4 D
D,d | ئىنگلىز تىلى ئېلىپبەسىنىڭ تۆتىنچى ھەرپى |
dab | يېنىك ئۇرماق، يەڭگىل قاقماق، يېنىك چەكمەك، يېنىك چالماق، يېنىك سۈرمەك، يېنىك مايلىماق. |
dad | n. دادا، ئاتا. |
daddy | n. (بالىلاردا) دادا، ئاتا. |
dadelion | مامكاپ. |
daft | ساراڭ، ئەخمەق. |
dagger | خەنجەر، كالتە خەنجەر. |
daily | adj.Ⅰ كۈندىلىك. dv.Ⅱ ھەر كۈنى، كۈندە. n.Ⅲ گېزىت. |
dainty | ①adj.Ⅰ گۈزەل، چىرايلىق؛ نازۇك، نازاكەتلىك. ② پۇزۇر، ھەشەمەتلىك. ③ تەملىك، مەززىلىك، تاتلىق. n.Ⅱ نازۇ-نېمەت. |
dairy | ①n. سۈت فېرمىسى. ② سۈتخانا، سۈت دۇكىنى. |
dais | پەشتاق، مۇنبەر، سەھنە (يېغىن زالىدىكى) |
dale | n. (شېئىرلاردا) ساي؛ جىلغا؛ ھاڭ؛ ۋادى. |
dam | n.Ⅰ دامبا. v.Ⅱ دامبا ياسىماق. |
damage | ①n.Ⅰ زىيان؛ زىيانكەشلىك؛ بۇزغۇنچىلىق. ② <قانۇن> تۆلەمى؛ تۆلەم پۇلى. v.Ⅱ زىيان يەتكۈزمەك، زىيان سالماق. |
dame | n. (ئەنگلىيىدە) سېر خانىم. |
damn | ①v. (خۇدا) جاجىسىنى بەرمەك، دوزاخقا تاشلىماق. ② قارغىماق، لەنەت ئوقۇماق. |
damp | adj.Ⅰ نەم، زەي، ھۆل. n.Ⅱ تەمرەتكە. |
dance | ①v.Ⅰ ئۇسسۇل ئوينىماق. ② تانسا ئوينىماق. ①n.Ⅱ ئۇسسۇل، ئۇسسۇل ئويناش. ② تانسا ئويناش. |
dandruff | باشتىكى كىر. |
danger | ①n. خەۋپ، خېيىمخەتەر. ② خەتەرلىك نەرسىلەر. ③ تەھدىت. |
dangerous | adj. خەتەرلىك، خەۋپلىك. |
dare | ux.v.Ⅰ (پېئىلنىڭ to قوشۇلمىغان ئىنفىنىتىۋ شەكلىنىڭ ئالدىدا كېلىپ، ئاساسەن سوراق، بولۇشسىز جۈملىلەردە ئىشلىتىلىدۇ) جۈرئەت قىلماق: پېتىنماق Dareshedo it? ئۇ شۇ ئىشنى قىلىشقا پېتىنالامدۇ؟ ②v.Ⅱ جۈرئەت قىلماق، پېتىنماق. ② دەيدەيگە سالماق. |
daring | ① يۈرەكلىك. ② تەۋەككۈلچىلىك، پەلىپەتىش، قاراملىق بىلەن، ئويلىمايلا. |
dark | ①adj.Ⅰ قاراڭغۇ، زۇلمەت. ② خىرە، غۇۋا. ③ قېنىق، توق. ④ يوشۇرۇن. ①v.Ⅱ قاراڭغۇلۇق، (ئالەم) قاراڭغۇلىشىش. ② غۇۋالىق، غۇۋالىشىش. |
darken | v. قاراڭغۇلاشماق، قاراڭغۇلاشتۇرماق، قاراڭغۇ چۈشمەك، قاراڭغۇ چۈشۈرمەك. ② غۇۋالاشماق، غۇۋالاشتۇرماق. |
darkness | n. قاراڭغۇلۇق، زۇلمەت. |
darling | n.Ⅰ ئامرىقى، سۆيگىنى، ئارزۇلۇقى. adj.Ⅱ ئامراق، ئارزۇلۇق، سۆيۈملۈك. |
darn | توقۇپ يامىماق. |
dart | ①v.Ⅰ ئاتماق؛ ئىرغىتماق، تاشلىماق. ② تۇيۇقسىز كىرىپ قالماق، تاسادىپىي كىرىپ قالماق. ③ ئېتىلماق، ئۈسۈپ كىرمەك. ①n.Ⅱ نەيزە. ② تۇيۇقسىز كىرىپ قېلىش؛ ئۈسۈپ كىرىش. |
dash | ①v.Ⅰ ئېتىلماق. ② چاقماق، چېقىلماق؛ بىتچىت قىلماق، بىتچىت بولماق، تارمار قىلماق. ①n.Ⅱ ئېتىلىش، ئۈسۈپ كىرىش، تۇيۇقسىز كىرىش. ② قىسقا ئارىلىققا يۈگۈرۈش مۇسابىقىسى. |
data | n.→datum. |
date 1 | ①n.Ⅰ كۈن، چېسلا. ② دەۋر. ③ (جانلىق تىلدا) ۋەدە. v.Ⅱ ۋاقىتنى بەلگىلىمەك. |
date 2 | n. چىلان. |
dates | خورما. |
datum | n.(data ) ① ماتېرىيال. ② نەزەرىيىۋى ئاساس. ③ دەلىل، ئىسپات. ④ سانلىق مەلۇمات. |
daub | ① سۈركىمەك، سۈرمەك، بويىماق. ② سىر، بوياق. ③ قالايمىقان، مالىماتاڭ رەسىم. |
daughter | n. قىز. (قىز، قىزىڭ قىزى دېگەندەك جايلاردا ئىشلىنىدۇ) |
daunt | قورقۇتماق، چۆچۈتمەك، دوق قىلماق. |
dawdle | لاغايلاپ يۈرمەك، لەلەڭلەپ يۈرمەك، بىكار يۈرمەك. |
dawn | ①n.Ⅰ تاڭ سەھەر، سۈبھى. ② مۇقەددىمە، باشلىنىش. ①v.Ⅱ تاڭ يورۇماق، تاڭ سۈزۈلمەك. ② كۆرۈنمەك، كۆرۈنۈپ تۇرماق. ③ باشلانماق. |
day | ①n. كۈندۈز. ② كۈن (بىر كۈن). ③ دەۋر، زامان. day by day ‖ كۈندىن-كۈنگە by day / كۈندۈزدە day in/، day out ھەر كۈنى، كۈندە؛ ئۈزلۈكسىز. one day / بىر كۈنى some day / (كەلگۈسىدە) بىر كۈنى (the) day after tomorrow/ ئۆگۈن (the) day before yesterday/ ئۈلۈشكۈن the other day / ئالدىنقى بىر نەچچە كۈن ①this day week / كېلەر ھەپتىنىڭ مۇشۇ كۈنى. ② ئۆتكەن ھەپتىنىڭ مۇشۇ كۈنى. |
daybreak | ①n. تاڭ سەھەر، سۈبھى. |
daylight | ①n. كۈن نۇرى، ئاپتاپ. ② تاڭ سەھەر، سۈبھى. |
daytime | n. كۈندۈز. |
daze | ① خەۋەرسىز، خەۋەرسىز بولماق، قاراڭغۇ بولماق. ② ئايلانماق (كاللا). ئەس-ھوشىنى يوقاتماق. |
dazzle | ①v. كۆز تورلاشماق، كۆزىنى تورلاشتۇرماق. ② كۆز چاقنىماق، كۆزىنى چاقناتماق. |
dead | ①adj.Ⅰ ئۆلۈك، ئۆلگەن، جانسىز. ② ئىناۋەتسىز. (the dead ) n.H ئۆلگۈچى. |
deadlock | ① تۇرغۇنلۇق، قاتمال ھالەت، مۈشكۈل ئەھۋال، قىيىن ئەھۋال. ② تىركەشمەك، تىركىشىپ قالماق. |
deadly | adj.Ⅱ ئەجەللىك، قاقشاتقۇچ. ①dv.② ئۆلگەندەك، ئۆلۈكتەك. ② ناھايىتى، ئىنتايىن، بەك: deadly tired ناھايىتى چارچىماق. |
deaf | adj. گاس، پاڭ. |
deal 1 | n. مىقدار a good deal 1 of‖ ناھايىتى جىق، نۇرغۇن، بىرمۇنچە. |
deal 2 | v.Ⅰ (dealt ؛ dealt) ① تەقسىم قىلماق؛ تەقسىم قىلىنماق، تەقسىم بولماق. ② تەيىنلىمەك، ئەۋەتمەك. ③ (زەربە) بەرمەك. ④ باشقۇرماق؛ شۇغۇللانماق. ①n.Ⅱ ۋىۋىسكا تارقىتىش؛ نومۇر تارقىتىش. ② (جانلىق تىلدا) سودا. |
dealer | n. سودىگەر، تىجارەتچى. |
dealing | ①n. سودا-سېتىق، تىجارەت. ② باردى-كەلدى، باردى-كەلدى قىلىش. |
dealt | v. →deal. |
dear | ①adj.Ⅰ سۆيۈملۈك، قەدىرلىك، قەدىردان. ② قىممەت، قىممەتلىك. n.Ⅱ قەدىرلىك، سۆيۈملۈك. dv.Ⅲ قىممەت. int.Ⅳ ھوي، ۋايجان، ۋىيەي. |
dearth | كەم، كەمچىل، كەملىك قىلماق، يېتىشمەسلىك يېتەرسىز. |
death | ①n. ئۆلۈم، ئۆلۈش، ھالاكەت. ② يوقىتىش، ۋەيران قىلىش، ۋەيران بولۇش. |
debase | باھاسى چۈشكەن، تەننەرخى تۆۋەنلىگەن. |
debate | ①n.Ⅰ مۇزاكىرە. ② مۇنازىرە، مۇھاكىمە. ①v.Ⅱ مۇزاكىرە قىلماق، مۇزاكىرە قىلىنماق. ② مۇنازىرە قىلماق، مۇنازىرە قىلىنماق، مۇھاكىمە قىلماق، مۇھاكىمە قىلىنماق. |
debit | كىرىم. |
debris | ① چېقىلغان سۇنۇق پارچىلىرى. ② خىش-كېسەك دۆۋىسى. |
debt | ①n. قەرز. ② شاپائەت. |
debut | (ئارتىس، مۇزىكانتلارنىڭ) تۇنجى قېتىملىق ئويۇن. |
Dec | December. |
decade | ①n. ئون يىل. ② ئون كىشىلىك گۇرۇپپا. ③ ئون ياش. ④ ئون كۈن. |
decadence | چۈشكۈن، چۈشكۈنلەشمەك. |
decant | ① قويۇلماق. ② سىڭدۈرمەك، سەرپ قىلماق. |
decapitate | كاللىنى ئالماق، كاللا كەسمەك. |
decay | ①v.Ⅰ چىرىمەك، چىرىتمەك. ② ئاجىزلىماق، ئاجىزلاشماق، مۇنقەرز بولماق، مۇنقەرز قىلماق. ①n.Ⅱ چىرىش، چىرىتىش. ② ئاجىزلىشىش، ئاجىزلىتىش. ③ مۇنقەرز قىلىش، مۇنقەرز بولۇش. |
decease | n.Ⅰ ئۆلۈم، ھالاكەت (death). v.Ⅱ ئۆلمەك، ھالاك بولماق. |
deceit | ①n. ئالدامچىلىق، ساختىپەزلىك. ② ھىيلە، ھىيلە-مىكىر. |
deceive | v. ئالدىماق. |
decelerate | تېزلىكنى كېمەيتىش، تېزلىكنى ئاستىلىتىش. |
December | n. دېكابىر. |
decent | ①adj. مۇۋاپىق. ② سالاپەتلىك. ② (كىيىم-كېچەك) لايىق، دەل. ③ (جانلىق تىلدا) ئوبدان، راۋرۇس. |
deception | ① ئالدىماق، ساختىپەزلىك قىلماق. ② ھىيلە-مىكىر، ھىيلە-نەيرەڭ. |
deceptive | ئالدامچى ئادەم، ساختىپەز ئادەم |
decide | ‖①v. بەلگىلىمەك، بەلگىلەنمەك، قارار قىلماق، قارار قىلىنماق. ② قەتئىي نىيەتكە كەلمەك، بەل باغلىماق. |
decimal | adj. ئونلۇق، ئونلۇق كەسىر. |
decision | ①n. قارار، بەلگىلىمە. ② ئىرادە. |
deck 1 | n. پاراخوت ئۈستى. |
deck 2 | v. زىننەتلىمەك، ياسىماق، پەردازلىماق. |
declaration | n. ئېلان، بايانات، خىتابنامە. |
declare | v. ئېلان قىلماق، ئۇقتۇرماق، جاكالىماق. |
decline | ①v.Ⅰ رەت قىلماق، قايتۇرماق، قوبۇل قىلماسلىق، ①v.Ⅱ تۆۋەنلەش، تۆۋەنلىتىش. ② ئاجىزلىشىش، ئاجىزلاشتۇرۇش. |
decode | تەرجىمە تېلېگرامما. |
decompose | ①ئاجراتماق، پارچىلىماق.② چۈشەندۈرمەك.③ چىرىمەك، سېسىماق، ئېچىماق، پۇراپ قالماق. ④ چىرىك. |
decor | ① زىننەتلىمەك، بېزىمەك، ياسىماق، پەردەزلىماق. ② ئورۇنلاشتۇرماق، تۈزەشتۈرمەك، تۈزىمەك، تەييارلىماق. |
decorate | ①v. پەردازلىماق، زىننەتلىمەك، ياسىماق. ② سىرلىماق. ③ خۇيلىماق. ④ ئوردېن بەرمەك. |
decoration | ①n. پەرداز، پەردازلاش. ② بېزەك. ③ زىننەت بۇيۇملىرى، زىبۇ-زىننەت. ④ ئوردېن. |
decrease 1 | v.Ⅰ ئازايماق، ئازايتماق، كېمەيمەك، كېمەيتمەك. n.Ⅱ ئازىيىش، ئازايتىش، كېمىيىش، كېمەيتىش. |
decrease 2 | ①n. ئازىيىش، ئازايتىش، كېمىيىش، كېمەيتىش. ② كېمىيىش مىقدارى، كېمەيتىش مىقدارى. |
decree | ①n.Ⅰ بۇيرۇق، پەرمان. ② ھۆكۈم. ①v.Ⅱ بۇيرۇق، پەرمان. ② كەسمەك، ھۆكۈم قىلماق. |
decrepit | ① قېرىپ ماغدۇرىدىن كەتمەكلىك. ② قېرى ئاجىزلىق. |
dectate | ①n. (دائىم كۆپلۈك ئىشلىتىلىدۇ) بۇيرۇق، يوليورۇق، كۆرسەتمە. ② قوماندانلىق. |
dedicate | v. بېغىشلىماق، پىدا قىلماق، ئاتىماق، تەقدىم قىلماق. |
deduce | v. مۇھاكىمە قىلماق. |
deduct | تۇتىۋالماق، تۇتۇپ قالماق (پۇلنى). |
deduction | ① تۇتىۋالماق، تۇتۇپ قالماق. ② شېرىنكانە. ③ يەنيى، دېدۇكسىيە (مەنتىقىي يول بىلەن ئومۇمىيلىقتىن جۈزئىيلىككە قارىتا خۇلاسە چىقىرىش، ئومۇمىي ھۆكۈملەردىن جۈزئىي خۇلاسە چىقىرىش) مۇھاكىمە قىلىش ئۇسۇلى. |
deed | ①n. قىلىق، ھەرىكەت. ② ئىش ئىزلىرى، ئىش پائالىيەتلىرى. |
deem | .v ... دەپ ھېسابلىماق، ... دەپ ھېسابلانماق، ... دەپ قارىماق، ... دەپ قارالماق. |
deep | ①adj.Ⅰ چوڭقۇر، تېرەن. ② قېنىق، توق. ③ تۆۋەن، پەس (ئاۋاز). n.Ⅱ چوڭقۇرلۇق. |
deepen | v. چوڭقۇرلاشماق، چوڭقۇرلاشتۇرماق. |
deer | n. بۇغا. |
default | سۆرىمەك (قەرزنى). |
defeat | ①v.Ⅰ يەڭمەك، مەغلۇپ قىلماق، تارمار قىلماق. ② يوقاتماق (ئارزۇ، ئۈمىد). ③ توسالغۇغا ئۇچراتماق (پىلان). 〉 ④ قانۇن〈 ئەمەلدىن قالدۇرماق، بىكار قىلماق. ①n.Ⅱ يېڭىش، مەغلۇپ قىلىش، تارمار قىلىش. ② يوقىلىش (ئارزۇ، ئۈمىد). ③ توسالغۇغا ئۇچراش (پىلان). |
defect | n. كەمچىلىك، نۇقسان، قۇسۇر. |
defence, defense | ①n. مۇداپىئە، مۇداپىئە قىلىش، مۇداپىئەلىنىش، قوغداش، قوغدىنىش، مۇھاپىزەت قىلىش. ② <قانۇن> ئاقلاش، ئاقلىنىش. |
defend | ①v. مۇداپىئە قىلماق، مۇداپىئەلەنمەك، مۇھاپىزەت قىلماق. ② <قانۇن> ئاقلىماق. |
defender | ①n. مۇھاپىزەتچى. 〉 ② قانۇن〈ئاقلىغۇچى. |
defense | defence. |
defer 1 | ئارقىغا سۈرمەك، كېچىكتۈرمەك، سوزماق، مۇددەتنى سوزماق، ۋاقىتنى سوزماق، قەرەلىنى ئۇزارتماق. |
defer 2 | ئىتائەت قىلماق، بويسۇنماق، قۇلاق سالماق، سۆزگە كىرمەك. |
defiance | ①n. ئىغۋاگەرچىلىك. ② كەمسىتىش، مەنسىتمەسلىك. ③ خىلاپلىق، خىلاپلىق قىلىش. ④ قارشىلىق، قارشىلىق قىلىش in defiance of‖ سەل قارىماق، مەنسىتمەسلىك، كارى!بولماسلىق ①bidD! defiance to / مەنسىتمەسلىك، سەل قارىماق. ② ... گە ئۇرۇش ئېلان قىلماق. |
deficiency | ①n. كەمچىلىك، يېتەرسىزلىك. ② كەم سان. |
deficit | بوش ئورۇن. |
define | ① چۈشەنچە، چۈشەندۈرمەك، ئىزاھات بەرمەك. ② ئېنىق ئىپادىلەش. |
definite | ①adj. ئوچۇق، ئېنىق، روشەن. ② چەكلىك. بەلگىلىك، تايىنلىق. |
definitely | dw. → definite. |
definition | ① چۈشەندۈرمەك، سۆزلەپ بەرمەك. ② ئېنىقلىما. ③ تەبىر، تەرىپ. |
definitive | ئەڭ ئاخىرقىسى، قارارى. |
deflect | قىيسايماق، ئاغماق. |
defraund | ئالدىماق، ھىيلە ئىشلەتمەك. |
deft | ئەپچىللىك، چاققانلىق، چىۋەرلىك، ئۆتكۈرلۈك. |
defy | ①v. ئۇرۇش ئېلان قىلماق؛ مۇسابىقىگە چاقىرماق. ② خىلاپلىق قىلماق؛ قارشىلىق قىلماق. ② كەمسىتمەك، پەس كۆرمەك، مەنسىتمەسلىك. ③ يوققا چىقارماق. ④ يول قويماسلىق، يول قويۇلماسلىق. |
degenerate | چۈشكۈنلۈك، روھسىزلىق. |
degrade | ① دەرىجىسى چۈشمەك، دەرىجىسىنى تۆۋەنلەتمەك. ③ چۈشكۈنلەشمەك. |
degree | ①n. گرادۇس، گرادۇس سانى. ② دەرىجە. ③ ئورۇن. ④ سالاھىيەت. |
deign | ئىلتىپات قىلماق، مەرھەمەت قىلماق. |
delay | v.Ⅰ كېچىكمەك، كېچىكتۈرمەك، ئارقىغا سۆرىمەك. n.Ⅱ كېچىكىش، كېچىكتۈرۈش، ئارقىغا سۆرەش، ئارقىغا سۆرىلىش. |
delegate 1 | ①v. (ۋەكىلگە) ھاۋالە قىلماق. ② بەرمەك (ھوقۇق). |
delegate 2 | n. ۋەكىل. |
delegation | ①n. ئەۋەتىش (ۋەكىلنى). ② ۋەكىللەر ئۆمىكى. |
deliberate 1 | ①adj. قەستەن، مەقسەتلىك، غەرەزلىك، ئەتەي. ② ئېھتىياتچان، ئېھتىياتچانلىق، سالماق، سالماقلىق. |
deliberate 2 | v. باش قاتۇرماق، مۇلاھىزە قىلماق، مۇھاكىمە قىلماق. |
deliberately | dv. قەستەن، مەقسەتلىك، غەرەزلىك، ئەتەي، ئېھتىياتچانلىق بىلەن، سالماقلىق بىلەن. |
delicate | ①adj. سەزگۈر (ئەزا، ئەسۋاب). ② ئاجىز، زەئىپ. ③ سىرلىق، مۇرەككەپ. ④ نەپىس، گۈزەل. ⑤ تەملىك، لەززەتلىك، مەززىلىك. |
delicious | adj. تەملىك، لەززەتلىك، مەززىلىك، خۇش پۇراقلىق. |
delight | ①v.Ⅰ خۇشال بولماق، خۇشال قىلماق. ② ياخشى كۆرمەك، ھەۋەس قىلماق، خۇشتار بولماق. |
delightful | adj. خۇشال، خۇشال-خۇرام، شاد، شاد-خۇرام. |
delineate | v. تەسۋىرلىمەك، سۈرەتلىمەك. |
deliver | ①v. ئاپىرىپ بەرمەك، يەتكۈزۈپ بەرمەك. ② قۇتقۇزماق، قۇتۇلدۇرماق. ③ بايان قىلماق. |
deliverance | ①n. قۇتقۇزۇش، قۇتۇلدۇرۇش. ② قويۇپ بېرىش، بوشىتىش. ③ بايان، بايانات. |
delivery | ①n. ئەۋەتىش، ئەۋەتىپ بېرىش، ئۆتكۈزۈپ بېرىش (مالنى). ② نۇتۇق، بايان، بايانات. ③ تۇغۇت، تۇغۇش. |
delude | ئالدىماق، گوللىماق. |
deluge | كەلكۈن، قىيان، تاشقىن، سەل. |
delusion | ① ئالدىماق، خاتا چۈشىنىپ قالماق. ② ئۇقۇشماسلىق، ئاڭلىشالماسلىق. |
deluxe | ① كاتتا، ھەشەمەتلىك. ② ناھايىتى يۇقىرى دەرىجىلىك. |
delve | ① ئىزدەنمەك، سۈرۈشتۈرمەك. ② تەتقىق قىلماق، بېرىلىپ ئۆگەنمەك. |
demand | ①v.Ⅰ تەلەپ قىلماق، مۇھتاج بولماق. ② زۆرۈر بولماق، لازىم بولماق. ①n.Ⅱ تەلەپ، تەلەپ قىلىش، مۇھتاج بولۇش. ② زۆرۈر بولۇش، لازىم بولۇش، مۇھتاج بولۇش. |
demented | ساراڭ بولماق، ئەقلىدىن ئازماق، ئالجىپ قالماق. |
demerara | قارا شېكەر. |
demobilization | n. ھەربىي سەپتىن قايتىش، ھەربىي سەپتىن قايتۇرۇش. |
demobilize,demobilise | ①v. ھەربىي سەپتىن قايتماق، ھەربىي سەپتىن قايتۇرماق. ② تارقاتماق، تارقىتىۋەتمەك، تارقالماق، تارقىلىپ كەتمەك. |
democracy | دېموكراتىيە، دېموكراتىك. |
democrat | ①n. دېموكرات، دېموكراتچى. ② (ئامېرىكىدا) دېموكراتىك پارتىيە ئەزاسى. |
democratic | adj. دېموكراتىك، دېموكراتىيە. |
demolish | چۇۋۇپ تاشلىماق، بۇزىۋەتمەك. |
demon,daemon | ① جىن-شەيتان. ② ئالۋاستى، يالماۋۇز، ئىبلىس. ③ ياۋۇز، ۋەھشىي. |
demonstrate | ①v. ئىسپاتلىماق، دەلىللىمەك. ② ئىپادىلىمەك. ③ ئىزاھلىماق. ④ نامايىش قىلماق. |
demonstration | ①n. ئىسپات، ئىسپاتلاش، ئىسپاتلىنىش، دەلىل، دەلىل كەلتۈرۈش، دەلىللەش. ② ئىپادىلەش، ئىپادىلىنىش. ③ ئىزاھلاش، ئىزاھلىنىش، ئۈلگە كۆرسىتىش. ④ نامايىش، نامايىش قىلىش. |
demure | ① سىپايىلىق، نازاكەتلىك. ② جىددىي، كەسكىنلىك، ئەستايىدىللىق. ③ ئېھتىياتچانلىق، قورۇنماقلىق. |
den | ①n. ئۇۋا، چاڭگا. ② باندىتلار (قاراقچىلار) ئۇۋىسى. ③ خاس بۆلمە، خاس ھۇجرا. |
denial | ① رەت قىلماقلىق، باش تارتماقلىق. ② ئىنكار قىلماقلىق، تېنىۋالماق، يوققا چىقارماق. |
denomination | نام بەرمەك، ئات قويماق. |
denominator | مەخرەج (ماتېماتىكا). |
denounce | ئەيىبلىمەك، سۆكمەك. |
dense | ①adj. زىچ، قويۇق. ② گالۋاڭ، دۆت، ئەخمەق. |
density | زىچ، قويۇق، زىچلىق (فىزىكا). |
dental | چىشنىڭ. |
dentist | چىش دوختۇرى. |
denunciation | ئەيىبلىمەك، سۆكمەك. |
deny | ①v. ئىنكار قىلماق، رەت قىلماق. ② تانماق، تېنىۋالماق. ③ باش تارتماق. |
depart | ①v. يولغا چىقماق، ئاتلانماق. ② قوزغالماق. ③ ئايرىلماق، چەتنىمەك، كېتىپ قالماق. ④ خىلاپلىق قىلماق. |
department | ①n. باشقارما. ② بۆلۈم. ③ فاكۇلتېت، كافېدرا. |
departmentalism | n. تار مەھكىمىچىلىك، باشباشتاقلىق. |
departure | ①n. يولغا چىقىش، ئاتلىنىش. ② قوزغىلىش. ③ ئايرىلىش، چەتنەش. ④ ئۆزەىرىش. ⑤ خىلاپ، خىلاپلىق قىلىش. |
depend | ①v. تايانماق، يۆلەنمەك. ② ئىشەنمەك. |
dependence | ① تايانماق، يۆلەنمەك. ② ئىشەنمەك. |
depict | .v تەسۋىرلىمەك، سۈرەتلىمەك. |
deplore | ماتەم، ماتەم تۇتماق، تەزىيە بىلدۈرمەك. |
deposit | ①v.Ⅰ ساقلىماق، پۇل ئامانەت قويماق. ①n.Ⅱ ئامانەت قويۇلغان پۇل. ② ئامانەت قويۇلغان بۇيۇم. |
depot | ①n. ئامبار، ئىسكىلات. ② ھەربىي تەمىنات ئىسكىلاتى. ③ (ئامېرىكا تىلىدا) ۋوگزال. |
depress | چۈشمەك، تۆۋەنلىمەك، باسماق. |
depression | ①n. دەرد-ئەلەم.② چۈشكۈنلۈك؛ ئاجىزلىق.③ ئويمانلىق، ئويمان.④ كاساتچىلىق.⑤ تۆۋەن ھاۋا بېسىمى. |
deprive | v. تارتىۋالماق، مەھرۇم قىلماق. |
depth | n. چوڭقۇرلۇق، تېرەنلىك. |
deputation | ۋەكىللەر ئۆمىكى. |
deputy 1 | ۋەكىل، ۋاكالەتچى، ۋاكالەتەن، باشقۇرغۇچى. |
deputy 2 | ①n. ۋەكىل، ۋەكىللىك، ۋەكىللىك قىلىش. ② مۇئاۋىن. |
derive | ①v. ئالماق، ئىگە بولماق، ئىگە قىلماق. ② كېلىپ چىقماق، كەلتۈرۈپ چىقارماق. |
derogatory | بۇزۇۋەتمەك، بۇزۇۋەتمەكلىك، سۇندۇرماق. |
descend | ①v. تۆۋەن چۈشمەك، تۆۋەنلىمەك. ② قالماق، قالدۇرماق. ③ مىراس قالماق، مىراس قالدۇرماق. |
descendant | n. پۇشت، ئەۋلاد، ئۇرۇق-ئەۋلاد. |
descent | ①n. چۈشۈش، چۈشۈرۈش. ② تۆۋەنلەش، تۆۋەنلىتىش. ③ كېلىپ چىقىش. ④ تۇيۇقسىز زەربە بېرىش، ئۇشتۇمتۇت ھۇجۇم قىلىش. |
describe | v. تەسۋىرلىمەك، سۈرەتلىمەك. |
description | ①n. تەسۋىر، تەسۋىرلەش، تەسۋىرلىنىش، سۈرەتلەش، سۈرەتلىنىش. ② بايان قىلىش، ئېيتىپ بېرىش. |
desert 1 | n. چۆل، چۆل-باياۋان، قۇملۇق، دەشت. |
desert 2 | n. تېگىشلىك مۇكاپات ۋە جازا. |
desert3 | ①v. ۋاز كەچمەك، تاشلىۋەتمەك. ② قېچىپ كەتمەك. ③ ئايرىلماق، كەتمەك. |
deserve | v. ئەرزىمەك، مۇناسىپ كەلمەك. |
design | ①n.Ⅰ لايىھە، نۇسخا، ئۆرنەك، ئەۋرىشكە. ② تۈزۈلۈش، تۈزۈلمە. ③ پىلان. ①v.Ⅱ لايىھىلىمەك، نۇسخا ئالماق. ② پىلانلىماق، پىلانلانماق. |
designate 1 | ①v. كۆرسەتمەك، ئوچۇق كۆرسەتمەك. ② بەلگىلىمەك. تەيىنلىمەك. ③ ئەۋەتمەك. |
designate 2 | adj. بەلگىلەنگەن، تەيىنلىنىپ ئىش باشلىمىغان. |
desirable | ①adj. كۆڭۈلدىكىدەك، كۆڭۈلگە ياقىدىغان. ② مۇۋاپىق. |
desire | ①n.Ⅰ ئارزۇ، ئۈمىد، ئىستەك، تىلەك. ② تەكلىپ، ئىلتىماس. ①V.Ⅱ ئارزۇ قىلماق، ئۈمىد قىلماق. ② تەلەپ قىلماق، ئىلتىماس قىلماق. |
desist | توختىماق، توختاتماق. |
desk | n. يېزىق ئۈستىلى، مەشغۇلات ئۈستىلى. |
desolate 1 | adj. قاقاس، چۆل. ② چۆلدەرەپ قالغان، ۋەيرانە. ③ غېرىب. |
desolate 2 | v. قاقاسلىققا ئايلاندۇرماق، قاقاسلىققا ئايلانماق. |
desolation | ①n. قاقاسلىق، چۆل، چۆللۈك. ② ۋەيرانچىلىق. |
despair | .v ئۈمىدسىزلەنمەك، ئۈمىد ئۈزمەك: despair of ... دىن ئۈمىد ئۈزمەك. |
despatch | dispatch |
desperate | ①adj. ئۈمىدسىز، غەمكىن، مەيۈس. ② جان تىككەن، ئۆلەر-تىرىلىشىگە قارىمايدىغان، ئۆلەر-تىرىلىشىگە قارىمىغان، تەۋەككۈلچى، تەۋەككۈلچىلىك. ③ ئېغىر، خەۋپلىك. |
despise | v. سەل قارىماق، مەنسىتمەسلىك، ئېتىبارسىز قارىماق. |
despite | prep.Ⅰ ... بىلەنمۇ، ... بولسىمۇ، ... غا قارىماي. n.Ⅱ مەنسىتمەسلىك، كۆزگە ئىلماسلىق (in) despite of...‖ ... بىلەنمۇ، ... بولسىمۇ، ... بولۇشىغا قارىماي. |
despondency | ئۈمىدسىزلەنمەك، مەيۈسلەنمەك. |
dessert | تاتلىق يېمەكلىكلەر. |
destination | ئاخىرقى نۇقتا، پەللە. |
destine | ①.v پۈتۈلمەك، پېشانىگە پۈتۈلمەك. ② ئالدىن تۈزىمەك، ئالدىن بەلگىلىمەك. |
destiny | n. پېشانە، تەقدىر. |
destitute | يوقسۇزلۇق، كەمبەغەللىك، نامراتلىق. |
destroy | v. بۇزماق، ۋەيران قىلماق، خاراب قىلماق؛ تارمار قىلماق. |
destroyer | ①n. بۇزغۇچى، ۋەيران قىلغۇچى. ② قوغلىغۇچى كېمە. |
destruction | ①n. يوقىتىش، ۋەيران قىلىش، خاراب قىلىش. ② تارمار قىلىش. |
detach | ①v. ئايرىماق. ② سۆكمەك، چۇۋۇماق. ③ ئەۋەتمەك. |
detail | ①n.Ⅰ تەپسىلات، تەپسىلىي بايان قىلىش. ② شاخ، شاخچە. ③ ئەۋەتىلگەن ھەربىي قوشۇن. ①v.Ⅱ تەپسىلىي بايان قىلماق. ② تەيىنلىمەك. ③ ئەۋەتمەك. |
detain | ①v. تۇرماق، تۇرۇپ قالماق. ② تۇتماق، تۇتۇپ تۇرماق. |
detect | ①v. ئېنىقلىماق. ② سەزمەك. ② تەكشۈرمەك، چارلىماق. |
detention | تۇتۇپ تۇرماق، قاماپ تۇرماق. |
deter | توسماق، توختاتماق، چەكلىمەك. |
deteriorate | يامانلاشماق، ناچارلاشماق. |
determination | ①n. بەلگىلەش، ② ئېنىق بەلگىلىمە، قارار. ③ ئىرادە باغلاش، نىيەت قىلىش. |
determine | ①v. قارار قىلماق، ئېنىق بەلگىلىمەك. ② نىيەت قىلماق. |
determined | adj. بەلباغلىغان، قەتئىي نىيەتكە كەلگەن. |
detest | قاتتىق نەپرەتلەنمەك، قاتتىق ئۆچمەنلىك قىلماق، قاتتىق يىرگەنمەك. |
detour | ئەگرى يول، ئەگرى-توقاي يول. |
detriment | ①زىيان يەتكۈزمەك، زىيان سالماق.②زەخىملەنمەك، يارىلانماق.③ئازار بەرمەك، دەخلى.④چىقىم تارتماق. |
devastate | ① ۋەيران قىلماق. ② بۇزماق، بۇزغۇنچىلىق قىلماق. |
develop | ①v. راۋاجلانماق، راۋاجلاندۇرماق، تەرەققىي قىلماق، تەرەققىي قىلدۇرماق، قانات يايماق، قانات يايدۇرماق.② ئايان بولماق، ئايان قىلماق.③ يۇماق، يۇيۇلماق (رەسىم). |
development | ①n. راۋاجلىنىش، راۋاجلاندۇرۇش، تەرەققىي قىلىش، تەرەققىي قىلدۇرۇش. ② يۇيۇش (رەسىم). |
deviate | ①v. خىلاپ كەلمەك، خىلاپلىق قىلماق؛ زىت كەلمەك، چەتنىمەك. ② ئايرىماق. |
device | ①n. قۇرۇلما، ئۈسكۈنە (ماشىنىلارنىڭ).②لايىھە، لايىھىلەش.③ئۇسۇل، چارە، ئامال. ④ ھىيلە-مىكىر. |
devil | n. دىۋە، ئالۋاستى، جىن، ئىبلىس. |
devious | قۇۋ، مەككار، تۈلكە، مۇغەمبەر. |
devise | ①v. لايىھىلىمەك. ② ئامال تاپماق. ③ كەشىپ قىلماق. |
devoid | كەم، كەمچىل، كەملىك قىلماق، يېتىشمەسلىك، يېتەرسىز، يوق. |
devote | v. تەقدىم قىلماق، تۆھپە قىلماق، بېغىشلىماق. |
devotion | ①n. تەقدىم قىلىش، تۆھپە قىلىش، بېغىشلاش؛ ② ساداقەت، ساداقەتلىك. ③ قىزغىن، قىزغىنلىق. |
devour | ①v. ئالمان-تالمان يېمەك، دەم تارتقاندەك يۇتماق. ② يوق قىلماق، يوقاتماق، ۋەيران قىلماق (ئوت ئاپىتى). ③ بېرىلىپ ئوقۇماق. ④ زەن قويۇپ ئاڭلىماق. |
devout | ① ئىخلاسمەن، تەقۋادار. ② سەمىمىيەتلىك، سەمىمىيەتلىك. |
dew | n. شەبنەم. |
diabetes | شېكەر سىيىش كېسىلى. |
diabolic | ① ئالۋاستى، يالماۋۇز، ئىبلىس، ياۋۇز، ۋەھشىي. |
diagnose | v. دىئاگنوز قويماق. |
diagnosis | n. (diagnoses ) دىئاگنوز. |
diagonal | adj.Ⅰ دىئاگونال، يانتۇ. n.Ⅱ دىئاگونال. |
diagram | n. سىخېما. |
dial | ① كۆرۈنۈش، تاشقى كۆرۈنۈش، سىرتقى، يۈزەكى. ② تېلېفون كۇنۇپكا تاختىسى. |
dialect | n. دىئالېكت، شېۋە. |
dialectic(al) | adj. دىئالېكتىكىلىق. |
dialectic(s) | n. دىئالېكتىكا. |
dialog(ue) | n. دىئالوگ. |
diameter | > n.ماتېماتىكا< دىئامېتىر. |
diamond | n. ئالماس. |
diary | n. كۈندىلىك خاتىرە، خاتىرە. |
dice | شىشىخال. |
dictate | ①v. ئېيتىپ بەرمەك، ئىنشا يازماق، ئىنشا يازدۇرماق، ياد ئىملا يازماق، ياد ئىملا يازدۇرماق.② بۇيرىماق؛ يوليورۇق كۆرسەتمەك. |
dictation | ①n. ئىنشا، ياد ئىملا، ياد ئىملا يېزىش. ② بۇيرۇق، يوليورۇق، كۆرسەتمە. |
dictatorship | ①n. دىكتاتورا. ② ھاكىممۇتلەق، ھاكىممۇتلەقلىق. |
diction | سۆز ئىشلەتمەك، سۆز تاللىماق. |
dictionary | n. لۇغەت، سۆزلۈك. |
did | v.→do. |
didn’t | did not. |
die | v. ( die d، die d، dying) ئۆلمەك، ھالاك بولماق ①be dying‖ ناھايىتى، بەك، ئىنتايىن. ② تەشنا بولماق. ئىنتىزار بولماق die away / (شامال، تاۋۇش قاتارلىقلار) پەسەيمەك، ئاجىزلاشماق، ئاستا-ئاستا يوقالماق die down / (مەشنىڭ ئوتى) ئۆچمەك. |
die-hard | n. جاھىل، تەرسا، كاج. |
diesel | n. دېزېل ماتور. |
diet | n. يېمەك-ئىچمەك، يېمەكلىك؛ ئالاھىدە يېمەكلىك. |
differ | ①v. ئوخشىماسلىق، پەرقلەنمەك، بىردەك بولماسلىق. ② قوشۇلماسلىق، قوللىماسلىق. |
difference | ①n. پەرق، ئايرىما. ② ئىختىلاپ، كېلىشەلمەسلىك. ③ مۇنازىرە، بەس-مۇنازىرە. |
different | adj. ئايرىم، ئوخشىمايدىغان، پەرقلىق. |
differentiate | پەرقى. |
difficult | adj. تەس، قىيىن، مۈشكۈل. |
difficulty | n. قىيىنچىلىق، مۈشكۈللۈك، مۇشەققەتلىك. |
diffuse 1 | ①v. (نۇر) ئاستا چېچىلماق، ئاستا تارقالماق. ② (ئىسسىقلىق، گاز، ئېرىتمە قاتارلىقلار) تارقالماق، يېيىلماق. ③ ئاستا-ئاستا ئارىلاشتۇرماق، ئاستا-ئاستا ئارىلاشماق. |
diffuse 2 | ①adj. ئەزمە. ② بەكمۇ ئۇزۇن. ② قاپلىغان، قاپلانغان، تارقالغان، تارقىتىلغان، چاچقان، چېچىلغان. |
dig | v.Ⅰ (dug ؛ dug؛ dig ging ) ① كولىماق، قازماق، قېزىپ چىقارماق. ② (جانلىق تىلدا) تەتقىق قىلماق، بېرىلىپ ئۆگەنمەك، ئىزدىمەك، ئىزدەنمەك (بىلىم). ③ (جانلىق تىلدا) تۈرتمەك، نوقۇماق، سانجىماق. |
digest 1 | ①v.Ⅰ ھەزىم قىلماق، ھەزىم بولماق، سىڭمەك، سىڭدۈرمەك. ② ئۆزلەشمەك، ئۆزلەشتۈرمەك، بىلمەك، بىلدۈرمەك، چۈشەنمەك. ③ رەتلىمەك. (ماتېرىيال). ④ مۇھىم نۇقتىلارنى ئالماق. |
digest 2 | n. مۇھىم مەزمۇن. |
dignified | ①adj. ئابرۇيلۇق، نوپۇزلۇق، ئالىي، ئالىيجاناب، ئېسىل. |
dignity | ①n. ئالىيجاناب. ⑤ ئابرۇي، قەدىر-قىمەت. ③ غورۇر. ③ يۇقىرى ئەمەل، يۇقىرى مەرتىۋە. |
diligent | adj. تىرىشچان، ئىجتىھاتلىق. |
dilute | v. سۇيۇلدۇرماق، سۇسلاشتۇرماق، سۇيۇقلاندۇرماق. |
dim | ①adj.Ⅰ غۇۋا، خىرە، تۇتۇق، مۈجمەل. v.Ⅱ ( dim med، dim med، dim ming) ① قاراڭغۇلاشماق، قاراڭغۇلاشتۇرماق. ② مۈجمەللەشمەك، مۈجمەللەشتۈرمەك. |
dime | 〉 n.ئامېرىكا ۋە كانادادا〈 ئون فۇڭلۇق تەڭگە. |
dimension | ①n. ئۆلچەم، چەن. ② ئۇزۇن-قىسقىلىق. ③ (كۆپلۈك ئىشلىتىلگەندە) چوڭ-كىچىكلىك. ④ سىغىمچانلىق، ھەجىم، كۆلەم. 〉 ⑤ماتېماتىكا〈 گرادۇس. |
diminish | ①v. كېمەيمەك، كېمەيتمەك، ئازايماق، ئازايتماق. ② ئاجىزلاشماق، ئاجىزلاشتۇرماق. |
din | n.Ⅰ شاۋقۇن، سۈرەن، ۋاراڭ-چۇرۇڭ. ①v.Ⅱ ( din ned، din ned، din ning) ۋاراڭ-چۇرۇڭ قىلماق، شاۋقۇن كۆتۈرمەك. ② ۋاتىلدىماق. |
dine | v. تاماق يېمەك، غىزالانماق. |
diner | ①n. غىزالانغۇچى. ② ئاشخانا ۋاگون. |
dining-hall | n. ئاشخانا، تاماقخانا. |
dining-room | n.→dining-hall. |
dinner | n. تاماق، غىزا be at dinner ‖ تاماق يېمەك، غىزالانماق (تاماقنىڭ يېيىلىۋاتقانلىقىنى كۆرسىتىدۇ). |
dip | v.Ⅰ،( dip ped، dip ped، dip ping) ① تارتماق، تارتقۇزماق (قەلەمگە رەڭ تارتقۇزماق، قۇدۇق ۋە كۆللەردىن سۇ تارتماق قاتارلىقلارنى كۆرسىتىدۇ. ② چۆكمەك. ③ ئولتۇرماق (كۈن). n.Ⅱ يانتۇلۇق، قىيپاشلىق. |
diploma | دىپلوما. |
diplomacy | ①n. دىپلوماتىيە، تاشقى ئىشلار. ② دىپلوماتىك ھىيلە، دىپلوماتىك چارە. |
diplomat | n. دىپلومات. |
diplomatic | adj. دىپلوماتىك. |
direct | ①adj.Ⅰ ئۇدۇل، تۈز. ② بىۋاسىتە. ①dv.Ⅱ ئۇدۇل، تۈز. ② بىۋاسىتە، توغرىدىن-توغرا. ①V.Ⅲ توغرىلىماق. ② كۆرسەتمەك (نىشاننى). ③ (ئادرېس) يازماق. ④ باشقۇرماق، ئىدارە قىلماق. ⑤ باشلىماق. |
direction | ①n. نىشان، يۆنىلىش. ② يېتەكلەش، باشقۇرۇش، ③ (كۆپلۈك ئىشلىتىلگەندە) يوليورۇق، كۆرسەتمە. ④ چۈشەندۈرۈش، ئىشلىتىش ئۇسۇلى (كىتابلارنىڭ). |
directly | ①dv. بىۋاسىتە، ئۇدۇل. ② دەرھال، شۇ زامان. |
director | ①n. يېتەكچى، باشلىق، رەھبەر. ② دىرېكتور. ③ رىژىسسور. |
dirt | ①n. داغ. ② چاڭ-توزاڭ. ③ پاسكىنا گەپ. ④ چىرىك ئىدىيە. ⑤ لاي، لاتقا. |
dirty | ①adj.Ⅰ پاسكىنا، كىر، مەينەت. ② پەسكەش، پەس. ③ ياۋۇز، قەبىھ، رەزىل. ④ سەت، جۇدۇن (ھاۋا). ①v.Ⅱ پاسكىنا بولماق، پاسكىنا قىلماق، كىرلاشماق، كىرلاشتۇرماق، مەينەت قىلماق، مەينەت بولماق. ② داغ، داغ تەگكۈزمەك، داغ تەگمەك. |
disadvantage | ①n. قولايسىزلىق، ② زىيان، چىقىم. |
disappear | v. يوقالماق، غايىب بولماق، ئىز-دېرەكسىز يوقالماق. |
disappoint | ②v. ئۈمىدسىزلەنمەك، ئۈمىدسىزلەندۈرمەك، كۆڭلى قالماق. |
disappointment | n. ئۈمىدسىزلىك. ② كىشىنى ئۈمىدسىزلەندۈرىدىغان ئادەم (ياكى نەرسە). |
disapprove | v. ماقۇل بولماسلىق، قوشۇلماسلىق، قوبۇل قىلماسلىق. |
disarm | ①v. قورالسىزلانماق، قورالسىزلاندۇرماق، قورال تاپشۇرماق. ② ھەربىي ھازىرلىقلارنى ئازايتماق. |
disaster | n. بالايىئاپەت، بالا-قازا. |
disband | ① تارقىتىۋەتمەك، تارقاتماق. ② تارالماق، تاراپ كەتمەك. |
disbelieve | ئىشەنمەسلىك، ئىشەنچسىز. |
discard | v. تاشلىۋەتمەك، چۆرىۋەتمەك. |
discern | v. پەرقلەندۈرمەك. |
discharge | ①v.Ⅰ يۈك چۈشۈرمەك. ② ئاتماق، ئېتىلماق (مىلتىق، توپ قاتارلىقلار). ③ قويۇۋەتمەك، ئاقماق، ئېقىتماق (سۇيۇقلۇق، گاز، توك ئېقىمى قاتارلىقلار). ④ تارقىتىۋەتمەك (ھەربىي قىسىم). ⑤ ئادا قىلماق، ئورۇندىماق (بۇرچ). ①n.Ⅱ يۈك چۈشۈرۈش. ② ئېتىش (مىلتىق؛ توپ قاتارلىقلارنى). ③ ئېقىش، ئېقىتىش. ④ قويۇپ بېرىش، بوشىتىش، چىقىرىش. ② تارقىتىش. ⑥ تۆلەش، تۆلەپ بېرىش. ⑦ ئادا قىلىش، ئورۇنداش. |
discipline | ①n.Ⅰ ئىنتىزام، تەرتىپ. ② تەربىيىلىنىش، چېنىقىش. ③ جازالاش، ①v.Ⅱ جازالىماق. ② چېنىقماق، تەربىيىلىمەك. |
disclose | v. پاش قىلماق، پاش بولماق (مەخپىيەتلىك). |
discontent | n.Ⅰ نارازىلىق، نارازىلىق سەۋەبى. v.Ⅱ نارازى بولماق. |
discourage | ①v. بوشىشىپ قالماق، بوشاشماق، يەل قويىۋەتمەك. ② ئۈمىدسىزلەنمە، ئۈمىدسىزلەندۈرمەك. ③ توسىماق، توسقۇنلۇق قىلماق، نەسىھەت قىلىپ توسىماق. |
discourse | ①n.Ⅰ نۇتۇق، سۆز. ② ماقالە. ①v.Ⅱ سۆزلەشمەك. ② بايان قىلماق، شەرھىيلىمەك. |
discover | v. تاپماق، كەشپ قىلماق. |
discovery | n. كەشپىيات، كەشپ قىلىش. |
discrepancy | n. ئوخشىماسلىق، ماس كەلمەسلىك، ئۇيغۇن كەلمەسلىك، بىردەك بولماسلىق. |
discriminate | ①v. پەرق ئەتمەك؛ پەرقلەندۈرمەك، پەرقلىق مۇئامىلە قىلماق. ② كەمسىتمەك. |
discuss | v. مۇزاكىرە قىلماق، مۇلاھىزە قىلماق. |
discussion | n. مۇزاكىرە، مۇلاھىزە. |
disdain | v. سەل قارىماق، كۆزگە ئىلماسلىق، كەمسىتمەك، ئېتىبارسىز قارىماق. |
disease | n. كېسەل؛ ئاغرىق. |
disgrace | ①n.Ⅰ شەرمەندىلىك، خورلۇق، ئۇيات، نومۇس، رەسۋاچىلىق، شەرمەندە. ①v.Ⅱ داغ تەگكۈزمەك، بۇلغىماق. |
disguise | ①v.Ⅱ نىقابلىماق. ② يوشۇرماق. n.Ⅱ نىقاب. |
disgust | n.Ⅰ سەسكىنىش، بىزار بولۇش، نەپرەتلىنىش، v.Ⅱ سەسكىنمەك، بىزار بولماق، نەپرەتلەنمەك. |
dish | ①n. تەخسە، لېگەن، پەتنۇس. ② بىر تەخسە سەي. |
dishono(u)r | ①n.Ⅰ شەرمەندىلىك، ئۇيات، رەسۋالىق، شەرمەندە، شەرمەندىلىك. 〉 ② سودا〈 نېسى قىلىش، نەق تاپشۇرماسلىق. ①v.Ⅱ شەرمەندە قىلماق، رەسۋا قىلماق. 〉 ② سودا〈 نېسى قىلماق، نەق تاپشۇرماسلىق. |
disinfectant | adj.Ⅰدېزىنفېكسىيە قىلىنغان. n.Ⅱ دېزىنفېكسىيە دورىسى. |
dislike | v.Ⅰ يامان كۆرمەك، نەپرەتلەنمەك، بىزار بولماق. n.Ⅱ يامان كۆرۈش، نەپرەتلىنىش، بىزار بولۇش، ئۆچ كۆرۈش. |
dismal | ①adj. غۇۋا، تۇتۇق. ② دىمىق، دىمىقتا. |
dismay | n.Ⅰ ۋەھىمە، ۋەھىمىلىك، ھودۇقۇش. v.Ⅱ ۋەھىمىگە سالماق، ۋەھىمىگە چۈشمەك، ھودۇقماق، ھودۇقتۇرماق. |
dismiss | ①v. تارقاتماق، تارقىتىۋەتمەك. ② دەرستىن چۈشمەك. ③ بوشاتماق (ئىشتىن) چىقىرىۋەتمەك. |
disobey | v. بويسۇنماسلىق، ئىتائەت قىلماسلىق. |
disorder | ①n.Ⅰ قالايمىقانچىلىق، تەرتىپسىزلىك. ② توپىلاڭ. ③ چاتاق، قۇسۇر، نۇقسان. ①v.Ⅱ پاراكەندە قىلماق، تەرتىپنى بۇزماق، قالايمىقانلاشتۇرماق، نورماللىقنى بۇزماق، تەڭپۇڭلۇقنى بۇزماق. |
dispatch | ①v.Ⅰ تارقاتماق. ② ئەۋەتمەك. ③ تېز ئاياغلاشتۇرماق. ④ ئۆلۈم جازاسى بەرمەك. ①n.Ⅱ ئەۋەتىش. ② تارقىتىش. ③ جىددىي ماتېرىيال، تېز خەت، مەخسۇس تېلېگرامما. ④ تېز بىر تەرەپ قىلىش، جىددىي ھەل قىلىش. ⑤ يۆتكەش. |
dispense | ①v. تەقسىم قىلماق، بۆلمەك. ② ئىجرا قىلماق. ③ (دورا) تەڭشىمەك ① dispense with ئېلىپ تاشلىماق، خالاس قىلماق، كەچۈرۈم قىلماق. ② ئىقتىساد قىلماق، تېجىمەك. |
disperse | v. تارقاتماق. |
display | ①v.Ⅰكۆرگەزمە قىلماق.②تىزماق.③ ئىپادىلىمەك، كۆرسەتمەك، نامايان قىلماق. ①n.Ⅱ كۆرگەزمە. ② تىزىپ قويۇش. ③ ئىپادە، نامايان. ④ ماختاش، ماختىنىش. |
displease | v. ئاچچىقىنى كەلتۈرمەك، رەنجىتمەك، خاپا قىلماق. |
disposal | ①n. بىر تەرەپ قىلىش، بىر تەرەپ بولۇش. ② تۈزەشتۈرۈش. ③ ئىدارە قىلىش. |
dispose | ①v. بىر تەرەپ قىلماق. ② ئورۇنلاشتۇرماق. ③ تۈزەشتۈرمەك. ④ ئۈندىمەك؛ ئۇناتماق؛ مايىل قىلماق. |
disposition | ①n. بىر تەرەپ قىلىش، بىر ياقلىق قىلىش. ② تۈزەشتۈرۈش.③ ئورۇنلاشتۇرۇش.④مىجەز، خۇلق، خۇي.⑤خاھىش، ئېغىش.⑥ئىگىدارچىلىق. |
dispute | ①v.Ⅰ مۇنازىرە قىلماق، تالاش-تارتىش قىلماق. ② گۇمانلانماق. ③ توسىماق، قارشىلىق قىلماق. ④ تالاشماق؛ تارتىۋالماق (يەر-زېمىن، غەلىبە قاتارلىقلارنى). n.Ⅱ مۇنازىرە، دە تالاش، تالاش-تارتىش. |
dissolve | ①v. ئېرىمەك، ئېرىتمەك. ② يوقالماق، يوقاتماق، غايىپ بولماق. ③ تارقالماق، تارقاتماق. ④ قۇتۇلماق؛ خالاس بولماق. |
distance | ①n. ئارىلىق، مۇساپە. ② يىراقلىق، يىراق جاي، يىراق مەنزىل. ③ (ۋاقىت) ئارىلىق. |
distant | ①adj. يىراق، ئۇزاق (ئارىلىق). ② سوغۇق (مۇئامىلە). |
distinct | ①adj. ئوچۇق، ئېنىق، روشەن. ② ئايرىم پەرقلىق. |
distinction | ①n. پەرق، ئايرىما. ② ئالاھىدىلىك، ئۆزگىچىلىك. ③ خۇسۇسىيەت. ④ مەشھۇرلۇق، ئەۋزەللىك. ⑤ شان-شەرەپ، شۆھرەت. |
distinctly | dv. ئېنىق، روشەن، ئوچۇق. |
distinguish | ①v. پەرق ئەتمەك، ئايرىماق. ② خىزمەت كۆرسەتمەك. ③ داڭ چىقارماق. |
distort | ①v. سەتلەشتۈرمەك، سەتلەشمەك، پۇرلاشتۇرماق، سىڭايان قىلماق. (ئېغىز ياكى چىراينى). ② بۇرمىلىماق، خاتا مەلۇم قىلماق. |
distract | v. چاچماق، چېچىۋەتمەك. |
distress | ①n.Ⅰ ئازاب، ئازابلىنىش. ② نامراتلىق، يوقسۇللۇق. ③ خەتەرلىك. v.Ⅱ ئازابلىماق. |
distribute | ①v. بۆلمەك، تەقسىم قىلماق. ② تارقاتماق، چاچماق (ئوغۇتنى). ③ تۈرگە ئايرىماق. |
distribution | ①n. بۆلۈش، تەقسىملەش، (بۇيۇملارنى). ② تارقىتىش. |
district | n. رايون، ۋىلايەت، جاي. |
disturb | v. دەخلى قىلماق، ئاۋارە قىلماق، قالايمىقان قىلماق، پاراكەندە قىلماق. |
disturbance | n. پاراكەندىچىلىك، قالايمىقانچىلىق، مالىمانچىلىق. |
ditch | n. ئېرىق، ئۆستەڭ؛ خەندەك. |
dive | ①v.Ⅰ باشچىلاپ سەكرىمەك، شۇڭغۇماق (سۇغا). ② تۇيۇقسىز كىرگۈزمەك، توساتتىن كىرمەك. n.Ⅱ باشچىلاپ سەكرەش، شۇڭغۇش (سۇغا). |
divide | ①v. بۆلمەك، ئايرىماق، ئايرىلماق. 〉② ماتېماتىكا〈 بۆلمەك. ③ تەقسىم قىلماق. |
divine | ①adj.Ⅰ ئىلاھىي، مۇقەددەس. ② كارامەت. ③ (جانلىق تىلدا) ناھايىتى ياخشى. ①v.Ⅱ پال باقماق، پال ئاچماق، پال ئاچقۇزماق. ② ئالدىنئالا ئېيتماق. ③ كۆزى يەتمەك، تېگىگە يەتمەك، تونۇپ يەتمەك. |
division | ①n. بۆلۈش. ② تەقسىملەش. 〉 ③ ماتېماتىكا〈 بۆلۈش. ④ چېگرا سىزىقى. 〉 ⑤ ھەربىي〈 دىۋىزىيە. ⑥ پارچىلىنىش، بۆلۈنۈش. |
divorce | ①n.Ⅰ نىكاھدىن ئاجراش، نىكاھدىن ئاجرىشىش. ② بۆلۈش، پارچىلاش. ①v.Ⅱ ... بىلەن ئاجراشماق، ئاجرىشىپ كەتمەك (نىكاھدىن). ② ئايرىلماق، ... بىلەن مۇناسىۋەتنى ئۈزمەك. |
do | ux.v.Ⅰ (did ؛ done ) (do نىڭ ئۈچىنچى شەخس ھازىرقى زامان بىرلىك شەكلى does، dz dz، ھازىرقى زامان سۈپەتداش شەكلى doing ). ① ئىگىنڭ ئالدىدا كېلىپ، سوراق جۈملىلەر ياسىلىدۇ). Do you like music? سىز مۇزىكىنى ياخشى كۆرەمسىز؟ ② (not بىلەن بىرگە كېلىپ، ئىنكار جۈملىلەر ياسىلىدۇ): Do not forget it. ئۇنتۇپ قالما. ③ (سۆز ئورامىنى كۈچەيتىدۇ): Do come tomorrow morning. ئەتە ئەتىگەن چوقۇم كېلىڭ-ھە! ① v.Ⅱ قىلماق، ئەتمەك، ئىشلىمەك، ھەرىكەتلەنمەك: do one’s work خىزمەت قىلماق ◇ do washing / كىر يۇماق ◇ What can I do / for you سىزگە نېمە كېرەك؟ / ◇ Do as you please ئىختىيار سىزدە. ② تۈگىمەك، تۈگەتمەك، ئاياغلاشماق، ئاياغلاشتۇرماق، ئورۇندىماق، ئورۇندالماق (ئۆتكەن زامان سۈپەتداش شەكلى ئىشلىتىلىدۇ): The work is done. خىزمەت ئاياغلاشتى، ئىش تۈگىدى. ③ لايىق بولماق، مۇۋاپىق كەلمەك، باب كەلمەك، بولماق: Any time will do. قاچان بولسا بولىۋېرىدۇ. ④ راۋاجلاندۇرماق. ⑤ رەتلىمەك. ⑥ پىشۇرماق. ⑦ رول ئالماق. ⑧ (يۇقىرىدا ئېيتىلغان پېئىللارنىڭ ئورنىدا كېلىدۇ):He speaks English better than I do. ئۇ ئىنگلىزچىنى مەندىن ياخشى سۆزلەيدۇ. do away with// ئەمەلدىن قالدۇرماق ① do up/ تازىلىماق، تەرتىپكە سالماق، رەتلىمەك. ② ئورىماق: ئەتمەك. ③ جايلاشتۇرماق do with/ بىر تەرەپ قىلماق have something to do with ...بىلەن مۇناسىۋىتى بولماق(بولماسلىق). |
dock | n. دوك (پاراخوت رېمونت قىلىدىغان سۇپا). ② پرېستان. |
docker | n. دوك ئىشچىسى، پرېستان ئىشچىسى. |
doctor | ①n.Ⅰ دوكتور (ئىلمىي ئۇنۋان). ② دوختۇر، ۋراچ. ①v.Ⅱ (جانلىق تىلدا) داۋالىماق، داۋالاتماق. ② (جانلىق تىلدا) ئارىلاشتۇرماق، ئارىلاشماق (يېمەكلىك ۋە ئىچىملىك قاتارلىقلارنى). |
doctrine | ①n. دىنىي ئېتىقاد. ② مەسلەك. ③ يول. ④ تەلىمات. |
document | ①n. ھۆججەت. ② ئالاقە. ③ ئىسپاتنامە. |
dodge | ①v.Ⅰ قاچماق، ئۆزىنى قاچۇرماق، ئۆزىنى چەتكە ئالماق، باش تارتماق. ② كۆز بويىماق، ئالدىماق، ئەپلەپ-سەپلەپ ئۆتكۈزۈۋەتمەك. n.Ⅱ قېچىش، ئۆزىنى قاچۇرۇش، ئۆزىنى چەتكە ئېلىش. ② كۆز بوياش، ئالداش. ③ ئەپلىك چارە، دانا تەدبىر. ④ ھىيلە-مىكىر. |
does | v. →do. |
does، | ھازىرقى زامان سۈپەتداش شەكلى |
doesn’t | does not. |
dog | ①n.Ⅰ ئىت. 〉 ②مېخانىكا〈 ئىلمەك. ② خوت. ③ چەسپەك. v.Ⅱ ( dog ged، dog ged، dog ging) كەينىگە كىرىۋالماق، ئەگەشمەك، ئىزىغا چۈشمەك. |
dogmatism | ①n. ئەقىدىچىلىك، دوگماتىزم. ② ئۆز بېشىمچىلىق. |
dogmatist | ①n. ئەقىدىچى، دوگماتىست. ② قارىسىغا ھۆكۈم قىلغۇچى. |
doing | ① (ئىگىنىڭ ئالدىدا كېلىپ، سوراق جۈملىلەر ياسىلىدۇ). Do you like music? سىز مۇزىكىنى ياخشى كۆرەمسىز؟ ② (not بىلەن بىرگە كېلىپ، ئىنكار جۈملىلەر ياسىلىدۇ): Do not forge it. ئۇنتۇپ قالما. ③ (سۆز ئورامىنى كۈچەيتىدۇ): Do come tomorrow morning. ئەتە ئەتىگەن چوقۇم كېلىڭ-ھە! ①v.Ⅱ قىلماق، ئەتمەك، ئىشلىمەك، ھەرىكەتلەنمەك: doing on’s work خىزمەت قىلماق 〉〈 doing washing / كىر يۇماق 〉〈What can Ⅰ doing for you / سىزگە نېمە كېرەك؟ 〉〈Do as you please / ئىختىيار سىزدە. ② تۈگىمەك، تۈگەتمەك، ئاياغلاشماق، ئاياغلاشتۇرماق، ئورۇندىماق، ئورۇندالماق (ئۆتكەن زامان سۈپەتداش شەكلى ئىشلىتىلىدۇ): The work is done. خىزمەت ئاياغلاشتى، ئىش تۈگىدى. ③ لايىق بولماق، مۇۋاپىق كەلمەك، باب كەلمەك، بولماق: Any time will do. قاچان بولسا بولىۋېرىدۇ. ④ راۋاجلاندۇرماق. ⑤ رەتلىمەك؛ ⑥ پىشۇرماق. ⑦ رول ئالماق. ⑧ (يۇقىرىدا ئېيتىلغان پېئىللارنىڭ ئورنىدا كېلىدۇ): He speaks English better than Ⅰ do. ئۇ ئىنگلىزچىنى مەندىن ياخشى سۆزلەيدۇ. doing away with / ئەمەلدىن قالدۇرماق ① doing up / بىر تەرەپ قىلماق have something to doing with ...بىلەن مۇناسىۋىتى بولماق(بولماسلىق). |
doings | n. قىلىق، ھەرىكەت، قىلمىش-ئەتمىش. |
Dol | dollar(s) |
doll | ①n. قورچاق، ئويۇنچۇق. ② كېلىشكەن ئەقىلسىز ئايال، چىرايلىق دۆت خوتۇن. |
dollar | n. دوللار (ئامېرىكا: كانادا قاتارلىق مەملىكەتلەرنىڭ پۇل بىرلىكى). |
dolly | n. ① <بالىلار تىلى> قورچاق. ② كىچىك ماشىنا. |
dome | ①n. گۈمبەز، قۇببە، يۇمىلاق ئۆگزە. ② گۈمبەزسىمان نەرسىلەر. |
domestic | ①adj. ئائىلىنىڭ، ئائىلىگە ئائىت، ئۆي ئىچىدىكى.② دۆلەت ئىچىدىكى.③ يەرلىك: domestic productsيەرلىك مەھسۇلات. |
dominion | ①n. ئاساسىي ھوقۇق، ھۆكۈمرانلىق ھوقۇقى. ② زېمىن. |
don’t | do not. |
donkey | ①n. ئېشەك. ② دۆت، كالۋا. ③ تەرسا، جاھىل. |
doom | ①n.Ⅰ تەقدىر، قىسمەت. ② ھالاكەت، ئۆلۈم. ③ ھالاكەتكە يۈزلىنىش. v.Ⅱ جەزملەشتۈرمەك، جەزملەشمەك. |
door | ①n. ئىشىك. ② ئۆي، ئۆيلۈك. ③ يول، ئەپ (ئىشنىڭ). open a door for …‖ ... گە يول ئاچماق، ... نىڭ ئېپىنى تاپماق out of door s / سىرتتا، تالادا. |
dormitory | n. كوللېكتىپ ياتاق، ياتاقخانا. |
dose | ①n.Ⅰ دوزا (دورىنىڭ بىر قېتىملىق ئىشلىتىش مىقدارى)، بىر قېتىملىق، بىر بولاق. v.Ⅱ دورا ئىچمەك (يېمەك)، دورا ئىچكۈزمەك (يېگۈزمەك)؛ دورا بەرمەك |
dot | n.Ⅰ چېكىت، نۇقتا، نۇقتا بەلگىلەش. on the dot ‖ (جانلىق تىلدا) دەل ۋاقتىدا، ئۆز ۋاقتىدا. v. نۇقتا بەلگىلىمەك، چېكىت قويماق. |
double | ①adj.Ⅰ ئىككى، ئىككى ھەسسە. ② قوش، جۈپ. ③ ئىككى ياقلىما، ئىككى تەرەپلىمە. ①dv.Ⅱ ئىككى ھەسسە، ئىككى باراۋەر. ② جۈپلەپ، قوشلاپ. ①n.Ⅲ ئىككى ھەسسە (مىقدار)، ئىككى باراۋەر (مىقدار). ② شەكىلداش. ③ (كۆپلۈك ئىشلىتىلىدۇ) جۈپ بولۇپ ئويناش 〉تەنتەربىيە〈. ④ يۈگۈرۈش. v.Ⅳ ھەسسىلەندۈرمەك، ھەسسىلەنمەك، بىر قاتلىماق، بىر قاتلانماق. |
doubt | n.Ⅰ شۈبھە، گۇمان، شەك، ئىشەنمەسلىك. v.Ⅱ گۇمانلانماق، شەك كەلتۈرمەك، ئىشەنمەسلىك. |
doubtful | adj. گۇمانلىق، ئىشەنچسىز، شۈبھىلىك. |
doubtless | ①dv. شەكسىز، شۈبھىسىز. ② تەخمىنەن. |
dove | n. ياۋا كۆك كەپتەر. |
down | dv.Ⅰ تۆۋەندە، تۆۋەنگە، پەستە، پەسكە: 〉〈sit down down please, ئولتۇرۇڭ. 〈go down to the countryside / يېزىغا بارماق come down / تۆۋەنگە چۈشمەك. adj.Ⅱ تۆۋەنگە يۈزلەنگەن، تۆۋەن چۈشۈرۈلگەن، ①prep.Ⅲ پەستە، پەسكە، تۆۋەندە، تۆۋەنگە. ② بويلاپ ①Ⅳ يوقاتماق، يوقالماق، يىقىتماق، يىقىلماق. ② قويماق، تاشلىماق: to down tools قورال، سايمانلارنى تاشلىماق، ئىش تاشلاشقا باشلىماق. ③ ئىچىۋەتمەك: to down a glass of bee بىر ئىستاكان پىۋا ئىچىۋەتمەك. |
downstairs | dv.Ⅰ تۆۋەن قەۋەتكە، تۆۋەن قەۋەتتە.adj.Ⅱ تۆۋەن قەۋەتتىكى. |
downward(s) | dv.Ⅲ تۆۋەنگە، تۆۋەندە. |
doz | dozen. |
dozen | n. دوژنا (ئون ئىككى دانە). |
Dr | Doctor. |
draer 1 | ①n. تارتما. ② (كۆپلۈك ئىشلىتىلگەندە) ئىچ ئىشتان. |
draft | ①n.Ⅰ دەسلەپكى نۇسخا، لايىھە. ② پېرېۋوت چېكى. ③ (ئامېرىكا تىلىدا) .draught ①v.Ⅱ لايىھىلىمەك. ② تاللىماق. يىغماق، توپلىماق. |
drag | v.Ⅰ ( drag ged، drag ged، drag ging) ① تارتماق، سۆرىمەك. ② سۆرەلمىلىك قىلماق، سۆرەلمەك. ③ (دەريادىن) سۈزمەك. ①n.Ⅱ سۆرەلمە تور. ② تىرنا. ③ توسالغۇ. |
dragon | n. ئەجدىھا. |
dragonfly | n. يىڭناغۇچ. |
drain | ①v. سۈيىنى چىقىرىۋەتمەك. ② قۇرۇتماق، قۇرۇماق. ③ تامچىلىماق. ④ ئېقىپ قالماق، ئاقماق. ⑤ خورىماق، خوراتماق. |
drainage | ①n. سۇ چىقىرىش ئۈسكۈنىلىرى. ② سۇ چىقىرىش ئۇسۇلى. |
drama | ①n. دراما. ② سەھنە ئەسىرى. |
drank | v.→ drink. |
drastic | ①adj. كەسكىن. ② شىددەتلىك، قاتتىق، كۈچلۈك. (ھەرىكەت، ئۇسۇل، دورا قاتارلىقلار). |
draught | ①n. ھاۋا ئالمىشىش، ھاۋا ئالماشتۇرۇش، ھاۋا ئۆتۈشۈش، ھاۋا ئۆتۈشتۈرۈش. ② سۇغا چۆكۈش دەرىجىسى (كېمە، پاراخوت قاتارلىقلارنىڭ). ③ تارتىش، تارتىلىش. ④ شوراش، سۈمۈرۈش. |
draw | v. (drew ؛ drawn ) ① سۆرىمەك، تارتماق. ② چىقارماق، ئالماق (پىچاقنى). ③ ئاجراتماق. (ەسىم) سىزماق. ⑤ سۈمۈرمەك. ⑥ ھاۋا ئۆتۈشمەك. ⑦ يېقىنلاشماق. ⑧ ياندىماق. ⑨ يۆتكىمەك. |
drawer 2 | ①n. چېرتيوژنىڭ. ② بېلەت ساتقۇچى. |
drawing | ①n. چېرتيوژ. ② رەسىم. ③ ئۆرنەك. |
drawn | v. → draw. |
dread | v.Ⅰ قورقماق، قورقۇتماق. n.Ⅱ قورقۇش، قورقۇتۇش. |
dreadful | ①adj. قورقۇنچلۇق، ۋەھىمىلىك. ② (جانلىق تىلدا) كىشىنى زېرىكتۈرىدىغان، زېرىكەرلىك. |
dream | ①n.Ⅰ چۈش. ② خام خىيال. v.Ⅱ ( dream ed، dream t ؛ dream t، dream t) ① چۈش كۆرمەك. ② خام خىيال قىلماق. |
dreamt | v. → dream. |
dreary | ①adj. دىمىق، دىمىقتا، تىنجىق. ② مەنىسىز، كۆڭۈلسىز. |
dress | ①n.Ⅰ ئاياللار كىيىمى. ② بالىلار كىيىمى. كىيىم-كېچەك. ①v.Ⅱ كىيىنمەك، ياسانماق. ② مۇۋاپىق بىر تەرەپ قىلماق، مۇۋاپىق بىر تەرەپ بولماق. ③ تاڭماق (جاراھەت). ④ تارىماق (چاچنى). ⑤ ياسىماق، زىننەتلىمەك. |
drew | v. → draw. |
drift | ①v.Ⅰ لەيلىمەك، لەيلەتمەك. ② ئاقماق، ئاققۇزماق. ③ سەرسان بولۇپ يۈرمەك. ④ ئۇچماق، ئۇچۇرماق، توزۇتماق. ①n.Ⅱ ئېقىش، ئاققۇزۇش. ② لەيلەش، لەيلىتىش. ③ دۆۋە. ④ خاھىش، ئېغىش، يۆنىلىش. ⑤ ئاساسىي مەقسەت، ئاساسىي مەزمۇن. |
drill | ①n.Ⅰبۇرغا، ئۈشكە. ②بۇرغىلاش ماشىنىسى. ③ قايتا- قايتا مەشق قىلىش. ④ ھەربىي تەلىم-تەربىيە. ⑤ قۇرلاپ تېرىش ماشىنىسى. ①v.Ⅱ بۇرغىلىماق، بۇرغىلانماق، تەشمەك، تېشىلمەك. ② مەشىق قىلماق، مەشق قىلدۇرماق. ③ ئۆگەتمەك، ئۆگەنمەك. ④ قۇرلاپ تېرىماق، قۇرلاپ تېرىلماق. |
drink | v.Ⅰ (drank ؛ drunk ) ① ئىچمەك، سۈمۈرمەك. ② ... ئۈچۈن قەدەھ كۆتۈرمەك. ③ قوبۇل قىلماق. ①v.Ⅱ ئۇسسۇزلۇق. ② ئىچىملىك، ھاراق. ③ بىر قەدەھ (ئىچىش). |
drip | v.Ⅰ ( drip ped، drip ped، drip ping) تامماق، تامچىلىماق، تېمىتماق. n.Ⅱ تامچىلاش، تامچىلىتىش. |
drive | v.Ⅰ (drove ؛ driven ) ① ھەيدىمەك. (ھارۋا، ماشىنا قاتارلىقلارنى). ② قوغلىماق. ③ ھەرىكەتلەنمەك، ھەرىكەتلەندۈرمەك. ④ مەجبۇر قىلماق، زورلىماق. ⑤ ئۇرماق، ئۇرۇلماق (توپ). ⑥ ئۇچقاندەك يۈگۈرمەك؛ تېز ئىلگىرىلىمەك. ⑦ قاقماق (مىق). ①.Ⅱ ماشىنا ھەيدەش، ئاپتوموبىل ھەيدەش. ② (شەخسىي قورا-جايلاردىكى) ماشىنا يولى. ③ ئۇرۇش، ئۇرۇلۇش (توپ). ④ ھەرىكەتلەندۈرۈش كۈچى. ⑤ (ئامېرىكا تىلىدا) سىياسىي ھەرىكەت؛ مۇسابىقە. |
driven | v. → drive. |
driver | ①n. پادىچى. ② شوپۇر. |
droop | v. ساڭگىلىماق، ساڭگىلاتماق. |
drop | ①n.Ⅰ تامچە، سۇ تامچىسى. ② چۈشۈش، چۈشۈپ كېتىش، تۆۋەنلەش. ③ مىكرو مىقدار. ①v.Ⅱ چۈشمەك، چۈشۈپ كەتمەك. ② تامچىلىماق، تامچىلاتماق. ③ چۈشۈپ قالماق، چۈشۈرۈپ قويماق (ماشىنا قاتارلىقلاردىن). ④ ئاجىزلاشماق، ئاجىزلاشتۇرماق. ⑤ تۇيۇقسىز ئېيتماق. ⑥ تۇيۇقسىز ئەۋەتمەك. drop behind ‖ سەپتىن چۈشۈپ قالماق drop in (on sb.) / تاسادىپىي يوقلىماق. ① drop off / تەدرىجىي ئازايماق، بارا-بارا كېمەيمەك. ② ئاستا-ئاستا تارقالماق. ③ ئۇخلىماق. |
drought | n. قۇرغاقچىلىق، قۇرغاقچىلىق ئاپىتى. |
drove 1 | v. → drive. |
drove 2 | ①n. كىشىلەر توپى. ② پادا. |
drown | ①v. تۇنجۇقۇپ ئۆلمەك، تۇنجۇقتۇرۇپ ئۆلتۈرمەك. ② چۆكمەك، چۆكۈرمەك، غەرق قىلماق، غەرق بولماق. |
drowsy | ①adj. ئۇيقۇ باسقان، ئۈگدەپ قالغان. ② ئۇيقۇسىنى كەلتۈرىدىغان. |
drug | ①n.Ⅰ دورا، دورا-دەرمەك. ② ھوشسىزلاندۇرۇش دورىسى، مەست قىلىش دورىسى. ③ كاسات مال، بازىرى كاساتلاشقان مال. v.Ⅱ ( drug ged، drug ged، drug ging) ① مەست قىلىش دورىسى يېمەك (ئىچمەك)، مەست قىلىش دورىسى يېگۈزمەك (ئىچكۈزمەك). ② زەھەرلىك چېكىملىكلەرنى چەكمەك، زەھەرلىك چېكىملىكلەرنى چەككۈزمەك. |
drum | ①n.Ⅰ دۇمباق. ② ناغرا. ③ داپ. ④ دۇمباقسىمان نەرسىلەر. ⑤ غالتەك (يىپ يۆگەيدىغان). v.Ⅱ ( drum med، drum med، drum ming) ① دۇمباق چالماق. دۇمباق چېلىنماق. ① ناغرا چالماق، ناغرا چېلىنماق. ③ داپ چېلىنماق. |
drunk | .drink ←v.Ⅰadj.Ⅱ (كېسىم خەۋەر بولۇپ كېلىدۇ). مەست بولغان، مەست بولۇپ قالغان؛ be drunk مەست بولۇپ قالماق. |
drunken | adj. مەست، مەست بولۇپ قالغان. |
dry | ①adj.Ⅰ قۇرۇق، قۇرۇپ كەتكەن، قۇرۇپ قالغان. ② بىمەنە، تېتىقسىز. ③ بىۋاسىتە. ④ ھەقىقىي، راست. v.Ⅱ قۇرۇماق؟ قۇرۇتماق. ①up dry ‖ قۇرۇپ كەتمەك؟ قۇرۇتۇۋەتمەك. ② (ئوي-پىكىر قاتارلىقلار) تۈگىمەك. |
dual | adj. قوش، ئىككى ياقلىما، ئىككىقات. |
duck | n. ئۆردەك، ئۆردەك گۆشى. |
due | ①adj. بېرىدىغان، بېرىلىدىغان، تاپشۇرىدىغان، تاپشۇرۇلىدىغان، بېرىشكە تېگىشلىك. ② مۇۋاپىق، لايىق. ③ يېتەرلىك. ④ بەلگىلەنگەن (ۋاقىت). |
duke | n. (ئاقسۆڭەكلەر تەبىقىسىنىڭ بىرىنچىسى) كىنەز. |
dull | ①adj.Ⅰ ئۆتمەس، قاشاڭ، گال. ② تۇتۇق، خىرە، نۇرسىز. ③ دۆت، كالۋا، ئەخمەق، ھاماقەت. ④ تېتىقسىز. ⑤ كاسات، ئۆتمەس (مال). ①v.Ⅱ قاشاڭلاشماق، قاشاڭلاشتۇرماق، گاللاشماق، گاللاشتۇرماق. ② پەسەيمەك، پەسەيتمەك (ئاغرىق). |
dumb | ①adj. گاچا، گەپ قىلالمايدىغان. ② ئۈنسىز، ئاۋازسىز. ③ جىمىغۇر. |
dungeon | n. زىندان، يەر ئاستى تۈرمىسى. |
duration | ①n. داۋاملىشىش، داۋاملاشقان مەزگىل. |
during | prep. ... مەزگىلىدە؛ ... چاغدا: during the summer ياز پەسلىدە. |
dust | ①n.Ⅰ چاڭ، چاڭ-توزان. ② ئەخلەت. ①v.Ⅱ قاقماق، سۈرتمەك، ئېرىتماق (چاڭ-توزان قاتارلىقلارنى). ② چاچماق؟ ... نىڭ ئۈستىگە ... چاچماق. |
duster | ①n. ئېرىتقۇچ، دەسمال. ② چاچقۇچ، دورا چاچقۇچ. |
dusty | ①adj. dustier؛ dustier) چاڭ-توزانلىق، چاڭ-توزان قاپلىغان. ② تۇتۇق، غۇۋا. ③ ئۇۋاق، كۇكۇم. |
duty | ①n. ۋەزىپە، بۇرچ، مەجبۇرىيەت. ② باج. be on duty ‖ ئىشقا چىقماق، ئىشتا بولماق be off duty / ئىشتىن چۈشمەك. |
dwarf | ①n.Ⅰ پاكار، پاكىنەك. ② پاكار ھايۋاناتلار. ③ پاكار ئۆسۈملۈكلەر. ①v.Ⅱ ئۆسۈشىگە توسالغۇلۇق قىلماق. ② قورۇلماق. |
dwell | v. )dwelt ؛ dwelt) ① )يېزىقتا) ئولتۇراقلاشماق، تۇرماق. ② ئىنچىكە ئويلانماق. ③ تەپسىلىي سۆزلەشمەك. |
dwelling | n. (يېزىقتا) تۇرار جاي، قونالغۇ. |
dwelt | v. ← ewell. |
dye | v.Ⅰ بويىماق، رەڭ بەرمەك. n.Ⅱ بوياق، بوياق ماتېرىيال. |
dying | v. ← die.adj.Ⅱ سەكراتتىكى، سەكراتقا چۈشكەن. |
dynamic | ①adj. دىنامىك، دىنامىكىلىق. ② كۈچلۈك، روھلۇق. dynamics n. دىنامىكا. |
dynamo | n. دىنام، گېنېراتور. |
dynasty | n. سۇلالە، خاندانلىق. |