | ① n. ئاگېنت، گۇماشتا، ۋەكىل. ② سېتىقچى. ③ پەۋقۇلئاددە خادىم. |
aggravate | v.ئېغىرلاشماق. ② ئوغىسىنى قايناتماق، غەزەپلەندۈرمەك. |
aggression | n. تاجاۋۇز قىلىش. |
aggressive | تاجاۋۇز قىلغان، تاجاۋۇز قىلىنغان |
aggressor | n. تاجاۋۇزچى. |
ago | adv. بۇرۇن، ئىلگىرى، ئاۋۋال، مۇقەددەم. |
agony | n. ئازاب، ئازاب-ئوقۇبەت. |
agree | ① v. (to بىلەن قوشۇپ ئىشلىتىلىدۇ)قوشۇلماق (پىلانغا). ②(on بىلەن قوشۇپ ئىشلىتىلىدۇ) پىكرى بىردەك بولماق (مەلۇم ئىشقا نىسبەتەن). ③ (with بىلەن قوشۇپ ئىشلىتىلىدۇ) قوشۇلماق؛ ماقۇل كۆرمەك (مەلۇم كىشىنىڭ پىكرىگە). |
agreeable | ① adj. خۇشاللىنارلىق. ② قانائەتلىنەرلىك. ③ مۇۋاپىق. |
agreement | ①n. بىردەك. ② قوشۇلۇش؛ رازى بولۇش، رازىلىق بىلدۈرۈش. ③ پۈتۈم، كېلىشىم، شەرتنامە. |
agricultural | adj. يېزا ئىگىلىكى، دېھقانچىلىق. |
agriculture | ①n.يېزا ئىگىلىكى؛ دېھقانچىلىق؛ دېھقانچىلىق تېخنىكىسى، تېرىقچىلىق تېخنىكىسى. |
ah | int. ھەي، ئاھ، ۋاھ، ھە (ئۈندەش سۆز بولۇپ، خۇشاللىق، ھەيران قېلىش، مەنسىتمەسلىك ياكى ئازابلىنىش قاتارلىقلارنى بىلدۈرىدۇ). |
ahead | adj.adv ئالدىغا؛ ئالدىدا. ئالدىغا قاراپ. ② ئالدىنئالا. |
aid | n.Ⅰ ياردەم. v.Ⅱ ياردەملەشمەك، ياردەم بەرمەك. |
aim | ① v.Ⅰ چەنلىمەك. نىشانلىماق، قارىغا ئالماق، توغرىلىماق مۆلچەرلىمەك. ② ...-گە نىيەت قىلماق. ① n/Ⅱ چەنلەش. ② مەقسەت، نىشان. ③ ئارزۇ، ئىستەك، ئىرادە. |
air | ① n.Ⅰ ھاۋا، ئاتموسفېرا. ② سالاپەت، تۇرۇق، قىياپەت، ئەلپاز، مۇئامىلە. ③ كۈي، ئاھاڭ.① v.Ⅱ قاقلىماق، قاقلاپ قۇرۇتماق، شامالداتماق، شامالدىتىپ قۇرۇتماق. ② بايان قىلماق. |
air-raid | n. ھاۋا ھۇجۇمى. |
aircraft | n. (بىرلىك شەكلى بىلەن كۆپلۈك شەكلى ئوخشاش) ① ھاۋا قاتناش قوراللىرى. ② ئايروپىلان. ③ دىرىژابىل. |
aircraft carrier | n. ئاۋىئاماتكا. |
airdrome n. | aerodrome. |
airfield | n. ئايرودروم. |
airliner | .نۆۋەتچى ئايروپىلان، يولۇچىلار ئايروپىلانى. |
airplane | n. ئايروپىلان. |
airport | n. ئاۋىئاتسىيە ئىستانسىسى. |
airship | n. دىرىژابىل. |
airtight | adj. ھاۋا كىرمەيدىغان؛ ھىم. |
airy | ①adj. ھاۋا ئۆتۈشىدىغان. ② ھاۋادىكى؛ ھاۋانىڭ. ③ مەنىسىز، ئەھمىيەتسىز. ④ تېتىك؛ جانلىق، خۇشال. |
aisle | n. كارىدور، يول. |
alarm | ① n.Ⅰ ترېۋوگا. ② گۈدۈك. ③ تەمتىرەش. ① v.Ⅱ ئەنسىرەتمەك؛ ئەنسىزلىككە سالماق، دەككە-دۈككىگە سالماق. ② سىگنال بەرمەك. |
album | n. ئەلبۇم. |
alcohol | ① n. ئىسپىرت، ئېتانول. ② ئىسپىرتلىق، ئالكوگول، ھاراق. |
algebra | n. <ماتېماتىكا> ئالگېبرا. |
alight 1 | ① adj. كۆيۈپ تۇرغان، كۆيۈۋاتقان. ② پارقىراق؛ يورۇپ تۇرغان، يورۇق. |
alight 2 | ① v. چۈشمەك (ئات، ماشىنا، ئايروپىلان قاتارلىقلاردىن). ② يەرگە چۈشمەك. |
alignment | ① n. تۈز سەپ، تۈز قاتار، تۈز رەت. ② ئىتتىپاق تۈزۈش. |
alike | adj.adv. ئوخشاش، ئوخشايدىغان، ئوخشاپ كېتىدىغان. |
alive | ① adj. ھايات، تىرىك، ياشاۋاتقان. ② جانلىق. |
alkaline | adj. ئىشقارلىق، شورلۇق. |
all | adj.Ⅰ بارلىق، ھەممە، پۈتۈن، بارچەpron.Ⅱ بارلىق، ھەممە، پۈتۈن، بارچە، تامامەن، پۈتكۈل.adj.Ⅲ ئىنتايىن؛ پۈتۈنلەي. |
allegiance | n. ساداقەت، سادىق. |
alley | n. كوچا، تار كوچا. |
alliance | n. ئىتتىپاق؛ بىرلەشمە. |
allocate | v.تەقسىم قىلماق، بۆلۈپ بەرمەك، ئاجرىتىپ بەرمەك. |
allot | تەقسىمات، تەقسىم قىلماق، بۆلۈپ بەرمەك. |
allow | ① v. رۇخسەت قىلماق، يول قويماق، ئىجازەت بەرمەك، رازىلىق بىلدۈرمەك. ② ئېتىراپ قىلماق. |
alloy 1 | v. قېتىشماق، قاتماق. |
alloy 2 | n. قېتىشماق، ئارىلاشما. |
allude | v. ئىشارەت قىلماق، بىشارەت بەرمەك. |
ally | v.Ⅰ بىرلەشمەك، ئىتتىپاقلاشماق.① n.Ⅱ ئىتتىپاقداش، ئىتتىپاقچى. ② ... بىلەن ئىتتىپاقداش دۆلەت. |
almighty | adj. ھەممىگە قادىر، ھەممىنى قىلالايدىغان. |
almost | adv. دېيەرلىك، تاس-تاس... . |
alms | ① n. سەدىقە. ② قۇتقۇزۇش بۇيۇملىرى. |
alone | ① adj & adv. يالغۇز، يەككە، يەككە-يېگانە. ② ئۆز ئالدىغا، مۇستەقىل، ياردەمسىز. ③ پەقەت، پەقەتلا. |
along | ① adv.Ⅰ ئالغا، ئالدى تەرەپكە. ② بىرگە، بىرلىكتە؛ Come along (with me). كېلىڭ! بويلاپ، prep.Ⅱ ياقىلاپ: along the river دەريا بويلاپ. |
alongside | adv.& adj. ...-نى بويلاپ. |
aloud | adv. ئۈنلۈك، ۋارقىراپ؛ توۋلاپ. |
alphabet | n.ئېلىپبە، ئالفاۋىت. |
already | adv. ئاللىقاچان. |
also | adv. ...-مۇ؛ بىردەك، ئوخشاش: no only... but also ... بولۇپلا قالماي بەلكى... . |
altar | n. مېھراب (چېركاۋنىڭ). |
alter | v. ئۆزگەرمەك، ئۆزگەرتمەك، تۈزىمەك، تۈزەتمەك. |
alternate 1 | v. ئالماشماق، ئالماشتۇرماق، نۆۋەتلەشمەك، نۆۋەتلەشتۈرمەك. |
alternate 2 | ① adj. نۆۋەت بىلەن، ئارىلاپ. ② تەييارلىق. كاندىدات. |
alternative | ① adj. بىرسى تاللىنىدىغان. (ئىككىنىڭ ئىچىدىن). ② تاللاش خاراكتېرلىك. |
although | ① conj. تەقدىردىمۇ، گەرچە. ② ...-گە قارىماي، ھەتتا. |
altitude | ① n. ئېگىزلىك، يۇقىرىلىق. ② دېڭىز يۈزىدىن... ئېگىز. |
altogehter | adv. پۈتۈنلەي، تامامەن. |
aluminium | n. ئاليۇمىن <خېمىيە>. |
always | ① adv. ھەمىشە، ھامان، دائىم، ھەرقاچان، ھەر زامان. ② باشتىن-ئاياغ، مەڭگۈ. |
am | v.→ be |
AM,a.m, | (لاتىن تىلىدىكى ante meridiem نىڭ قىسقارتىلمىسى) چۈشتىن بۇرۇن. |
amateur | n. (ئىشتىن سىرتقى) ھەۋەسكار، ھەۋەسمەن. |
amateurish | ① adj. ئىشتىن سىرتقى، ئىشتىن تاشقىرى. ② پىشمىغان. مەلىكىسىز. |
amaze | ① v. ھەيران قالدۇرماق، ھەيرەتتە قالدۇرماق، چۆچۈتمەك. |
amazement | n. ھەيران، ھەيران بولۇش، ھەيران قېلىش. |
amazing | adj. ھەيران قالغۇدەك، ھەيرەتتە قالغۇدەك، ھەيران قالدۇرغۇدەك. |
ambassador | n. ئەلچى. |
amber | n.Ⅰ كەھرىۋا، كەھرىۋارەڭ.adj.Ⅱ كەھرىۋادىن ياسالغان، كەھرىۋا رەڭلىك. |
ambition | ① n. شۆھرەتپەرەسلىك، قۇرۇق ئارزۇ، تەمە. ② ئىنتىلىش؛ ئارزۇ قىلىش. ③ ئارزۇ، ئىستەك، غايە، ئىرادە. |
ambitious | ① adj. بۈيۈك ئىرادىلىك، ئۇلۇغۋار ئىرادىلىك. ② قارا نىيەتلىك. |
ambulance | ① n. قۇتقۇزۇش ماشىنىسى. ② قۇتقۇزۇش كېمىسى. ③ قۇتقۇزۇش ئايروپىلانى. |
amend | v. تۈزەتمەك، تۈزىمەك، تۈزىتىش كىرگۈزمەك. |
amendment | ① n. تۈزىتىش، ئۆزگەرتىش. ② ئۆزگەرتىش لايىھىسى. |
American | ① adj.Ⅰ ئامېرىكا قىتئەسىچە.② ئامېرىكىچە، ئامېرىكىلىقچە، ئامېرىكىغا ئائىت. ③ ئامېرىكىنىڭ. n.Ⅱ ئامېرىكىلىق؛ ئامېرىكا قىتئەلىك. |
amid | prep. ... ئىچىدە، ... ئارا، ئوتتۇرىدا. |
amidst | prep. amid |
among | prep. ...نىڭ ئوتتۇرىسدا، ... نىڭ ئارىسىدا، ... نىڭ ئىچىدە. |
amongst | prep.→among. |
amount | v.Ⅰ جەملىمەك، قوشۇپ ھېسابلىماق.② ئوخشاش بولماق، باراۋەر بولماق. |
ampere | n. ئامپېر <ئېلېكتر>. |
ample | ①adj. تولۇق، يېتەرلىك. ② مول، كەڭتاشا. |
amuse | ① v. كۈلدۈرمەك. ② خۇشاللاندۇرماق، خۇشال قىلماق؛ كۆڭلىنى ئالماق. |
amusement | n. كۆڭۈل ئېچىش، ئىچ پۇشۇقىنى چىقىرىش. |
amusing | adj. قىزىق؛ كۈلكىلىك. |
an | indef.art.→ a. |
analysis | n. تەھلىل قىلىش، ئانالىز قىلىش. |
analyze, analyze | v. تەھلىل قىلماق، ئانالىز قىلماق. |
anarchism | n. ھۆكۈمەتسىزلىك، ئانارخىزم. |
ancestor | n. ئانا-بوۋا، ئەجداد. |
anchor | n.Ⅰ لەڭگەر.v.Ⅱ لەڭگەر تاشلىماق. |
ancient | adj. قەدىمكى، قەدىمىي. |
and | ① conj. ۋە، ھەم، بىلەن. ② يەنە، شۇنداقلا، يەنە كېلىپ، ئۇنىڭ ئۈستىگە. and the like and so on (forth) ۋە باشقىلار، ۋەھاكازا، قاتارلىقلار and then / ئاندىن كېيىن، شۇنىڭ بىلەن. |
anecdote | ① n. رەسمىي تارىخقا يېزىپ قالدۇرۇلمىغان ۋەقە. ② قىزىق خەۋەر. |
anew | ① adj. يېڭىدىن، يېڭىۋاشتىن، قايتىدىن. ② باشقىدىن، يەنە، قايتا. |
angel | ① n. پەرىشتە. ② پەرىشتە سۈپەتلىك ئادەم. |
anger | n.Ⅰ ئاچچىق، غەزەپ.v.Ⅱ ئاچچىقىنى كەلتۈرمەك، ئوغىسىنى ئۆرلەتمەك، غەزىپىنى قوزغىماق. |
angish | n. قاتتىق ئازاب، دەرد-ئەلەم، غەم-قايغۇ. |
angle | n.Ⅰ بۇلۇڭ، بۇرجەك.v.Ⅱ بېلىق تۇتماق. |
angry | adj. غەزەپلەنگەن، دەرغەزەپ بولغان، خاپا: be angry with خاپا بولماق. |
animal | n. ھايۋانات، ھايۋان، ئۆي ھايۋانلىرى. |
ankle | n. ئوشۇق. |
annex | ① v. قوشماق، قوشۇمچە قىلماق. ② بىرلەشمەك، بىرلەشتۈرمەك. |
annexe, annex | n. قوشۇمچە: قوشۇمچە ماتېرىيال. |
anniversary | n. خاتىرىلەش كۈنى (يىل توشقانلىقىنى). |
announce | ① v. ئوقتۇرماق، ئېلان قىلماق، خەۋەر قىلماق. |
announcement | n. ئۇقتۇرۇش، ئېلان، خەۋەر. |
announcer | n. دىكتور، ئېلان قىلغۇچى. |
annoy | v. ئاچچىقىنى كەلتۈرمەك، چىشىغا تەگمەك. |
annual | adj. ھەر يىللىق، يىللىق. |
another | ① adj.Ⅰ باشقا بىر، يەنە بىر. ② باشقا، ئوخشىمايدىغان. pron.Ⅱ باشقا (ئادەم، نەرسە). |
answer | ① v.Ⅰ جاۋاب بەرمەك، جاۋاب قايتۇرماق. ② ئۇيغۇن كەلمەك، ماس كەلمەك. ③ ئاۋاز قوشماق.n.Ⅱ جاۋاب. |
ant | n. چۈمۈلە. |
antagonism | ئانتاگونىزم، قارىمۇ قارشىلىق. |
Antarctica | n. جەنۇبىي قۇتۇپ. |
antecedent | n. <گرامماتىكا> باشلامچى سۆز. |
anti-colonial | adj. مۇستەملىكىچىلىككە قارشى. |
anti-imperialist | adj. جاھانگىرلىككە قارشى. |
antique | adj.Ⅰ قەدىمكى، كونا.n.Ⅱ ئاسارئەتىقە، قەدىمكى ئەسۋاب-سايمانلار. |
antiseptic | adj.Ⅰ چىرىشنىڭ ئالدىنى ئالىدىغان، باكتېرىيە ئۆلتۈرىدىغان. n.Ⅱ چىرىشنىڭ ئالدىنى ئالغۇچى، باكتېرىيە ئۆلتۈرگۈچى دورىلار. |
antonym | n. <گرامماتىكا> قارشى مەنىلىك سۆز. |
anvil | n. سەندەل. |
anxiety | ① n. ئەندىشە، ئەنسىرەش، ۋەزىمە. ② ئەنسىرەيدىغان ئىش. ③ تەشنالىق، ئىنتىزارلىق. |
anxious | ① adj. تەشۋىش، ئەنسىزلىك. ناتىنچ، غەمكىن. ② ئالدىراش. ③ ئىنتىزارلىق، تەشنالىق. |
any | ① adj.&pron. ھەرقانداق، ھېچ. ② بىر ئاز. ③ بەزى. |
anybody | ① pron. بىراۋ، بىر كىم: Did you see anybody there? سەن ئۇ يەردە بىرەرسىنى كۆردۈڭمۇ؟ ② مەيلى كىم بولمىسۇن، ھېچكىم. |
anyhow | ① adj. مەيلى قانداقلا بولمىسۇن، قانداق بولۇشىدىن قەتئىينەزەر. ② قىسقىسى، گەپنىڭ قىسقىسى. ③ ھەر ئېھتىمالغا قارشى. |
anyone | pron.→anybody. |
anything | ① pron. ھەرقانداق ئىش، بىرەر ئىش. ② ھەرقانداق نەرسە، بىرەر نەرسە. ③ نېمىلا بولمىسۇن. |
anyway | adv.→anyhow. |
anywhere | adj. قانداقلا جايدا بولمىسۇن، مەيلى قەيەردىلا بولمىسۇن، قەيەردە بولۇشىدىن قەتئىينەزەر. |
apart | ① adv.ئايرىم-ئايرىم، بۆلەك-بۆلەك. ② بۆلەك، باشقا. ③ ئاجرالغان ھالدا، ئايرىلغان ھالدا، بۆلۈنگەن ھالدا. |
apartment | n. بىنا. |
ape | n.Ⅰ ئادەمسىمان مايمۇن، ئورانگوتان.v.Ⅱ دورىماق، تەقلىد قىلماق، ئۈلگە ئالماق. |
apiece | adv. ھەر بىر. |
apolaud | ① v. چاۋاك چېلىپ ئالقىشلىماق. ② قۇۋۋەتلىمەك، ئالقىشلىماق. |
apologize | v. كەچۈرۈم سورىماق، ئۆزرىخاھلىق ئېيتماق. |
apostrophe | n. ئاجرىتىش بەلگىسى قىسقارتىش بەلگىسى . |
apparatus | ① n. ئەسۋاب. ② ئاپپارات، ئۈسكۈنە، جاھاز. ② <ئاناتومىيە> ئەزا، ئورگان. |
apparent | ① adj. ئېنىق، ئوچۇق، ئاشكارا. ② يۈزەكى، كۆرۈنۈشتىكى. |
apparently | adv. ئوچۇق، روشەن. |
appeal | ① v.Ⅰ ئىلتىماس قىلماق، ئۆتۈنمەك، مۇراجىئەت قىلماق. ② نارازىلىق بىلدۈرمەك. ① n.Ⅱ تەلەپ، مۇراجىئەت؛ خىتاب. ② جەلپ قىلىش. |
appear | ① v. پەيدا بولماق، كۆرۈنمەك، بىلىنمەك، نامايان بولماق. ② ئوخشىماق. |
appearance | ① n. پەيدا بولۇش. ② تاشقى كۆرۈنۈش، تاشقى قىياپەت. ③ ھادىسە، ئەھۋال. |
appendix | ① n. ئىلاۋە، قوش−ۇم−چە (ئەسەر ۋە ماقال−ىلەردە). ② سازاڭسىمان ئۆسۈكچە. |
appetite | n. ئىشتىھا، نەپىس. |
applause | ① n. ئالقىش. ② چاۋاك چېلىپ قارشى ئېلىش. ③ بارىكاللا ئېيتىش. ④ مەدھىيىلەش. |
apple | ① n. ئالما، ئالما دەرىخى. |
application | ① n. ئىلتىماسنامە، ئۆتۈنۈش خېتى ② قوللىنىش. ③ كۆڭۈل قويۇش. ④ تىرىشىش. |
apply | ① v. مۇراجىئەت قىلماق، سورىماق، ئىلتىماس قىلماق، تەلەپ قىلماق. ② ئۇيغۇن كەلمەك، مۇناسىپ كەلمەك، قوللانماق. |
appoint | ① v. بەلگىلىمەك (ئورۇن ياكى ۋاقىتنى)؛ ئۇچراشماق. ② تاللىماق؛ تەيىنلىمەك. |
appointment | ① n. تەيىنلەش؛ بەلگىلەش. ② ئۇچرىشىش. |
appreciate | ① v. ئەھمىيەت بەرمەك، دىققەت ئېتىبار بىلەن قارىماق. ② زوقلانماق؛ باھالىماق. ③ مىننەتدار بولماق، تەشەككۈر ئېيتماق (بىرەر ئىش ئۈچۈن). |
appreciation | ① n. باھالاش. ② قەدىرلەش، مىننەتدار بولۇش. ③ مىننەتدارلىق بىلدۈرۈش. ④ ئۆرلەش (باھا)؛ قىممەتلىشش. |
apprentice | n.Ⅰ شاگىرت.v.Ⅱ شاگىرت بولماق، شاگىرتلىققا كىرمەك. |
approach | v.Ⅰ يېقىنلاشماق، يېقىنلىشىپ قالماق. ① n.Ⅱ يېقىنلىشىش. ② يول. ③ ئۇسۇل. |
appropriate 1 | adj. مۇۋاپىق، لايىق؛ مۇناسىپ؛ تېگىشلىك. |
appropriate 2 | ① v. ئاجرىتىپ بەرمەك (پۇلنى). ② ئىگىلىۋالماق، بۇلىماق، بۇلاپ ئالماق. |
approval | ① n. ماقۇللۇق، ماقۇل كۆرۈش، قوشۇلۇش. ② ماقۇللاش. |
approve | v. تەستىقلىماق؛ ماقۇللىماق. |
approximate | adj.Ⅰ يېقىن؛ يېقىنلىشىدىغان. v.Ⅱ يېقىنلاشماق؛ يېقىنلاشتۇرماق. |
approximately | adv. تەخمىنەن. |
Apr. | April. |
apricot | ① n. ئۆرۈك. ② ئۆرۈك دەرىخى. ③ مېغىز رەڭ. |
April | n. ئاپرېل. |
apron | n. پەرتۇق. |
apt | ① adj. مۇۋاپىق؛ ئۇيغۇن. ② مۇمكىن بولغان. |
Arab | n.Ⅰئەرەب.adj.Ⅱ ئەرەبچە. ئەرەبنىڭ. |
Arabian | ① adj.Ⅰ ئەرەبچە. ② ئەرەبلەرنىڭ. n.Ⅱ ئەرەب. |
arbitrary | adj. ئۆز بېشىمچىلىق، ئۆزۈمچىلىك؛ مەنمەنلىك. |
arc | ① n. <ماتېماتىكا> ياي. ② يايسىمان نۇر؛ ئېلېكتر يايى. |
arch | ① n. ئەگمە، ئارك. ② ئەگمەچ نەرسىلەر. |
archbishop | n. باش ئېپىسكوپ (خرىستىئان دىنىنىڭ يۇقىرى دەرىجىلىك روھانىيىسى). |
architect | n. ئارخىتېكتور. بىناكار. |
architecture | ① n. ئارخىتېكتورا، بىناكارلىق ئىلمى. ② قۇرۇلما. |
arctic | adj.Ⅰ شىمالىي قۇتۇپلۇق؛ شىمالىي قۇتۇپچە، شىمالىي قۇتۇپنىڭ. n.Ⅱ شىمالىي قۇتۇپ. |
are | be v. نىڭ ئىككىنچى شەخس بىرلىك شەكلى ۋە ھەرقايسى شەخس كۆپلۈكلىرىنىڭ ھازىرقى زامان شەكلى. |
area | ① n. كۆلەم، يەر مەيدانى. ② جاي؛ رايون. |
aren’t | are not. |
aren’t | are not. |
arena | ① n. مەيدان؛ جەڭ مەيدانى. ② سەھنە. |
argue | v. مۇنازىرە قىلماق، مۇنازىرلەشمەك، تالاش-تارتىش قىلماق. |
argument | ① n. مۇنازىرە، بەس-مۇنازىرە، تالاش-تارتىش. ② ئاساس، دەلىل. |
arise | arose v.، ( arise n ① كۆتۈرۈلمەك، ئۆرلىمەك؛ چىقماق. ② تۇغۇلماق (مەسىلە). ③ (شامال) چىقماق. ④ (تۇمان) پەيدا بولماق. |
arisen | v.→arise. |
aristocracy | ① n. ئاقسۆڭەكلەر سىياسىتى. ② ئاقسۆڭەكلەر. ③ ئاقسۆڭەكلەر جەمئىيىتى. |
arithmetic | n. ھېساب، ئارىفمېتىكا. |
arm 1 | n. بىلەك. |
arm 2 | ① n.Ⅰ (كۆپلۈك شەكىلدە كېلىدۇ) قورال، قورال-ياراغ، ئەسلىھە. ② ئەسكىرىي كۈچ. v.Ⅱقوراللانماق. |
armament | ① n. ھەربىي ھازىرلىق، ھەربىي تەييارلىق. ② ئېغىر قوراللار. |
armo(u)r | ① n. ساۋۇت ۋە دۇبۇلغا. ② قورال-ياراق؛ ئەسلىھە. |
army | ① n. ئارمىيە، قوشۇن. ② قۇرۇقلۇق ئارمىيىسى. ③ تەشكىللەنگەن ئامما. ④ (كىشىلەر) توپى. |
arose | →arise. |
around | prep.Ⅰ ئۆپچۆرىسىدە، ئەتراپىدا؛ ئايلانمىسىغا؛ ئۆپچۆرىسىگە؛ ئايلىنىپ، بويلاپ:move around the earth يەر شارى ئەتراپىدا ئايلانماق. ① adv.Ⅱ ئەتراپىدا، ئۆپچۆرىسىدە؛ ئەتراپىغا، ئۆپچۆرىسىگە. ② بويلاپ: look around ئەتراپقا قارىماق. |
arouse | ① v. ئويغانماق، ئويغاتماق. ② قوزغىماق؛ قوزغاتماق؛ قوزغالماق. |
arrange | ① v. رەتلىمەك، تەرتىپكە سالماق. ② ئورۇنلاشتۇرماق. ③ تەييارلىق كۆرمەك؛ تۈزەشتۈرمەك. ④ ياراشتۇرماق، كېلىشتۈرمەك. |
arrangement | ① n.رەتلەش، تەرتىپكە سېلىش. ② ئورۇنلاشتۇرۇش، تۈزەشتۈرۈش. ③ تەييارلىق قىلىش؛ پىلانلاش. |
array | ①v.Ⅰ تەرتىپكە سالماق؛ رەتلىمەك. ② ياسانماق، پەدەزلىمەك. n.Ⅱ سەپ، رەت. |
arrest | ① v. قولغا ئالماق، تۇتماق. ② توسىماق، توختاتماق؛ چەكلىمەك. |
arrival | n. يېتىپ بېرىش؛ يېتىپ كېلىش. ② يېتىپ كەلگۈسى. |
arrive | ① v. يېتىپ بارماق؛ يېتىپ كەلمەك (مەل−ۇم جايغا). ② يەتمەك، يېتىشمەك (ياش-قۇرام). ③ ئېرىشمەك، ئىگە بولماق. |
arrow | ① n. ئوق؛ يا ئوقى. ② كۆرس−ەتك−ۈچ بەلگ−ىسى (←). |
art | ① n. سەنئەت؛ گۈزەل سەنئەت؛ نەپىس سەنئەت. ② ھۈنەر، ماھارەت. ③ سۈنئىي. ④ ئويۇن؛ ئالدام خالتا. ⑤ ھىيلە، ھىيلە-مىكىر؛ نەيرەڭ. |
artery | ① n. <ئاناتومىيە> قىزىل تومۇر، ئارتېرىيە. ② غول لىنىيە. |
article | ① n. نەرسە-كېرەك؛ بۇيۇم. ② ماقالە. ③ پاراگراف. ④ ماددا. ⑤ ئارتىكل <گرامماتىكا>. |
artificial | adj. سۈنئىي، ياسالما، ياسىما. |
artillery | ① n. توپ-زەمبىرەك. ② توپچى قىسىم. |
artist | ① n. سەنئەتچى، سەنئەتكار. ② ئۇستا ھۈنەرۋەن. |
artistic | ① adj. ئۇستىلىق. ② رەسساملىق. ③ سەنئەتچىلىك، سەنئەتچىنىڭ. |
as | adv.Ⅰ شۇنچە، شۇنچىلىك، ئاشۇنداق، ئوخشاش، بىردەك: Ⅰ have as many. مەندىمۇ شۇنچىلىك بار. ① conj.Ⅱ ... -دەك، ... -غا ئوخشاش: Do as I say مەن دېگەندەك قىلغىن He is as clever as his sister./ ئۇ ھەدىسىگە ئوخشاش چېچەن. (مۇشۇ جۈملىدىكى بىرىنچى as رەۋىش، ئىككىنچى as باغلىغۇچى بولۇپ كېلىدۇ). ② ئىكەن، بولۇپ تۇرۇقلۇق، سەۋەبتىن: home as she was ill. She stayed at ئۇ كېسەل سەۋەبىدىن ئۆيدە قالغانىدى. ③ شۇ پەيتتە، شۇ چاغدا، شۇ ۋاقىتتا: looking for him He appeared as we were بىز ئۇنى ئىزدەۋاتقىنىمىزدا ئۇ پەيدا بولۇپ قالدى. ④ گەرچە، تەقدىردىمۇ: not buy it. Much as I like it, I will گەرچە ئۇنى ياخشى كۆرسەممۇ، لېكىن سېتىۋالغۇم يوق. pron.Ⅲ (such بىلەن بىرگە كېلىپ ... -غان، -قان، -گەن، -كەن، -دەك، -تەك، ... قاتارلىق دېگەنگە ئوخشاش قوشۇمچىلار بىلەن ئىپادىلىنىدۇ): such liquors as beer پىۋا قاتارلىق ئىچىملىكلەر/ such questions as are often asked by stedents. ئوقۇغۇچىلار دائىم سورايدىغان سوئاللار. ② (same بىلەن بىرگە ئىشلىتىلىدۇ)... بىلەن ئوخشاش ... دەك: Bees like the same oders as we do ھەسەل ھەرىسى بىز بىلەن ئوخشاش خۇش پۇراقنى ياخشى كۆرىدۇ. ③(as بىلەن بىرگە ئىشلىتىلىدۇ) ... -غان، ...-قان بارلىق: as many children as came كەلگەن بارلىق بالىلار. ④ ئۇنى، ئۇ، بۇ: He was absent, as is often the case. ئۇ كەلمىدى، بۇ دائىم بولۇپ تۇرىدىغان ئەھۋال. ① prep.Ⅳ ... نىڭ رولىدا، ئورنىدا، ... قىياپىتى بىلەن: work as an engineer ئىنژېنېرنىڭ ئورنىدا ئىشلىمەك. ② ... دەپ قارىماق، ... دەپ ھېسابلىماق: I regard him as a guest. مەن ئۇنى مېھمان دەپ قارايمەن. as (so) far as ...گىچە، ... كىچە: as far as I konw مېنىڭ بىلىشىمچە as for (to)/ -گە كەلگەندە، ... -گە كەلسەك، ... دىن سورىساق: as to his study ئۇنىڭ ئوقۇشىغا كەلسەك as if (though)/... دەك، خۇددى long as so) as / پەقەت، ... لا، پەقەت ...لا as well as / ھەم... ھەم... يەنە ( in order to) so as to/ ئۈچۈن، مەقسىتىدە، يولىدا. |
ascend | ① v. چىقماق (تاغقا). ② يۇقىرى كۆتۈرۈلمەك. |
ascertain | v. چوڭقۇر ئېنىقلىماق، ئېنىقلاپ چىقماق. |
ascribe | v. ...-گە مەنسۇپ بولماق، ...-گە قارىماق، ...-گە تەئەللۇق بولماق. |
ash | n. (دائىم كۆپلۈك ئىشلىتىلىدۇ) كۈل. |
ashamed | adj. ئۇياتلىق، نومۇسچان. |
ashore | adv. قىرغاققا؛ قىرغاقتا. |
Asian | adj.Ⅰئاسىيا، ئاسىياچە؛ ئاسىيانىڭ، ئاسىياغا ئائىت. n.Ⅱ ئاسىيالىق. |
aside | adv. بىر چەتتە، بىر ياقتا؛ بىر ياققا، بىر تەرەپكە؛ نېرىغا. |
ask | ① v. سورىماق. ② تەلەپ قىلماق، ئىلتىماس قىلماق. ③ تەكلىپ قىلماق. ④ سۈرۈشتە قىلماق. ⑤ سالام ئېيتماق. |
asleep | adv.& adj. ① ئۇيقۇلۇق؛ ئۇيقۇدا؛ ئۇخلاۋاتقان. ② ئۇيۇشۇپ؛ قولۇشۇپ. |
aspect | ① n. قىياپەت، چىراي. ② تەرەپ. |
aspire | v. قىزغىن ئارزۇ قىلماق، قىزغىن ئۈمىد قىلماق، قىزغىن ئىنتىلمەك. |
aspirin | n. ئاسپىرىن (دورا). |
ass | ① n. ئېشەك. ② ئەخمەق، كالۋا، دۆت. |
assail | v. ئۇشتۇمتۇت زەربە بەرمەك، تۇيۇقسىز ھۇجۇم قىلماق. |
assassinate | v. سۇيىقەست قىلىپ ئۆلتۈرمەك، يوشۇرۇن ئۆلتۈرمەك. |
assault | v.Ⅰ تۇيۇقسىز ھۇجۇم قىلماق؛ بۆسۈپ كىرمەك. n.Ⅱ ھۇجۇم؛ تۇيۇقسىز ھۇجۇم. |
assay | n. تەكشۈرۈش؛ تەھلىل قىلىش؛ ئانالىز قىلىش. |
assemblage | ① كىشىلەر توپى. ② قۇراشتۇرۇش. |
assemble | ① v. يىغماق؛ يىغىلماق؛ توپلىماق؛ توپلاشماق. ② قۇراشتۇرماق. |
assembly | ① n. يىغىن؛ مەجلىس. ② يىغىن مەيدانى. ③ قۇراشتۇرۇش. ④ يىغىلىش سىگنالى؛ گۈدۈك. |
assert | ① v. كېسىپ ئېيتماق، كەسكىن سۆزلىمەك؛ ئېلان قىلماق. ② قوغدىماق. |
assess | ① v. جەزملەشتۈرمەك. ② بەلگىلىمەك. ③ مۆلچەرلىمەك؛ باھالىماق. |
assign | ① v. بەلگىلىمەك، تەيىنلىمەك. ② چاچماق (ئادەم بېشىغا)؛ تەقسىم قىلماق (ئۆي ۋە يەرنى). ③ ۋەزىپە تەقسىم قىلماق. |
assignment | ① n. تەقسىم قىلىش؛ تەقسىم قىلىنىش، تەقسىمات. ② بەلگىلەنگەن ۋەزىپە، تېگىشلىك بۇرچ. |
assimilate | ① v. ھەزىم قىلماق، ھەزىم بولماق. ② ئاسسىمىلياتسىيە بولماق؛ ئاسسىمىلياتسىيە قىلماق. |
assimilation | n. ئاسسىمىلياتسىيە، ئاسسىمىلياتسىيىلىشىش. |
assist | v. ياردەملەشمەك، ياردەم بەرمەك. |
assistance | n. ياردەم،ياردەم بېرىش، ياردەملىشىش. |
assistant | adj.Ⅰ ھەمكار، ياردەمچى؛ مۇئاۋىن.① n.Ⅱياردەمچى، ھەمكار. ② ياردەمچى ئوقۇتقۇچى (ئائ−ىلە مەكت−ەپل−ىرىنىڭ). |
associate 1 | ① v. بىرلەشمەك، قوشۇلماق. ② ... بىلەن باردى-كەلدى قىلىشماق؛ ئارىلاشماق. ③ ...گە بىرلەشتۈرۈپ تەسەۋۋۇر قىلماق. |
associate 2 | n.Ⅰ ھەمراھ؛ ئاغىنە؛ خىزمەتداش.① adj.Ⅱ شېرىك؛ ... بىلەن ئالاقىدار. ② ... گە باغلانغان. ③ ... گە بىرلەشتۈرۈپ ئويلىنىدىغان؛ ... گە بىرلەشتۈرۈپ تەسەۋۋۇر قىلىدىغان. |
association | ① n. بىرلەشمە؛ بىرلىشىش. ② بېرىش-كېلىش. ③ ئالاقە، ئاقىلىشىش، مۇناسىۋەت، مۇناسىۋەتلىشىش. ④ بىرىكمە؛ ئۇيۇشما. ⑤ جەمئىيەت تەشكىلاتى. ⑥ كېڭەش. |
assume | ① v. ئۈستىگە ئالماق، زىممىسىگە ئالماق. ② ... دەپ قارىماق... دەپ ھېسابلىماق. ③ ... دەك قىياپەتكە كىرىۋالماق. |
assumption | ① n. ئىگىلەش. ② ئۈستىگە ئېلىش. ③ پەرەز، قىياس. ④ ساختىلىق، يالغان قىياپەت. ⑤ ھاكاۋۇرلۇق. |
assurance | ① n. كاپالەت. ② ئىشەنچ؛ ئۆزىگە ئىشىنىش. |
assure | ① v. كاپالەتلىك قىلماق. ② جەزملەشتۈرمەك. |
astonish | v. ھەيران قالدۇرماق، ھاڭ-تاڭ قالدۇرماق؛ ھەيرەتتە قالدۇرما. |
astonishment | n. ھەيران قېلىش، ھاڭ-تاڭ قېلىش. |
astronaut | n. ئالەم ئۇچقۇچىسى. |
astronomy | n. ئاسترونومىيە. ① (ئورۇن، جاي، ۋاقىت قاتارلىقلارنى كۆرسىتىپ، دا، دە، تا، تە at لەر بىلەن ئىپادىلىنىدۇ): stand astronomy the door ئىشىك ئالدىدا تۇرماق astronomy five o’clock/ سائەت بەشتە astronomy the age of ten/ ئون ياشتا. ② (ھالەت، مەشغۇلات قاتارلىقلارنى كۆرسىتىدۇ) ... پەيتتە؛ ... ۋاقىتتا؛ ...ۋاتقاندا: astronomy work ئىشلەۋاتقاندا astronomy dinner/ تاماق يەۋەتقاندا. ③ (نىشان، مەقسەت قاتارلىقلارنى كۆرسىتىدۇ): look astronomy a map خەرىتىگە قارىماق aim astronomy the target/ نىشانغا توغرىلاپ. ④ (سۈرئەت، باھا قاتارلىقلارنى كۆرسىتىدۇ)... بويىچە؛ ... غا: dollars sell astronomy six ئالتە دوللارغا سېتىلىدۇ. ⑤ (سەۋەبنى كۆرسىتىدۇ)... سەۋەبتىن؛ ... ئۈچۈن. astronomy once ∥ شۇئان، دەرھال. |
ate | v. → eat. |
athlete | n. تەنھەرىكەتچى، ئىسپورتچى. |
athletic | adj. ئاتلېتىكا. |
atlas | n. ئاتلاس (جۇغراپىيىلىك خەرىتىلەر توپلىمى). |
atmospher | ① n. ئاتموسفېرا؛ ھاۋا. ② كەيپىيات. |
atom | ① n. ئاتوم. ② زەررە؛ زەررىچە. |
atomic | ① adj. ئاتوم. ② ئاتوم ئېنېرگىيىلىك. |
attach | ① v.... نى چاپلىماق. ② قوشۇپ قويماق. ③ تەۋە قىلىنماق (مەجھۇل دەرىجىدە ئىشلىتىلىدۇ). ④ ياخشى كۆرمەك، ياراتماق. ⑤ ئايرىلغۇسى كەلمەسلىك؛ ئايرىلىشقا كۆزى قىيماسلىق. |
attack | ① v.Ⅰ ھۇجۇم قىلماق، زەربە بەرمەك، ئاتاكىغا ئۆتمەك. n.Ⅱ ھۇجۇم، زەربە، ئاتاكا. |
attain | ① v. ئېرىشمەك. ② يەتمەك (مەقسەتكە). |
attempt | ① v.Ⅰ ئۇرۇنماق؛ ھەرىكەت قىلماق. ② سىناپ كۆرمەك، سىناپ باقماق. n.Ⅱ ئۇرۇنۇش |
attend | ① v. قاتناشماق، ھازىر بولماق. ② شۇغۇللانماق. ③ غەمخورلۇق قىلماق، ئېتىبار بەرمەك؛ خەۋەر ئالماق؛ باقماق (كېسەلنى). ④ ھەمراھ بولماق. |
attendance | ① n. قاتنىشىش. ② كۈتۈش؛ قاراش. |
attendant | ① n. كۈتكۈچى، خىزمەتكار. ② قاتناشقۇچى. ③ ھەمراھ. |
attention | ① n. دىققەت قىلىش، پەخەس بولۇش. ② كۆڭۈل بۆلۈش. |
attentive | ① adj. دىققەت قىلغان، ھوشيار بولغان؛ كۆڭۈل قويغان، بېرىلگەن. ② ئەدەبلىك، سەمىمىي؛ خۇش پېئىل. |
attic | n. بالىخانا. |
attire | v.Ⅰ زىننەتلىمەك؛ كىيىنمەك. ①n.Ⅱ كىيىم-كېچەك. ② ياسىنىش. |
attitude | ① n. پوزىتسىيە. ② ھالەت. |
attorney | ① n. ۋەكىل، ۋاكالەتچى؛ ۋاكالەتمەن. ② ئادۋوكات. |
attract | ① v. ئۆزىگە تارتماق. ② جەلپ قىلماق، مەپتۇن قىلماق، زوقىنى كەلتۈرمەك، ئېزىقتۇرماق. |
attraction | ① n. جەلپ قىلىش كۈچى، ئۆزىگە تارتىش كۈچى. ② كىشىنى جەلپ قىلىدىغان نەرسىلەر. |
attractive | ① adj. يېقىملىق. ② كۆركەم. ③ ئۆزىگە جەلپ قىلىدىغان، كىشىنى مەپتۇن قىلىدىغان. |
attribute 1 | ① n. خۇسۇسىيەت. ② شەرتلىك بەلگە. ③ ئېنىقلىغۇچى <گرامماتىكا>. |
attribute 2 | v.... گە مەنسۇپ بولماق. |
attributive | adj.Ⅰ <گرامماتىكا> ئېنىقلىغۇچى، n.Ⅱ <گرامماتىكا> ئېنىقلىغۇچى. |
audience | ① n. ئاڭلىغۇچى. ② تاماشىبىن. ③ قوبۇل قىلىش. ④ سالامغا بېرىش. |
Aug | August. |
augment 1 | v. كېڭەيتمەك؛ كۆپەيتمەك؛ ئاشۇرماق. |
augment 2 | n. كېڭەيتىش؛ كۆپەيتىش؛ ئاشۇرۇش. |
August | n. ئاۋغۇست. |
aunt | n. چوڭ ئاپا؛ كىچىك ئاپا؛ ھامماچا؛ ھامما. |
aural | ① adj. قۇلاق، قۇلاقنىڭ، قۇلاققا ئائىت. ② ئاڭلاش سېزىمىگە ئائىت. |
Australian | adj.Ⅰ ئاۋىسترالىيىنىڭ؛ ئاۋىسترالىيىچە. n.Ⅱ ئاۋىسترالىيىلىك. |
Austrian | adj.Ⅰ ئاۋىسترالىيىنىڭ؛ ئاۋىسترىيىچە.n.Ⅱ ئاۋىسترىيىلىك. |
author | ① n. ئاپتور، مۇئەللىپ. ② ئاساسچى. |
authority | ① n. ھوقۇق؛ ھوقۇق دائىرىسى. ② ئابروي، نوپۇز. |
auto | n. (جانلىق تىلدا) ئاپتوموبىل. |
automatic | adj. ئاپتوماتىك. |
automation | n.ئاپتوماتلىشىش؛ ئاپتوماتلاشتۇرۇش. |
automobile | n. ئاپتوموبىل. |
autumn | n. كۈز، كۈز پەسلى. |
auxiliry | adj.Ⅰ قوشۇمچە، ياردەمچى. n. <گرامماتىكا> ياردمچى پېئىل. |
avail | v.Ⅰ پايدىسى تەگمەك، ياردىمى بولماق، لازىمى بولماق. ①n.Ⅱ كېرەك، لازىم. ② مەنپەئەت، پايدا؛ ياردەم؛ نەپ. ③ پايدىسى بولۇش، ياردىمى بولۇش. |
availability | n. ئۈنۈم؛ قىممەت. |
available | ① adj. كېرەك بولىدىغان، لازىملىق، كېرەكلىك. ② كۈچكە ئىگە. ③ ئېرىشىشكە تېگىشلىك. |
Ave | Avenue,avenue. |
avenge | v.... ئۈچۈن ئىنتىقام ئالماق، ... نىڭ ئۆچىنى ئالماق. |
avenue | ① n. چوڭ كوچا؛ داغدام يول. ② دەرەخلىك يول. ③ يول. |
average | n.Ⅰ ئوتتۇرىچە؛ ئوتتۇرىچە سان؛ ئوتتۇرىچە ھېساب. ② ئادەتتىكى سۇ يۈزى. adj.Ⅱ ئوتتۇرىچە؛ ئوتتۇرا ھېساب بىلەن. v.Ⅲ ئوتتۇرا ھېساب قىلماق. |
avoid | v. ساقلانماق، قاچماق، خالىي بولماق. |
await | v. كۈتمەك، كۈتۈپ تۇرماق، ساقلىماق. |
awake | (awoke) v.Ⅰ؛ avoke، ( awake d ئويغانماق؛ ئويغاتماق.adj.Ⅱ ئويغاق؛ سەگەك؛ سەزگۈر. |
awaken | v. ئويغاتماق؛ ئويغىتىپ قويماق. |
award | v.Ⅰ بۇيرۇپ بەرمەك (قانۇندا).① n.Ⅱ ھۆكۈمنامە. ② مۇكاپات بۇيۇملىرى، مۇكاپات. |
aware | adj. خەۋەردار. |
away | ① adj. نېرىغا؛ نېرىدا؛ چەتكە؛ چەتتە؛ يىراقتا؛ يىراققا، ئۇزاققا.② (پېئىللارنىڭ كەينىدە كېلىپ، شۇ پېئىللار ئىپادىلىگەن ھەرىكەتنىڭ بولۇپ ئۆتكەنلىكنى كۆرسىتىدۇ) كەتتى؛ كەتكەن The snow melted away قارلار ئېرىپ كەتكەنىدى. go away / كەتمەك، كېتىپ قالماق، do away with// يوقاتماق، ئۆلتۈرمەك، ئەمەلدىن قالدۇرماق far away / يىراقتا، يىراققا keep away from/ قاچماق، ساقلانماق، يىراق تۇرماق، قاچۇرماق، ساقلاندۇرماق، يىراق تۇرغۇزماق right away / دەرھال، شۇئان. |
awe | n.Ⅰ تارتىنىش، ھېيىقىش.v.Ⅱ قورقۇتماق، ھېيىقتۇرماق. |
awful | ① adj. قورقۇنچلۇق، ۋەھىمىلىك، دەھشەتلىك. ② ناھايىتى. ③ ناھايىتى يامان؛ بەتتەر. |
awhile | adv. بىردەم؛ بىر دەمدىلا. |
awkward | ① adj. قوپال. ② قولايسىز، ئەپسىز. ③ ئوڭايسىزلاندۇرىدىغان؛ تەڭلىكتە قالدۇرىدىغان. |
awoke | v.→awake |
ax(e) | n. (كۆپلۈكى: axes ) پالتا. |
axes | n.→axe, axis |
axis | n.(كۆپلۈكى: ① axes) <مېخانىكا> ئوق. ② ئوق مەركىزى. |
axle | n. ئوق، ماشىنا ئوقى. |
ay(e) | int. ماقۇل؛ بولىدۇ؛ خوپ. |
azure | adj.&n. ھاۋا رەڭ، ھاۋا رەڭلىك. |