ئا
ئە
ب
پ
ت
ج
چ
خ
د
10 ر
11 ز
12 ژ
13 س
14 ش
15 غ
16 ف
17 ق
18 ك
19 گ
20 ڭ
21 ل
22 م
23 ن
24 ھ
25 ئو
26 ئۇ
27 ئۆ
28 ئۈ
29 ۋ
30 ئې
31 ئى
32 ي

10 ر 🔗

ر

رابات

رابىتە

راپاۋەت

راپاۋەتچىلىك

راپاۋەتلىك

راپسودىيە

راپىس

راپىس پالمىسى

راتسىئونال

راتسىئونالىزم

راتسىيە

راخاب

راخابچى

راخابچىلىق

راخىت

رادار

رادون

رادىئاتسىيە

رادىئاتسىيىلىك

رادىئاتور

رادىئان

رادىپ

رادىپلىق

رادىست

رادىستلىق

رادىكالⅠ

رادىكالⅡ

رادىكاللار

رادىئو

رادىئوئاكتىپ

رادىئوئاكتىپلىق

رادىئوپروگرامما

رادىئوتېخنىكا

رادىئوتېلېفون

رادىئوتېلېگراف

رادىئوتېلېگرامما

رادىئوفوتوگرافىيە

رادىئوگرامما

رادىئولاشتۇرماق

رادىئولاشتۇرۇلماق

رادىئولاشماق

رادىئوليارىيە

رادىئوئۇزېل

رادىئۇس

رادىي

رازمېر

رازمېرلىق

رازۋېدكا

رازۋېدكىچى

رازۋېدكىچىلىق

رازۋېدكىشۇناس

رازۋېدكىشۇناسلىق

رازى

رازى-رىزا

رازى-رىزالىق

رازىلاشماق

رازىلىق

رازىلىقسىز

رازىمەن

رازىمەنلىك

راسا

راست

راستتىن

راستچىل

راستچىللىق

راستگۇي

راستگۇيلۇق

راستلىماق

راست-يالغان

راسچوت

راسخوت

راسخوتسىز

راسكار

راسكارلىق

راسلاتماق

راسلاشماق

راسلاقلىق

راسلانماق

راسلىماق

راكⅠ

راكⅡ

راكⅢ

راكېتا

راگازا

رالاشماق

رالىماق

رامⅠ

رامⅡ

رامزان

رامكا

رامكىلىق

راملىق

راند

راھەت

راھەتبەخش

راھەت-پاراغەت

راھەتپەرەس

راھەتپەرەسلىك

راھەتسىز

راھەتلەندۈرمەك

راھەتلەنمەك

راھەتلىك

راھەتلىنىشمەك

راھىب

راھىبە

راھىبلىق

راۋا

راۋاب

راۋابچى

راۋاج

راۋاجلاندۇرماق

راۋاجلانماق

راۋاق

راۋاقلىق

راۋان

راۋانلاشتۇرماق

راۋانلاشتۇرۇلماق

راۋانلاشماق

راۋانلىق

راۋولفىيە

راۋۇرۇس

راي

رايكوم

رايون

رايونلاشتۇرماق

رايونلاشتۇرۇلماق

رايونلاشماق

رايونلۇق

رايىش

رايىشلىق

رەب

رەببىنا

رەبىيەلئاخىر

رەبىيەلئەۋۋەل

رەپتار

رەپرەپ

رەپىق

رەپىقە

رەتⅠ

رەتⅡ

رەتكە چۈشمەك

رەتكە سالماق

رەتكە ئۆتمەك

رەت-رەت

رەتسىز

رەتلەتمەك

رەتلەشمەك

رەتلەنمەك

رەتلىك

رەتلىمەك

رەتمۇرەت

رەج

رەجەپ

رەخت

رەددىيە

رەدنامە

رەدنامىچى

رەزگىⅠ

رەزگىⅡ

رەزگىلەشمەك

رەزگىلىك

رەزىل

رەزىللەشتۈرمەك

رەزىللەشمەك

رەزىللىك

رەسەت

رەسەتچىلىك

رەسەتخانا

رەستە

رەسسام

رەسساملىق

رەسمىي

رەسمىيەت

رەسمىيەتچى

رەسمىيەتچىلىك

رەسمىيەتسىز

رەسمىيەتلىك

رەسمىيلەشتۈرمەك

رەسمىيلەشتۈرۈشمەك

رەسمىيلەشتۈرۈلمەك

رەسمىيلەشمەك

رەسۋا

رەسۋاچىلىق

رەسۋالارچە

رەسۋالاشتۇرماق

رەسۋالاشتۇرۇلماق

رەسۋالاشماق

رەسۋالىق

رەسۋايىئالەم

رەسۋايىجاھان

رەسىدە

رەسىمⅠ

رەسىمⅡ

رەسىمچى

رەسىمچىلىك

رەسىمخانا

رەسىم-قائىدە

رەسىملەشتۈرمەك

رەسىملەشتۈرۈلمەك

رەسىملەشمەك

رەسىملىك

رەسىم-يوسۇن

رەشك

رەشكچى

رەغد

رەقەم

رەقەملىك

رەقس

رەققاس

رەقىب

رەقىبلىك

رەكەت

رەگەتكە

رەڭ

رەڭدار

رەڭدار پەردە

رەڭدارلىق

رەڭداش

رەڭداشلىق

رەڭسىز

رەڭسىزلەنمەك

رەڭسىزلىك

رەڭشۇناس

رەڭشۇناسلىق

رەڭگ

رەڭگارەڭ

رەڭگىروي

رەڭلەنمەك

رەڭلىك

رەڭلىك تېلېۋىزور

رەڭلىك فىلىم

رەڭلىك مېتال

رەڭمۇرەڭ

رەڭۋاز

رەڭۋازلىق

رەللە

رەم

رەمچى

رەمچىلىك

رەممال

رەمماللىق

رەنا

رەناگۈل

رەنالىق

رەنە

رەنج

رەنجىتمەك

رەنجىتىلمەك

رەنجىشلىك

رەنجىشمەك

رەنجىمەك

رەندە

رەندىلەتمەك

رەندىلەشمەك

رەندىلەنمەك

رەندىلىمەك

رەھبەر

رەھبەرلىك

رەھبىرىي

رەھمان

رەھمانلىق

رەھمەت

رەھمەتلىك

رەھمىتىي

رەھنەما

رەھنەمالىق

رەھىم

رەھىمدىل

رەھىمدىللىك

رەھىمسىز

رەھىمسىزلەرچە

رەھىمسىزلىك

رەھىم-شەپقەت

رەھىملىك

رەۋەت

رەۋەن

رەۋەندە

رەۋەندىچىلىك

رەۋىش

رەۋىشتە

رەۋىشداش

رەۋىشلەشتۈرمەك

رەۋىشلەشمەك

رەئىس

رەئىسلىك

رەئىشە

رەئىيەت

رەيھان

رو

روبىرو

روبىرولاشماق

روپاش

روپاشلىق

روپچىك

روتا

روتور

روتېيل

روجەك

روجەكلىك

روچىۋىن

روداز

رودۇ

رودۇپاي

رودۇپايلىق

رودۇلاشتۇرماق

رودۇلاشماق

رودىمېنت

رودىمېنتلاشماق

رودىي

روزا

روزا-رامزان

روزانە

روزغار

روزغارسىز

روزنامە

روزېتكا

روژدېستۋو

روژدېستۋو بايرىمى

روسۇل

روسۇلىللا

روشەن

روشەنگۈل

روشەنلەشتۈرمەك

روشەنلەشتۈرۈلمەك

روشەنلەشمەك

روشەنلىك

روگۇر

رول

رول ئوينىماق

رولچى

روللۇق

روللېر

رومال

روماللىق

رومان

رومانتىزم

رومانتىزملىق

رومانتىكا

رومانتىكىلىق

رومانچى

رومانچىلىق

رومانس

رومانىست

رومبا

رومبىسىمان

رومكا

روناق

روندو

روھ

روھانىي

روھانىيەت

روھانىيلىق

روھەن

روھچىلىق

روھسىز

روھسىزلاندۇرماق

روھسىزلاندۇرۇشماق

روھسىزلاندۇرۇلماق

روھسىزلانماق

روھسىزلىق

روھلاندۇرماق

روھلاندۇرۇشماق

روھلاندۇرۇلماق

روھلانماق

روھلۇق

روھىنات

روھىي

روھىيەت

روي

روي بەرمەك

روياپ

روياپقا چىقماق

رويال

رويان

رويخەت

رۇبائىي

رۇبائىيات

رۇبائىيچى

رۇبائىيچىلىق

رۇبلى

رۇبىدىي

رۇپىيە

رۇتا

رۇتېنىي

رۇچكا

رۇخسار

رۇخسارگۈل

رۇخسەت

رۇخسەتسىز

رۇخسەتلىك

رۇدا

رۇدىلىق

رۇداۋ

رۇداۋ چېلىشىشى

رۇسⅠ

رۇسⅡ

رۇستەك

رۇسچە

رۇسلاتماق

رۇسلاشماق

رۇسلانماق

رۇسلىماق

رۇقئە

رۇقئەچە

رۇكوياتكا

رۇكۇ

رۇم

رۇمبا

رۇمىن

رۇۋۇكلاشماق

رې

رېئاكتور

رېئاكتىپ

رېئاكسىئون

رېئاكسىيە

رېئال

رېئاللاشتۇرماق

رېئاللاشتۇرۇشماق

رېئاللاشتۇرۇلماق

رېئاللاشماق

رېئاللىق

رېئالىزم

رېئالىزمچى

رېئالىست

رېپېتىتسىيە

رېپىدە

رېپىرى

رېپىرىلىق

رېتسېپ

رېتسېپتور

رېجىم

رېچىتاتىۋ

رېدە

رېزەندە

رېزبا

رېزبىلىك

رېزونانس

رېزىنكە

رېزىنكىلىك

رېژىسسور

رېژىسسورلۇق

رېستوران

رېشىلىيە

رېشىلىيەچى

رېفراكتور

رېفراكتورمېتىر

رېفراكسىيە

رېفلېكتور

رېفلېكس

رېفلېكسلىق

رېفلېكسىيە

رېكورت

رېگرېسسىيە

رېلې

رېلىس

رېلىسسىز

رېلىسلىق

رېماتىزم

رېماتىزملىق

رېمونت

رېمونتچى

رېمونتچىلىق

رېمونتخانا

رېمونتسىز

رېنتگېن

رېنىي

رېھىل

رېئوستات

رېۋىزىيە

رېيكا

رىئايە

رىتورىك

رىتورىكا

رىتىم

رىتىمسىز

رىتىمسىزلاشتۇرماق

رىتىمسىزلاشتۇرۇلماق

رىتىمسىزلاشماق

رىتىمسىزلىق

رىتىملىق

رىجە

رىچاگ

رىزا

رىزالاشماق

رىزالىق

رىزە

رىزىق

رىزقىغا توپا چاچماق

رىزقىغا ئولتۇرماق

رىزقى-نېسىۋە

رىزۋان

رىسالە

رىشالە

رىشتاپ

رىشتە

رىشتىگە

رىغبەت

رىغبەتلەندۈرمەك

رىغبەتلەندۈرۈشمەك

رىغبەتلەندۈرۈلمەك

رىغبەتلەنمەك

رىقابەت

رىقابەتچى

رىقابەتلەشتۈرمەك

رىقابەتلەشتۈرۈلمەك

رىقابەتلەشمەك

رىكشا

رىكشىچى

رىكشىچىلىك

رىككېتسىيە

رىم

رىم رەقەملىرى

رىمىفون

رىڭگىت

رىۋايەت

رىۋايەتلەشتۈرمەك

رىۋايەتلەشتۈرۈلمەك

رىۋايەتلەشمەك

رىۋايەتلىك

رىئېل

رىيا

رىيازەت

رىيازەتسىز

رىيازەتلىك

رىيازىيات

رىياسەت

رىياسەتچى

رىياسەتچىلىك

رىياكار

رىياكارانە

رىياكارلىق

رىيال

ئىزاھى

ر

  • ر[يەشمىسى:] ھازىرقى زامان ئۇيغۇر ئېلىپبەسىنىڭ ئونىنچى ھەرىپى، رەت تەرتىپى جەھەتتە ئونىنچىنى كۆرسىتىدۇ. ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىدىكى مەنە پەرقلەندۈرۈش رولىغا ئىگە فونېما. «ر» ھەرىپىنىڭ ئايرىم شەكلى ۋە بېشىدىن كېلىدىغان شەكلى «ر»، ئايىغىدىن ئۇلىنىدىغان شەكلى «ىر»، ئوقۇلۇشى ياكى نامى «رې».

  • «ر» ئۈزۈك تاۋۇش بولۇپ، تاۋۇش چىقىرىش ئورنى جەھەتتىن تىل ئۇچى چىش تۈۋى تاۋۇشى، تاۋۇش چىقىرىش ئۇسۇلى جەھەتتىن تىتىرەڭگۈ تاۋۇش، تاۋۇش پەردىسىنىڭ تىتىرەش-تىتىرىمەسلىكى جەھەتتىن جاراڭلىق تاۋۇش.

  • «ر» تاۋۇشنىڭ فونېتىكىلىق ئالاھىدىلىكى

  • 1. ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىدا كۆپىنچە پەس سوزۇق تاۋۇشلار «ئا، ئە، ئو، ئۆ» لەردىن كېيىن بوغۇم ئاخىرى بولۇپ كەلگەن «ر» تاۋۇشى جانلىق تىلدا چۈشۈپ قالسىمۇ، لېكىن ھازىرقى زامان ئۇيغۇر ئەدەبىي تىلىنىڭ ئىملا ۋە تەلەپپۇزىدا چۈشۈرۈلمەيدۇ. مەسىلەن:

  • ئىملا ۋە تەلەپپۇزى جانلىق تىلدا

  • قار-قاردا-قارنىڭ قا:-قا:دا-قا:نىڭ

  • شارقىراتما شا:قىراتما

  • بالىلار بالىلا:

  • پاكار بوي پاكا: بوي

  • 2. ئەسلى «بارغاق، بۆرك، ئەرتە» سۆزلىرى تارىخىي فونېتىكىلىق ئۆزگىرىش نەتىجىسىدە «باغاق، بۆك، ئەتە» دەپ شەكىللەنگەن بولغاچقا، بۇنىڭغا يۈز بەرگەن فونېتىكىلىق ئۆزگىرىش ئىملادا ۋە تەلەپپۇزدا ئادەتلەنگەن شەكىل بويىچە ئېلىنىدۇ.

رابات

  • رابات[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[قوللىنىلىش دائىسرىسى:] يېزىق تىلى.[يەشمىسى:] مېھمانلا قونىدىغان جاي؛ مېھمانخانا، ساراي، چۈشكۈن، ئۆتەڭ، دەڭ:[مىسال:] قارىسام كۆرۈنمەيدۇ، دۇنيانىڭ ئۇچى. دۇنيا دېگەن ئەسكى رابات، مەن يول ئۆتكۈنچى.

رابىتە

  • رابىتە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[قوللىنىلىش دائىسرىسى:] يېزىق تىلى.[يەشمىسى:] ① بېرىش-كېلىش، ئالاقە، مۇناسىۋەت:[مىسال:] مېنىڭ ئۇنىڭ بىلەن رابىتىم يوق.[يەشمىسى:] ② [كۆچمە مەنىسى:] [يەشمىسى:] ئويناش، ئاشنا:[مىسال:] خوجا ئاكا، خېنىمنىڭ رابىتىسى قازناقتا.

راپاۋەت

  • راپاۋەت[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[قوللىنىلىش دائىسرىسى:] يېزىق تىلى.[يەشمىسى:] ياخشىلىق، خەيرخاھلىق، خەيرىيەت، ۋاپا:[مىسال:] راپاۋىتىمىز بولۇپ قالسۇن دەپ كۈنلۈكىگە يېرىم پۇت بۇغداي بەرگەننى بىلمەيدۇ.

راپاۋەتچىلىك

  • راپاۋەتچىلىك[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] بىركىمگە قىلىنغان ياخشىلىق، خەيرخاھلىق، ئىلتىپات قىلىش ئىشى:[مىسال:] قولۇڭدىن كەلسە راپاۋەتچىلىكىڭنى ئايىما

راپاۋەتلىك

  • راپاۋەتلىك[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] راپاۋىتى بار، كىشىنى مەمنۇن قىلىدىغان؛ ياخشى؛ خۇش، خەيرلىك:[مىسال:] بىز ھازىرچە بۇ يەردىن دەرھال يۆتكىلىشىمىز، راپاۋەتلىك خەۋەرنى ئۆز قوۋملىرىمىزغا ئۇقتۇرۇشىمىز كېرەك.

راپسودىيە

  • راپسودىيە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>گرېكچە[[كەسىپ تۈرى:]>مۇزىكا<[يەشمىسى:] مول تەسەۋۋۇرغا ئىگە ياكى بايان خاراكتېرلىك بىر خىل چالغۇ ئاھاڭى.

راپىس

  • راپىس[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]لاتىنچە[[كەسىپ تۈرى:]>بوتانىكا<[يەشمىسى:] «راپىس پالمىسى»غا قاراڭ.

راپىس پالمىسى

  • راپىس پالمىسى[كەسىپ تۈرى:]>بوتانىكا<[يەشمىسى:] پالما ئائىلىسىدىكى دائىم يېشىل تۇرىدىغان ۋە توپلىشىپ ئۆسىدىغان چاتقال.

راتسىئونال

  • راتسىئونال[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[كەسىپ تۈرى:]>ماتېماتىكا<[يەشمىسى:] يىلتىز ئالامەتلىرىدىن خالىي، رادىكال ئالامەتلىرى ئىچىگە ئېلىنمىغان، رادىكالسىز:[مىسال:] راتسىئونال كەسىر. راتسىئونال كەسىر ئىپادە.

راتسىئونالىزم

  • راتسىئونالىزم[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[يەشمىسى:] ① تەپەككۇرنى ھېسسىي تۇيغۇدىن ئايرىپ قويىدىغان ۋە ئەقىلنى بىلىشنىڭ بىردىنبىر مەنبەسى دەپ ھېسابلايدىغان پەلسەپىۋى ئېقىم. [يەشمىسى:] ② ئەقىل-ئىدراك بىلەن ئىش كۆرىدىغان مۇلاھىزە.

راتسىيە

  • راتسىيە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[يەشمىسى:] رادىئو سىگناللىرىنى قوبۇل قىلغۇچى ۋە ئاڭلاتقۇچى كۆچمە رادىئو ئىستانسىسى.

راخاب

  • راخاب[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] قېتىققا مۇز پارچىلىرىنى سېلىپ تەييارلىنىدىغان بىر خىل يەرلىك سوغۇق ئىچىملىك؛ دوغاپ:[مىسال:] راخاب ئىچمەك. راخاب ئەتمەك.

راخابچى

  • راخابچى[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] راخاب ئېتىپ ساتقۇچى كىشى.

راخابچىلىق

  • راخابچىلىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] راخاب ئېتىپ سېتىش ئىشى، كەسپى:[مىسال:] راخابچىلىق قىلماق. راخابچىلىق بىلەن شۇغۇللانماق.

راخىت

  • راخىت[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>گرېكچە[[كەسىپ تۈرى:]>تېبابەت<[يەشمىسى:] ① كۆپىنچە ۋىتامىن Dنىڭ يېتىشمەسلىكى، ئۈچەي يوللىرىنىڭ كالتسىي بىلەن فوسفورنى قوبۇل قىلىش ئىقتىدارى تۆۋەنلەپ كېتىش قاتارلىق سەۋەبلەردىن بولىدىغان بىر خىل ئۇستىخان بوشاش كېسىلى.

رادار

  • رادار[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>ئىنگلىزچە[[يەشمىسى:] ئىنتايىن قىسقا رادىئو دولقۇنىدىن پايدىلىنىپ تەكشۈرۈش ئېلىپ بارىدىغان قۇرۇلما. رادىئو دولقۇنى تارقىتىلغاندا توسالغۇغا ئۇچرىسا قايتىپ كېلىدۇ.

رادون

  • رادون[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[كەسىپ تۈرى:]>خىمىيە<[يەشمىسى:] رادىئوئاكتىپلىق گاز ئېلېمېنت. بەلگىسى .(radon)Rn

رادىئاتسىيە

  • رادىئاتسىيە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[كەسىپ تۈرى:]>فىزىكا<[يەشمىسى:] ئىسسىقلىقنىڭ تارقىلىش ئۇسۇللىرىدىن بىرى. بۇنىڭدا، ئىسسىقلىق مەنبەسىدىن چىققان ئىسسىقلىق تۈز سىزىق بويىچە تۆت ئەتراپقا بىۋاسىتە تارقىلىدۇ.

رادىئاتسىيىلىك

  • رادىئاتسىيىلىك[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رادىئاتسىيىگە ئىگە، رادىئاتسىيىگە ئائىت:[مىسال:] رادىئاتسىيىلىك خىمىيە.

رادىئاتور

  • رادىئاتور[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[كەسىپ تۈرى:]>ماشىنىسازلىق<[يەشمىسى:] رادىئاتسىيە، كونۋېكسىيە ۋە ئۆتكۈزۈش رولىدىن پايدىلىنىپ، ئىسسىقلىق مىقدارىنى ئەتراپىدىكى بوشلۇققا تارقىتىدىغان قۇرۇلما.

رادىئان

  • رادىئان[سۆز تۈركۈمى:] مىقتار سۆز.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[كەسىپ تۈرى:]>ماتېماتىكا<[يەشمىسى:] بولۇڭنى ئۆلچەشتىكى بىر خىل بىرلىك.

رادىپ

  • رادىپ[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[كەسىپ تۈرى:]>ئەدەبىيات<[يەشمىسى:] شېئىر مىسرالىرىدا ئاساسىي قاپىيىدىن كېيىن تەكرارلىنىپ كېلىدىغان بىر خىلدىكى سۆز ياكى سۆز بىرىكمىسى.

رادىپلىق

  • رادىپلىق[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رادىپلاشقان، رادىپقا ئايلانغان:[مىسال:] رادىپلىق شېئىر. رادىپلىق سۆز.

رادىست

  • رادىست[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[يەشمىسى:] رادىئو ئاپپاراتلىرىنى باشقۇرىدىغان مۇتەخەسسىس:[مىسال:] ئۇ پولك رادىستىنى چاقىرىپ، ئۇنىڭغا ئۈرۈمچىگە ئۆلكىلىك ساقچى باشقارمىسىغا تېلېگرامما ئەۋەتىشنى بۇيرۇدى.

رادىستلىق

  • رادىستلىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رادىئو ئاپپاراتلىرىنى باشقۇرۇش ئىشى، كەسپى:[مىسال:] رادىستلىق قىلماق.

رادىكالⅠ

  • رادىكالⅠ[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[يەشمىسى:] تۈپ ۋە كەسكىن چارە كۆرۈشنى خالايدىغان:[مىسال:] رادىكال كۆزقاراش.

رادىكالⅡ

  • رادىكالⅡ[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[يەشمىسى:] ① [كەسىپ تۈرى:]>ماتېماتىكا<[يەشمىسى:] يىلتىز چىقىرىش ئەمىلىنىڭ بەلگىسى ۋە شۇ ئەمەلنىڭ نەتىجىسى، يىلتىزى.[يەشمىسى:] ② [كەسىپ تۈرى:]>خىمىيە<[يەشمىسى:] مولېكۇلىدا، بىر خىمىيىلىك بىرىكمىدىن ئىككىنچى بىر خىمىيىلىك بىرىكمىگە ئۆزگەرمەي تۇرۇپ ئۆتىدىغان تۇرغۇن ئاتوملار گۇرۇپپىسى.

رادىكاللار

  • رادىكاللار[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[كەسىپ تۈرى:]>تارىخ<[يەشمىسى:] بۇرژۇئا ئىنقىلابى دەۋرىدىكى بۇرژۇئازىيە ۋە ئۇششاق بۇرژۇئازىيىنىڭ سول قانىتىغا ۋەكىللىك قىلغان، ئىدىيىسى رادىكال ۋە كەسكىن تەدبىرلەرنى قوللىنىش ئارقىلىق فېئودالىزم ۋە ئىستىبدات ھاكىمىيەتنى ئاغدۇرۇپ تاشلاشنى تەشەببۇس قىلغان سىياسىي گۇرۇھ.

رادىئو

  • رادىئو[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[يەشمىسى:] ① ئېلېكتر دولقۇنلىرىنىڭ تەۋرىنىشى ئارقىلىق سىگنال، ئاۋاز قاتارلىقلارنى يىراق مۇساپىلەرگە يوللايدىغان ۋە قوبۇل قىلىدىغان تېخنىكىلىق ئۈسكۈنىلەر. [يەشمىسى:] ② شۇ خىل ئۈسكۈنىلەر ئارقىلىق بېرىلگەن ئاڭلىتىش:[مىسال:] رادىئو ئاڭلىماق.[يەشمىسى:] ③ رادىئو قوبۇللىغۇچ:[مىسال:] رادىئودىن شوخ ئۇسسۇل مۇزىكىسى بېرىلىۋاتاتتى.

رادىئوئاكتىپ

  • رادىئوئاكتىپ[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[كەسىپ تۈرى:]>خىمىيە<[يەشمىسى:] رادىئوئاكتىپلىق خۇسۇسىيەتكە ئىگە، رادىئوئاكتىپلىققا ئائىت:[مىسال:] رادىئوئاكتىپ ئېلېمېنت. رادىئوئاكتىپ ماددىلار.

رادىئوئاكتىپلىق

  • رادىئوئاكتىپلىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[كەسىپ تۈرى:]>خىمىيە<[يەشمىسى:] بەزى ئېلېمېنتلارنىڭ (مەسىلەن، رادىي، ئۇران قاتارلىق) ئاتوم يادروسىدىكى ماددىلارنى ئۆزلۈكىدىن رادىئاتسىيە قىلىپ ۋە شۇ ئارقىلىق يىمىرىلىپ، باشقا ئېلېمېنتلارغا ئايلىنىش خۇسۇسىيىتى.

رادىئوپروگرامما

  • رادىئوپروگرامما[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە+گرېكچە[[يەشمىسى:] رادىئودا ئاڭلىتىلغان نومۇر ياكى پروگرامما.

رادىئوتېخنىكا

  • رادىئوتېخنىكا[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە+گرېكچە[[كەسىپ تۈرى:]>فىزىكا<[يەشمىسى:] ئېلېكتر ماگنىت دولقۇنلىرى ۋاسىتىسى بىلەن رادىئو سىگناللىرىنى بېرىش، رادىئو ئاڭلىتىش ۋە قوبۇل قىلىش ھەققىدىكى پەن.

رادىئوتېلېفون

  • رادىئوتېلېفون[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە+گرېكچە[[كەسىپ تۈرى:]>فىزىكا<[يەشمىسى:] ئاۋازنى رادىئو دولقۇنلىرىدىن پايدىلىنىپ يەتكۈزىدىغان تېلېفون.

رادىئوتېلېگراف

  • رادىئوتېلېگراف[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە+گرېكچە[[يەشمىسى:] تېلېگراف شىفىرلىرىدىن پايدىلىنىپ رادىئو ئارقىلىق خەۋەر بېرىدىغان ئالاقە سىستېمىسى.

رادىئوتېلېگرامما

  • رادىئوتېلېگرامما[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە+گرېكچە[[كەسىپ تۈرى:]>فىزىكا<[يەشمىسى:] رادىئو دولقۇنىدىن پايدىلىنىپ ئەۋەتىلگەن تېلېگرامما.

رادىئوفوتوگرافىيە

  • رادىئوفوتوگرافىيە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە+گرېكچە[[كەسىپ تۈرى:]>فىزىكا<[يەشمىسى:] رادىئو دولقۇنلىرىدىن پايدىلىنىپ ئەۋەتىلگەن فوتو تېلېگرامما.

رادىئوگرامما

  • رادىئوگرامما[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە+گرېكچە[[يەشمىسى:] رادىئوتېلېگراف ئارقىلىق بېرىلگەن خەۋەر:[مىسال:] رادىئوگرامما بەرمەك.

رادىئولاشتۇرماق

  • رادىئولاشتۇرماق[يەشمىسى:] «رادىئولاشماق» پېئىلىنىڭ مەجبۇرىي دەرىجىسى:[مىسال:] ئۇلار بىر يىل جاپالىق ئىشلەش ئارقىلىق يېڭىشەھەر يېزىسىنى رادىئولاشتۇرۇپ بولدى.

رادىئولاشتۇرۇلماق

  • رادىئولاشتۇرۇلماق[يەشمىسى:] «رادىئولاشتۇرماق» پېئىلىنىڭ مەجھۇل دەرىجىسى:[مىسال:] بىزنىڭ پۈتۈن يېزىمىز رادىئولاشتۇرۇلدى.

رادىئولاشماق

  • رادىئولاشماق[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] رادىئو ۋە رادىئو كانايلىرىدىن پايدىلىنىش ھەربىر ئائىلىلەرگىچە ئومۇملاشماق:[مىسال:] پىچاننىڭ چوقىتام يېزىسى پۈتۈنلەي رادىئولىشىپ بولدى.

رادىئوليارىيە

  • رادىئوليارىيە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[كەسىپ تۈرى:]>زوئولوگىيە<[يەشمىسى:] ئاددىي ھايۋان. تېنى دۈگىلەك، سۆڭىكى كرېمنىي ئوكسىددىن تەركىب تاپقان بولىدۇ.

رادىئوئۇزېل

  • رادىئوئۇزېل[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[يەشمىسى:] بىرەر رايون، يېزا-قىشلاق، مەھەللە ياكى زاۋۇت، كان، كارخانا قاتارلىقلاردا ئاڭلىتىش بېرىش ياكى رادىئو ئىستانسىلىرىدىن بېرىلگەن تۈرلۈك رادىئوپروگراممىلىرىنى ئۇلاپ ئاڭلىتىش ئۈچۈن مەخسۇس تەسىس قىلىنغان سىملىق رادىئو تارمىقى ۋە ئۇنىڭ مەركىزى.

رادىئۇس

  • رادىئۇس[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[كەسىپ تۈرى:]>ماتېماتىكا<[يەشمىسى:] چەمبەر مەركىزى بىلەن چەمبەر ئۈستىدىكى خالىغان بىر نۇقتىنى تۇتاشتۇرغۇچى كېسىك چەمبەر رادىئۇسى، شار مەركىزى بىلەن شار سىرتىدىكى خالىغان بىر نۇقتىنى تۇتاشتۇرغۇچى كېسىك شار رادىئۇسى بولىدۇ.

رادىي

  • رادىي[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[كەسىپ تۈرى:]>خىمىيە<[يەشمىسى:] رادىئوئاكتىپ مېتال ئېلېمېنت، بەلگىسى:[مىسال:] (radium)Ra.

رازمېر

  • رازمېر[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[يەشمىسى:] ھەر خىل كىيىم-كېچەك ياكى كۇلۇچ قاتارلىق سايمان ۋە دېتاللارنىڭ چوڭ-كىچىكلىك ئۆلچىمى، نومۇرى:[مىسال:] ئاياغنىڭ رازمېرى.

رازمېرلىق

  • رازمېرلىق[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رازمېرى بار، ئۆلچەملىك، نومۇرلۇق:[مىسال:] چوڭ رازمېرلىق كۆڭلەك. چوڭ رازمېرلىق ئاياغ.

رازۋېدكا

  • رازۋېدكا[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[يەشمىسى:] دۈشمەن ئەھۋالىنى ئىگىلەش ۋە قانۇنغا خىلاپ ھەرىكەتلەرنى تەكشۈرۈش ئۈچۈن ئېلىپ بېرىلىدىغان ھەرىكەت:[مىسال:] رازۋېدكا ئەترىتى. رازۋېدكا ئايروپىلانى.

رازۋېدكىچى

  • رازۋېدكىچى[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] دۈشمەن ئەھۋالىنى ۋە قانۇنغا خىلاپ ھەرىكەتلەرنى تەكشۈرۈش ئۈچۈن ئەۋەتىلىدىغان خادىم.

رازۋېدكىچىلىق

  • رازۋېدكىچىلىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رازۋېدكا قىلىش خىزمىتى، كەسپى:[مىسال:] يول ئۈستىدە «رازۋېدكىچىلىق يالدامىسى ئۈچۈن بىرەر نەرسە ئېلىۋالمايمەنمۇ»دېگەن بىر ئوي كاللامغا كەلدى-دە، دەرھال بۇرۇلۇپ ماناس شەھىرىگە كىردىم.

رازۋېدكىشۇناس

  • رازۋېدكىشۇناس[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[كەسىپ تۈرى:]>ھەربىي ئىشلار<[يەشمىسى:] رازۋېدكا ئىشلىرىنى تەتقىق قىلغۇچى مۇتەخەسسىس.

رازۋېدكىشۇناسلىق

  • رازۋېدكىشۇناسلىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[كەسىپ تۈرى:]>ھەربىي ئىشلار<[يەشمىسى:] رازۋېدكا ئىشلىرىنى تەتقىق قىلىدىغان پەن.

رازى

  • رازى[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ① كۆپرەك خەۋەر ۋەزىپىسىدە كېلىپ، «مەمنۇن، خۇرسەن، شاد، قايىل» دېگەن مەنىلەرنى بىلدۈرىدۇ:[مىسال:] مەن ئۆز تۇرمۇشۇمدىن رازى.[يەشمىسى:] ② ماقۇل ۋە قايىل بولغانلىقنى بىلدۈرىدۇ:[مىسال:] ئۇ پەقەت دۇنياغا تۇغۇلغىنى ئۈچۈنلا ئامالسىز ياشاشقا رازى.

رازى-رىزا

  • رازى-رىزا[يەشمىسى:] بىرەر ئىشقا، مەسىلىگە رازى بولۇش؛ رازى، رازىمەن.

رازى-رىزالىق

  • رازى-رىزالىق[يەشمىسى:] ① بىرەر ئىشقا، مەسىلىگە ئۆز ئىختىيارلىقى بىلەن ئۇناش؛ رازىلىق، رازىمەنلىك:[مىسال:] مەن توختىئاخۇن ئاكىنىڭ بالىسىدۇرمەنكى، ئۆز رازى-رىزالىقىم بىلەن ئۇشبۇ مەيداندا قازىكالاننىڭ ئالدىغا قويۇلغان نەرسىنى موللا قۇتلۇق ھاجى ئوغلى مۇسا بايغا 300 تەڭگىگە ساتتىم.[يەشمىسى:] ② ئۆلۈم ياكى ۋىدالىشىش ئالدىدا بىر-بىرىدىن رازىلىق سوراش؛ رازىلىشىش:[مىسال:] ۋەزىر ئۇلارنى باغرىغا بېسىپ، رازى-رىزالىق بېرىپتۇ، ئۆيدە يىغا-زارە كۆتۈرۈلۈپتۇ.

رازىلاشماق

  • رازىلاشماق[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] بىر-بىرى بىلەن رازى-رىزالىق تىلىشىپ ۋىدالاشماق؛ رازى بولۇشماق:[مىسال:] ئۇ كىشى كېپىنىنى قولتۇقىغا قىستۇرۇپتۇ-دە، خوتۇن، بالا-چاقىلىرى، قولۇم-قوشنىلىرى ۋە قوۋم-قېرىنداشلىرى بىلەن رازىلىشىپ خوشلىشىپتۇ.

رازىلىق

  • رازىلىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] ① مەمنۇنلۇق، خۇرسەنلىك، شادلىق:[مىسال:] سۇتۇق بۇغراخان قوشۇنىنى كۆزدىن كەچۈرۈپ، خېلى رازىلىق بىلەن قايتتى.[يەشمىسى:] ② بىرەر ئىش ياكى مەسىلىگە ئۇنىغانلىق، قوشۇلغانلىق، كۆنگەنلىك؛ رىزالىق:[مىسال:] رازىلىق سورىماق. رازىلىق بەرمەك.

رازىلىقسىز

  • رازىلىقسىز[سۆز تۈركۈمى:] رەۋىش.[يەشمىسى:] ئۆز رازىلىقىنى ئالمىغان، ئۆزى خالىمىغان ھالدا:[مىسال:] مېنى ئۆيدىكىلەر مېنىڭ رازىلىقىمسىزلا ئۆيلەپ قويۇشتى.

رازىمەن

  • رازىمەن[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە+پارىسچە[[يەشمىسى:] بىرەر ئىش ياكى مەسىلىگە چىن كۆڭلىدىن رازىلىقى بولغان، قانائەت ھاسىل قىلغان؛ رازى، خۇرسەن:[مىسال:] ئۇلارنىڭ كۆزلىرىدە ئايۇپ ئاكىنىڭ سۆزىدىن رازىمەن بولغانلىق ئالامەتلىرى جىلۋىلىنەتتى.

رازىمەنلىك

  • رازىمەنلىك[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رازى بولغانلىق:[مىسال:] ئۇنىڭ چىرايىدا رازىمەنلىك ئالامەتلىرى پەيدا بولىدى.

راسا

  • راسا[سۆز تۈركۈمى:] رەۋىش.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] ① ناھايىتى، تازا، بەك، ئىنتايىن، كارامەت، قاتتىق، قالتىس، ئاجايىپ:[مىسال:] موماي ئوغلىنىڭ ئالىي مەكتەپ ئىمتىھانىدىن ئۆتكەنلىكىنى ئاڭلاپ راسا خۇشال بولۇپ كەتتى.[يەشمىسى:] ② پۈتۈنلەي، تولۇق، تەلتۆكۈس:[مىسال:] ئۇلار جەڭنى دۈشمەنلەر راسا ئۇيقۇغا كەتكەن ۋاقىتتا باشلاشنى، قارار قىلىشتى.[يەشمىسى:] ③ خۇماردىن چىققۇدەك دەرىجىدە، قانغۇچە، بېرىلىپ، تازا:[مىسال:] بىر كۈنى ئەپەندىم بىر باغقا چۈشۈپ مېۋىلەرنى راسا يەۋاتقىنىدا، باغنىڭ ئىگىسى كېلىپ قاپتۇ.[يەشمىسى:] ④ توپتوغرا:[مىسال:] مەن ئۇنى راسا بىر يىل كۈتتۈم.

راست

  • راست[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] ① [سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] يالغان، ساختا ئەمەس؛ ھەقىقىي، توغرا، جىڭ:[مىسال:] راست گەپ.[يەشمىسى:] ② [سۆز تۈركۈمى:] رەۋىش.[يەشمىسى:] ھەقىقەتەن:[مىسال:] مەن ئۇ ئىشنى راست بىلمەيمەن.[يەشمىسى:] ③ [سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] ھەقىقەت:[مىسال:] كۆزىمىزنى روشەنلەشتۈرۈپ راست بىلەن يالغاننى ئاجرىتايلى.[يەشمىسى:] ④ [سۆز تۈركۈمى:] يۈكلىمە.[يەشمىسى:] «توغرا، بەرھەق، دەرھەقىقەت» دېگەن مەنىدە قىستۇرما سۆز رولىدا كېلىدۇ:[مىسال:] راست، كىم مەسئۇل بولىدۇ

راستتىن

  • راستتىن[سۆز تۈركۈمى:] رەۋىش.[يەشمىسى:] كۆپىنچە «-لا» ئۇلانمىسى بىلەن كېلىپ، «ھەقىقەتەن، دەرھەقىقەت، ھەقىقىي، دەرۋەقە» دېگەن مەنىلەرنى بىلدۈرىدۇ:[مىسال:] سىز كىچىكىڭىزدە راستتىنلا ياخشى بالا ئىدىڭىز.

راستچىل

  • راستچىل[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] راست سۆزلەشكە ئادەتلەنگەن، راست سۆزلەشنى ياخشى كۆرىدىغان؛ راستگۇي:[مىسال:] راستچىل ئادەم. * بۇ بالا ناھايىتى راستچىل ۋە ئەقىل-پاراسەتلىك بالا ئىدى.

راستچىللىق

  • راستچىللىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] راست سۆزلەيدىغان خىسلەت ۋە ئادەت:[مىسال:] ئۇ ئۆزىنىڭ راستچىللىقى، ئىشچانلىقى، كەمتەر-تىرىشچانلىقى بىلەن ھەممىنىڭ كۆڭلىگە يېقىپ قالدى.

راستگۇي

  • راستگۇي[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] «راستچىل»غا قاراڭ:[مىسال:] راستگۇي بالا. * ئۇ ھەقىقەتەن سەمىمىي، راستگۇي ئادەم ئىكەن، دېدى بوۋاي تەسىرلىنىپ.

راستگۇيلۇق

  • راستگۇيلۇق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] «راستچىللىق»قا قاراڭ:[مىسال:] بۇ جاۋاھىرپۇرۇشلار پادىشاھنىڭ ئالدىدا راستگۇيلۇق بىلەن تونۇلغان مەشھۇر ئادەملەر ئىكەن.

راستلىماق

  • راستلىماق[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] راستقا چىقارماق، راست دەپ تونۇماق:[مىسال:] ئۇ ئۆز سۆزىنى راستلىدى.

راست-يالغان

  • راست-يالغان[يەشمىسى:] راست ۋە يالغان:[مىسال:] ئەمەلىيەت بۇ ئوبرازلارنى سىناپ كۆرۈپ، ئۇلارنىڭ راست-يالغىنىنى ئايرىيدۇ.

راسچوت

  • راسچوت[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[يەشمىسى:] ھېساب-كىتاب، ھېساب:[مىسال:] راسچوت قىلماق.

راسخوت

  • راسخوت[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[يەشمىسى:] بىرەر ئىش ياكى نەرسىگە سەرپ قىلىش ئۈچۈن مەخسۇس ئاجرىتىلىدىغان پۇل، خىراجەت، چىقىم:[مىسال:] يول راسخوتى. ئوقۇش راسخوتى.

راسخوتسىز

  • راسخوتسىز[يەشمىسى:] ① [سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] راسخوتى يوق، راسخوتقا ئىگە ئەمەس:[مىسال:] راسخوتسىز ئىش.[يەشمىسى:] ② [سۆز تۈركۈمى:] رەۋىش.[يەشمىسى:] راسخوت بىلەن تەمىنلەنمەي، راسخوت ئالماي:[مىسال:] راسخوتسىز ئوقۇماق.

راسكار

  • راسكار[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] راسلاش، تەييارلاش.

راسكارلىق

  • راسكارلىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] ① كىيىم-كېچەكنى پىچىپ كېسىش ئىشى؛ ئۇستىكارلىق (ماشىنىچىلىقتا). [يەشمىسى:] ② ئاياغ كىيىمنى تىكىپ بولغاندىن كېيىن پەرداز قىلىش، پەردازلاش ئىشى (موزدۇزلۇقتا):[مىسال:] غۇلجا خۇرۇمىدىن تىكىلگەن بۇ توپلەينىڭ راسكارلىقى 4-ئايدا پۈتۈپ 5-ئايدا قېلىپقا تارتىلغانىدى.[يەشمىسى:] ③ بىرەر ئىش ئۈچۈن ئالدىن قىلىنغان ھازىرلىق، تەييارلىق:[مىسال:] توي راسكارلىقى. سارىخان ئانا كەچلىك غىزانىڭ راسكارلىقىنى قىلىپ بولۇپ، چېلەكنى كۆتۈرۈپ كۆل بويىغا سۇغا چىقتى.

راسلاتماق

  • راسلاتماق[يەشمىسى:] «راسلىماق» پېئىلىنىڭ مەجبۇرىي دەرىجىسى:[مىسال:] پادىشاھ ئۆزى ئۈچۈن بىر ئۆي راسلىتىپ، ئۇنىڭغا «غەم ئۆيى» دەپ نام بېرىپتۇ.

راسلاشماق

  • راسلاشماق[يەشمىسى:] «راسلىماق» پېئىلىنىڭ ئۆملۈك دەرىجىسى:[مىسال:] ئەتىسى ئۇلار ئەتىگەن تۇرۇپ، ئوچاقلارغا ئوت يېقىپ تاماق راسلاشتى.

راسلاقلىق

  • راسلاقلىق[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] راسلانغان، تەييار ھالەتكە كەلگەن؛ تەييارلانغان، جابدۇلغان:[مىسال:] راسلاقلىق ئاش.

راسلانماق

  • راسلانماق[يەشمىسى:] «راسلىماق» پېئىلىنىڭ مەجھۇل دەرىجىسى:[مىسال:] مېھمانلار كۈتۈلىدىغان ئورۇن بايىقى مەجلىسخانا زالىغا راسلاندى.

راسلىماق

  • راسلىماق[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] ① بىرەر ئېھتىياج ئۈچۈن تەييارلىماق، تەييار قىلماق، ھازىرلىماق؛ ياسىماق:[مىسال:] تاماق راسلىماق.[يەشمىسى:] ② سەرەمجانلاشتۇرماق، جابدۇماق (ئۆي ھەققىدە):[مىسال:] نىياز دورغا قېزىبەگ خوجىنى موم شاملار بىلەن يورۇتۇلغان ئايرىم بىر ئۆيگە تەكلىپ قىلىپ: ھەزرەتلىرىگە مۇشۇ ھۇجرىنى راسلاپ قويغانىدىم، دېدى.[يەشمىسى:] ③ ئوڭشىماق؛ تۈزىمەك، رۇسلىماق:[مىسال:] ياسىن ئۆزىنى راسلىۋېلىپ يىقىلغان ئېشەكنى يۆلەشكە باشلىدى.

راكⅠ

  • راكⅠ[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[كەسىپ تۈرى:]>زوئولوگىيە<[يەشمىسى:] بوغۇم ئاياغلىق ھايۋان. تېنى ئۇزۇن بولۇپ باش، كۆكرەك ۋە قورساقتىن ئىبارەت ئۈچ قىسىمغا بۆلۈنىدۇ، تېنىنىڭ سىرتىدا قاسراق ماددىسىدىن تۈزۈلگەن يۇمشاق، نېپىز ھەم سۈزۈك قاپچۇقى بولىدۇ، قورساق قىسمى كۆپلىگەن بوغۇملاردىن قۇرۇلىدۇ.

راكⅡ

  • راكⅡ[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[كەسىپ تۈرى:]>تىببىي ئىلىم<[يەشمىسى:] ئۈستۈنكى تېرە ھۈجەيرىلىرىدىن شەكىللەنگە يامان سۈپەتلىك ئۆسمە، يەنى سەرەتان كېسەللىكى.

راكⅢ

  • راكⅢ[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[كەسىپ تۈرى:]>مۇزىكا، ناخشا<[يەشمىسى:] ئۇيغۇر كلاسسىك مۇزىكىسى «12 مۇقام»نىڭ بىرىنچىسىنىڭ نامى:[مىسال:] راك مۇقامى.

راكېتا

  • راكېتا[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>نېمىسچە[[كەسىپ تۈرى:]>ھەربىي ئىشلار<[يەشمىسى:] ئارقىغا تېپىش كۈچىدىن پايدىلىنىپ ئالغا ئىلگىرىلەيدىغان بىر خىل ئۇچۇش ئۈسكۈنىسى. سۈرئىتى ناھايىتى تېز كېلىدۇ.

راگازا

  • راگازا[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم. [قوللىنىلىش دائىسرىسى:] دىئالېكت.[يەشمىسى:] ئۆتكەن-كەچكەن گەپ-سۆزنى تەگەش.

رالاشماق

  • رالاشماق[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] ئۆزئارا پۈتۈشمەك، كېلىشمەك.

رالىماق

  • رالىماق[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل. [قوللىنىلىش دائىسرىسى:] دىئالېكت.[يەشمىسى:] ① بوزەك قىلماق، دەپسەندە قىلماق، ئاياغ ئاستى قىلماق. [يەشمىسى:] ② پاسكىنا قىلىۋەتمەك.

رامⅠ

  • رامⅠ[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[يەشمىسى:] ① ئوتتۇرىسىغا ئەينەك قاتارلىقلار سېلىنىدىغان ھەمدە تۇتۇپ تۇرۇش، مۇھاپىزەت قىلىش رولىنى ئوينايدىغان قۇرۇلما:[مىسال:] دېرىزە رامى. گىرىم ئەينىكىنڭ رامى.[يەشمىسى:] ② ئاپتوموبىل، ۋېلسىپىت قاتارلىقلارنىڭ ئاساسىي گەۋدە قۇرۇلمىسى.

رامⅡ

  • رامⅡ[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] ① جەلپ قىلغان، قارىتىلغان، مايىل:[مىسال:] بايۋەچچە ئاخىرى بۇ خوتۇننى ئۆزىگە رام قىلىۋالغاندىن كېيىن، خوتۇننى نېمە قىل دېسە، شۇنى قىلىدىغان يەرگە يەتكۈزۈپتۇ.[يەشمىسى:] ② سىڭگەن، ئۆزلەشكەن:[مىسال:] بۇ سۆز ئۇنىڭ قۇلىقىغا رام ئىدى.

رامزان

  • رامزان[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ① ھىجرىيىنىڭ 9-ئېيى، يەنى قەمەرىيە يىل ھېسابىدىكى 9-ئاي، 30 كۈن بولىدۇ. بۇ ئايدا مۇسۇلمانلار ئاساسەن روزا تۇتىدۇ.[يەشمىسى:] ② ئەرلەرنىڭ ئىسمى.

رامكا

  • رامكا[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[يەشمىسى:] ① رەسىم ۋە شۇنىڭغا ئوخشاش نەرسىلەرنى ئىچىگە ئېلىپ قويىدىغان تۆت بۇرجەكلىك جازا؛ رام. [يەشمىسى:] ② شەكلى رامغا ئوخشىتىپ سىزىلغان كاتەكچە، رەسىم ۋە شۇنىڭغا ئوخشاشلار:[مىسال:] گېزىتكە بۇ مۇراسىم توغرىسىدا رامكا ئىچىگە ئېلىنغان خەۋەر بېسىلىپتۇ.[يەشمىسى:] ③ ئىش-ھەرىكەت، پائالىيەت، ۋەقە-ھادىسە ۋە شۇنىڭدەكلەرنىڭ دائىرىسى؛ چەك، چېگرا، دائىرە:[مىسال:] بۇ جەريانلار ۋە تەپەككۇر ئۇسۇللىرىنىڭ ھېچبىرى مېتافېزىكىلىق تەپەككۇر رامكىسىغا سىغمايدۇ.[يەشمىسى:] ④ [كۆچمە مەنىسى:] [يەشمىسى:] ئاسارەت، چەكلىنىش:[مىسال:] بىز ئىدىيىمىزنى ھەر خىل كونا رامكىلاردىن ئازاد قىلىشىمىز لازىم.

رامكىلىق

  • رامكىلىق[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رامكىسى بار، رامكىغا ئېلىنغان:[مىسال:] رامكىلىق رەسىم.

راملىق

  • راملىق[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رامى بار، رام ئورنىتىلغان:[مىسال:] ئالتۇن راملىق كۆزەينەك.

راند

  • راند[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] لىسوتو، جەنۇبىي ئافرىقا، نامبىيە دۆلەتلىرىنىڭ پۇل بىرلىكى.

راھەت

  • راھەت[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ① ئېستېتىكىلىق زوق ياكى ئارام بېرىدىغان نەرسىلەردىن ئېلىنىدىغان لەززەت، ھۇزۇر:[مىسال:] ھەر ھالدا ئۆزۈڭنىڭ ئەمگىكى سىڭگەن نەرسىنى ئۆز قولۇڭ بىلەن بازارغا ئاپىرىپ سېتىپ باقساڭ قانداق راھەت-ھە[يەشمىسى:] ② ھۇزۇر-ھالاۋەت، پاراغەت، تىنچ ۋە پاراۋان ھايات، پاراۋان تۇرمۇش:[مىسال:] راھەت كۆرمەك. راھەتتە ياشىماق. * مېھنەتنىڭ تېگى راھەت (ماقال).[يەشمىسى:] ③ «ئارام ئال» دېگەن مەنىدىكى كوماندا بۇيرۇقى:[مىسال:] بۇ چاغدا يېقىملىق كۈلۈمسىرىگەن ئەخمەتجان قاسىمى «راھەت» دەپ كوماندا بېرىپ قويۇۋىدى، ئەتراپتا كۈلكە كۆتۈرۈلدى.[يەشمىسى:] ④ ئاياللارنىڭ ئىسمى.

راھەتبەخش

  • راھەتبەخش[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە+پارىسچە[[يەشمىسى:] كىشىگە راھەت بېغىشلايدىغان، كىشىنى ھۇزۇرلاندۇرىدىغان؛ ئارامبەخش:[مىسال:] راھەتبەخش جاي.

راھەت-پاراغەت

  • راھەت-پاراغەت[يەشمىسى:] راھەت ۋە پاراۋان تۇرمۇش، ھۇزۇر-ھالاۋەت:[مىسال:] ئەي نائىنساپ، قېچىپ تەگكەن ئېرىڭ ساڭا قانداق راھەت-پاراغەت كۆرسەتتى دېدى ئۇ سىڭلىسىغا ئاچچىقلىنىپ.

راھەتپەرەس

  • راھەتپەرەس[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە+پارىسچە[[يەشمىسى:] راھەتنى، ھۇزۇر-ھالاۋەتنى ھەممىدىن ئەلا بىلىدىغان؛ راھەتكە، ھۇزۇر-ھالاۋەتكە بېرىلگەن، جاپادىن قاچىدىغان:[مىسال:] راھەتپەرەس ئادەم.

راھەتپەرەسلىك

  • راھەتپەرەسلىك[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] راھەتكە، ھۇزۇر-ھالاۋەتكە بېرىلىش، ئارتۇقچە راھەت قوغلىشىش:[مىسال:] راھەتپەرەسلىك قىلماق.

راھەتسىز

  • راھەتسىز[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] راھىتى يوق، راھەت بېغىشلىمايدىغان:[مىسال:] مېھنەت-جاپاسىز راھەت بولمايدۇ، راھەتسىز مېھنەت بولمايدۇ. بۇ نەرسىلەر بىر-بىرىگە تايىنىدۇ.

راھەتلەندۈرمەك

  • راھەتلەندۈرمەك[يەشمىسى:] «راھەتلەنمەك» پېئىلىنىڭ مەجبۇرىي دەرىجىسى:[مىسال:] قۇياشنىڭ ئىللىق نۇرى ئۇنىڭ كىيىملىرىدىن ئۆتۈپ، بەدىنىنى راھەتلەندۈرەتتى.

راھەتلەنمەك

  • راھەتلەنمەك[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] راھەت ھېس قىلماق، ھۇزۇر ئالماق، ھۇزۇرلانماق:[مىسال:] كەنجى بۇ يەردە ئولتۇرۇپ راسا راھەتلەندى.

راھەتلىك

  • راھەتلىك[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] راھىتى بار، كىشىنى راھەتلەندۈرىدىغان:[مىسال:] راھەتلىك تۇرمۇش كەچۈرمەك.

راھەتلىنىشمەك

  • راھەتلىنىشمەك[يەشمىسى:] «راھەتلەنمەك» پېئىلىنىڭ ئۆملۈك دەرىجىسى:[مىسال:] ئۇلار گەرچە تاش ئۈستىدە يېتىشسىمۇ، قاتمۇقات كۆرپە ئۈستىدە ياتقاندەك راھەتلىنىشكەنىدى.

راھىب

  • راھىب[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[كەسىپ تۈرى:]>دىن<[يەشمىسى:] بۇددا ۋە خرىستىئان دىنلىرىدا ئائىلىنى تەرك ئېتىپ، تەركىدۇنيا بولۇپ، ئۆمرىنى چېركاۋ ۋە ئىبادەتخانىلاردا ئىبادەت قىلىش بىلەن ئۆتكۈزىدىغان كىشى.

راھىبە

  • راھىبە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[كەسىپ تۈرى:]>دىن<[يەشمىسى:] ئايال راھىب.

راھىبلىق

  • راھىبلىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] ① راھىبلارنىڭ ئىبادەت قىلىش پائالىيىتى، ئۆمۈرلۈك ئىبادەت ئىشى:[مىسال:] راھىبلىق قىلماق.[يەشمىسى:] ② [سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] راھىبلارغا خاس:[مىسال:] راھىبلىق تونى. راھىبلىق بەلگىسى.[يەشمىسى:] ③ [كەسىپ تۈرى:]>پەلسەپە<[يەشمىسى:] ئېتىقادچىلىق.

راۋا

  • راۋا[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] ① بىرەر ئىشقا، مەسىلىگە قارىتا يول قويۇلۇشى مۇمكىن بولغان؛ ئورۇنلۇق، توغرا:[مىسال:] راۋا بولماق.[يەشمىسى:] ② مۇناسىپ، لايىق، ماس:[مىسال:] راۋا كۆرمەك.[يەشمىسى:] ③ [كۆچمە مەنىسى:] [يەشمىسى:] تەئەللۇق، تەۋە، مەنسۇپ، خاس:[مىسال:] شەرىئەت ھۆكمى بويىچە خوتۇنۇڭ ئەمدى ساڭا راۋا ئەمەس

راۋاب

  • راۋاب[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ئۇيغۇرلارنىڭ زەخمەكتە چالىدىغان چالغۇ ئەسۋابلىرىنىڭ بىرى. بەش تال سىم تار ئىشلىتىلىدۇ، سىرتقى ئىككى تال تارى ئوخشاش ئاۋازدا سازلىنىپ، مېلودىيە ئورۇنداپ بېرىدۇ، ئۈچ تال تارى تەڭكەشكە ئىشلىتىلىدۇ.

راۋابچى

  • راۋابچى[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] راۋاب چېلىشنى كەسىپ قىلغان ياكى راۋاب چالىدىغان كىشى.

راۋاج

  • راۋاج[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] بىرەر ھالەتتىن ئىككىنچى بىر يۇقىرى ياكى يۈكسەلگەن ھالەتكە ئۆتۈش؛ تەرەققىيات، ئۇلغىيىش:[مىسال:] راۋاج تاپماق.

راۋاجلاندۇرماق

  • راۋاجلاندۇرماق[يەشمىسى:] «راۋاجلانماق» پېئىلىنىڭ مەجبۇرىي دەرىجىسى:[مىسال:] ئۇلار ئىشلەپچىقىرىشنى تىرىشىپ راۋاجلاندۇردى.

راۋاجلانماق

  • راۋاجلانماق[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] بىرەر ھالەتتىن ئىككىنچى بىر يۇقىرى يۈكسەلگەن ھالەتكە ئۆتمەك؛ تەرەققىي قىلماق، يۈكسەلمەك، راۋاج تاپماق:[مىسال:] بالىلار مائارىپى راۋاجلىنىشقا باشلىدى.

راۋاق

  • راۋاق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] كىشىلەرنىڭ ئارام ئېلىشى، ئەتراپنى كۆزىتىشى، يامغۇر-يېشىن ۋە كۈن نۇرى قاتارلىقلاردىن دالدىلىنىشى ئۈچۈن باغ ياكى ئېگىزرەك جايلارغا ياكى بىنانىڭ ئالدى تەرىپىگە ئۈستىنى بىزەپ ياسالغان ئورۇن، پەشتاق.

راۋاقلىق

  • راۋاقلىق[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] راۋىقى بار، راۋاق ئورۇنلاشتۇرۇلغان:[مىسال:] راۋاقلىق باغ. راۋاقلىق بىنا.

راۋان

  • راۋان[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] ① [سۆز تۈركۈمى:] رەۋىش.[يەشمىسى:] ھېچقانداق توسالغۇغا ئۇچرىماي، بىر خىلدا، توختالغۇسىز:[مىسال:] راۋان بولماق. راۋان قىلماق.[يەشمىسى:] ② [سۆز تۈركۈمى:] رەۋىش.[يەشمىسى:] چۈشىنىشلىك، ئۇقۇملۇق؛ تېز، بىمالال (نۇتۇق ۋە يېزىق ھەققىدە):[مىسال:] بۇ ئەسەرنىڭ تىلى راۋان ئىكەن.[يەشمىسى:] ③ [سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] توختىماي، ئۈزۈلۈپ قالماي؛ ئۈزلۈكسىز؛ ئوڭۇشلۇق، يۈرۈشلۈك:[مىسال:] سودىسى راۋان.[يەشمىسى:] ④ [سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] ھېچبىر توسالغۇسىز، تۈز، تەكشى، ئەپ:[مىسال:] ئۇ يەرنىڭ يوللىرى راۋان.

راۋانلاشتۇرماق

  • راۋانلاشتۇرماق[يەشمىسى:] «راۋانلاشماق» پېئىلىنىڭ مەجبۇرىي دەرىجىسى:[مىسال:] بۇ ئىككىيلەن بىر بولۇپ بىر سائەتتىن كۆپرەك ئېلىشىپ، ئاخىرى مۇزلارنى چېقىپ، سۇنى راۋانلاشتۇردى.

راۋانلاشتۇرۇلماق

  • راۋانلاشتۇرۇلماق[يەشمىسى:] «راۋانلاشتۇرماق» پېئىلىنىڭ مەجھۇل دەرىجىسى:[مىسال:] بۇ يىل ناھىيە بويىچە يېزا يولىغا تاش-شېغىل ياتقۇزۇلۇپ، يوللار راۋانلاشتۇرۇلدى.

راۋانلاشماق

  • راۋانلاشماق[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] توسالغۇسى يوق، راۋان ھالەتكە كەلمەك؛ راۋان بولماق:[مىسال:] تاغ بالىسى بوران توختاپ كەتسىلا يولىمىز راۋانلىشىپ كېتىدۇ دەپ ئويلاپ، قارا كۆزلىرىنى پىلدىرلىتىپ ئولتۇراتتى.

راۋانلىق

  • راۋانلىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] راۋان ھالەت:[مىسال:] تىلنىڭ راۋانلىقى.

راۋولفىيە

  • راۋولفىيە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئىنگلىزچە>لاتىنچە[[كەسىپ تۈرى:]>بوتانىكا<[يەشمىسى:] سۆگەتگۈل ئائىلىسىدىكى دائىم يېشىل تۇرىدىغان چاتقال. يىلتىزى دورىغا ئىشلىتىلىدۇ. يۇقىرى قان بېسىم كېسىلىنى داۋالاش رولىغا ئىگە.

راۋۇرۇس

  • راۋۇرۇس[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] ① [سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] ياراملىق، ياخشى، تۈزۈك، بولىدىغان:[مىسال:] راۋۇرۇس ھۈنەرۋەن.[يەشمىسى:] ② [سۆز تۈركۈمى:] رەۋىش.[يەشمىسى:] تۈز، رۇس، توغرا:[مىسال:] ئۇ ياش يىگىتتەك بېلىنى تىكلەپ، راۋۇرۇس ئولتۇراتتى.[يەشمىسى:] ③ [سۆز تۈركۈمى:] رەۋىش.[يەشمىسى:] كەم-كۈتىسىز، پۈتۈنلەي، تولۇق؛ راسا:[مىسال:] خۇمارقىز چاچلىرىنى راۋۇرۇس قارايتىپ، چېكىسىنى ئالدىغا تاراپ كىچىككىنە پۆپۈك چىقاردى.[يەشمىسى:] ④ [سۆز تۈركۈمى:] رەۋىش.[يەشمىسى:] قىينالماي، بىمالال:[مىسال:] ئۇلار ئۆز كەسىپلىرىدىكى خەنزۇچە كىتابلاردىن پايدىلىنىپ، گېزىتنى راۋۇرۇس كۆرەلەيدىغان بولدى.[يەشمىسى:] ⑤ [سۆز تۈركۈمى:] رەۋىش.[يەشمىسى:] پۇزۇر، قاملاشتۇرۇپ، چىرايلىق:[مىسال:] راۋۇرۇس كىيىنمەك.

راي

  • راي[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ① كىشى كۆڭلىنىڭ بىرەر ئىش ياكى مەسىلە ھەققىدىكى مايىللىقى؛ مەيل، خاھىش:[مىسال:] رايىغا باقماق. رايى قايتماق. رايىغا قاراپ ئىش قىلماق. رايىغا قويۇپ بەرمەك.[يەشمىسى:] ① [كەسىپ تۈرى:]>تىل-يېزىق<[يەشمىسى:] پېئىلنىڭ خەۋەر شەكىللىرىدە كۆرۈلۈپ، جۈملىدىكى ئىشنىڭ قانداق تەرزدە ئېيتىلغانلىقىنى بىلدۈرۈشى؛ مەيل:[مىسال:] راي كاتېگورىيىسى. پېئىل رايلىرى.

رايكوم

  • رايكوم[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[يەشمىسى:] «رايونلۇق پارتىيە كومىتېتى»نىڭ قىسقارتىلغان نامى:[مىسال:] رايكوم ئىشخانىسى.

رايون

  • رايون[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>فرانسوزچە[[يەشمىسى:] ① مەملىكىتىمىزدە ئۆلكە دەرىجىلىك، ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ۋە شۇنىڭدەك چوڭ شەھەرلەرنىڭ تەركىبىي قىسمىدىكى ناھىيە دەرىجىلىك مەمۇرىي بۆلۈنمە:[مىسال:] شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى.[يەشمىسى:] ② ناھىيىدىن تۆۋەن، دادۈيدىن يۇقىرى بولغان مەمۇرىي بۆلۈنمە ۋە شۇ مەمۇرىي بۆلۈنمىنىڭ مەركىزىي ئىدارىسى:[مىسال:] رايونلارغا بۆلمەك. رايونغا بارماق.[يەشمىسى:] ③ مەلۇم بىر خىل نەرسە كۆپرەك چىقىدىغان ھەم شۇ خىل ئەۋزەللىكى بىلەن باشقا يەرلەردىن ئالاھىدە پەرقلىنىپ تۇرىدىغان جاي، تېررىتورىيە:[مىسال:] كانچىلىق رايونى. پاختىچىلىق رايونى. ئۈزۈمچىلىك رايونى.

رايونلاشتۇرماق

  • رايونلاشتۇرماق[يەشمىسى:] «رايونلاشماق» پېئىلىنىڭ مەجبۇرىي دەرىجىسى:[مىسال:] ئۇرۇقچىلىق شىركىتى ناھىيىدىكى ئۇرۇق سورتلىرىنىڭ ئۇرۇنلاشتۇرۇلۇشىنى تەدرىجىي رايونلاشتۇردى.

رايونلاشتۇرۇلماق

  • رايونلاشتۇرۇلماق[يەشمىسى:] «رايونلاشتۇرماق» پېئىلىنىڭ مەجھۇل دەرىجىسى.

رايونلاشماق

  • رايونلاشماق[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] رايونلارغا ئاجرىتىلماق، رايونلارغا بۆلۈنمەك.

رايونلۇق

  • رايونلۇق[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] ① رايونغا تەۋە، رايون دەرىجىلىك، رايون خاراكتېرىدىكى، رايونغا ۋەكىللىك قىلىدىغان:[مىسال:] ئۇلار رايونلۇق پارتكوم يىغىنىدىن چىقىپ بۇ يەرگە يېتىپ كەلگەنىدى.[يەشمىسى:] ② رايونغا قارايدىغان، قاراشلىق:[مىسال:] ئۇنىڭ قارشى تەرىپىدە رايونلۇق تېببىي پونكىت، دۇكان، ماگىزىنلار قەد كۆتۈرۈپ تۇراتتى.

رايىش

  • رايىش[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] گەپ-سۆزگە كىرىدىغان، قۇلىقى يۇمشاق، ياۋاش، مۇلايىم، مۆمىن، ئىتائەتچان:[مىسال:] رايىش بالا. رايىش ئادەم.

رايىشلىق

  • رايىشلىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] ئىتائەتچانلىق، ياۋاشلىق:[مىسال:] رايىشلىق قىلماق.

رەب

  • رەب[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ① پەرۋىش قىلغۇچى ئاللا، خۇدا، پەرۋەردىگار:[مىسال:] ئەرشى ئەزىم ۋە روھىي زېمىننىڭ رەببى بولغان ئاللانىڭ ئىرادىسىگە، تەقدىرنىڭ قىسمىتىگە كىممۇ بويۇن تولغىيالىسۇن دېدى ھەممەيلەن.[يەشمىسى:] ② غوجىدار، خوجايىن، ئىگە.

رەببىنا

  • رەببىنا[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[كەسىپ تۈرى:]>دىن<[يەشمىسى:] رەببىمىز، پەرۋەردىگارىمىز:[مىسال:] نۇرغۇن كىشىلەر ياقىلىرىنى تۇتۇشۇپ: يا، رەببىنا، نېمىدېگەن قورقۇنچلۇق مەنزىرە بۇ، دېيىشتى.

رەبىيەلئاخىر

  • رەبىيەلئاخىر[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ھىجرىيە يىل ھېسابىدا 4-ئاينىڭ ئەرەبچە نامى.

رەبىيەلئەۋۋەل

  • رەبىيەلئەۋۋەل[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ھىجرىيە يىل ھېسابىدا 3-ئاينىڭ ئەرەبچە نامى.

رەپتار

  • رەپتار[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] ۋەزىيەت، ئەھۋال، ھالەت؛ پەيل، ئەلپاز:[مىسال:] رەپتارىغا باقماق.  ھەي تاڭەي، بۇ جاھاننىڭ رەپتارىنى بىلىپ بولمايدۇ...، دېدى ئۇ.

رەپرەپ

  • رەپرەپ[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] ① بۇزۇق، پاسكىنا، ئەسكى:[مىسال:] رەپرەپ خوتۇن.[يەشمىسى:] ② جانسىز، ئۆلەرمەن، ئاۋاق، ئورۇق:[مىسال:] رەپرەپ پاقلان.

رەپىق

  • رەپىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ① [قوللىنىلىش دائىسرىسى:] يېزىق تىلى.[يەشمىسى:] يېقىن دوست، ھەمراھ، يولداش. [يەشمىسى:] ② ئەرلەرنىڭ ئىسمى.

رەپىقە

  • رەپىقە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] خوتۇن (ئايالىغا نىسبەتەن ئېيتىلىدۇ):[مىسال:] ئايىمخان ئابدۇخالىق ئۇيغۇرنىڭ رەپىقىسى ئىدى.

رەتⅠ

  • رەتⅠ[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ئىنكار، رەددىيە؛ قوبۇل قىلماسلىق، باش تارتىش:[مىسال:] رەت قىلماق.

رەتⅡ

  • رەتⅡ[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[يەشمىسى:] ① [سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رەتلىك تىزىلغان قۇر، قاتار، سەپ:[مىسال:] كىشىلەر خۇددى قايتىدىن ناماز ئوقۇلىدىغاندەك، رەتلىرىنى بۇزۇشماي، ئالدىغا قاراپ دىققەت بىلەن تۇرۇشاتتى.[يەشمىسى:] ② [سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] تەرتىپ، نۆۋەت:[مىسال:] نەسىھەت ئاخىرلاشقاندىن كېيىن كىشىلەر رەت بويىچە پەردىشەپ ئاستىدىن ئۆتۈشكە باشلىدى.[يەشمىسى:] ③ [سۆز تۈركۈمى:] مىقتار سۆز.[يەشمىسى:] قېتىم، مەرتەم:[مىسال:] مەن ئۈستەل سائىتىنى بىرنەچچە رەت قولۇمغا تۇتۇپ تىڭشاپمۇ باقتىم.[يەشمىسى:] ④ [سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[كەسىپ تۈرى:]>گېئولوگىيە<[يەشمىسى:] بوشلۇق كاتەكچىسىدىكى بىر تۈز سىزىق ئۈستىدە بىر-بىرىگە ئۇلىنىش ئارقىلىق تىزىلغان تۈگۈنلەردىن ھاسىل بولغان گېئولوگىيىلىك شەكىل.

رەتكە چۈشمەك

  • رەتكە چۈشمەك[يەشمىسى:] قالايمىقان، چۇۋالچاق ھالەتتىن رەتلىك، تەرتىپلىك ھالەتكە كەلمەك، نورماللاشماق:[مىسال:] ئۇنىڭ تۇرمۇشى رەتكە چۈشتى.

رەتكە سالماق

  • رەتكە سالماق[يەشمىسى:] تۈزىمەك، ئوڭشىماق، رەتلىمەك:[مىسال:] ئاتلىق قىسىملار بىلەن پىيادە قىسىملار تىزدىن رەتكە سېلىنغاندىن كېيىن كېچىلەپ يۈرۈپ كەتتى.

رەتكە ئۆتمەك

  • رەتكە ئۆتمەك[يەشمىسى:] ئۆلچەمگە قوشۇپ قوبۇل قىلىنماق؛ يارىماق:[مىسال:] پىچاننىڭ بۇ يىلقى يېشىل قۇرۇق ئۈزۈملىرى بىرىنچى دەرىجىلىك ئۈزۈم سۈپىتىدە رەتكە ئۆتتى.

رەت-رەت

  • رەت-رەت[يەشمىسى:] بىرنەچچە رەت، قاتار-قاتار:[مىسال:] ئۇ ئۆستەڭگە ۋە ئۇنىڭ جەنۇبىي تەرىپىگە رەت-رەت سېلىنغان، ئاپئاق ئاقارتىلغان ئۆيلەرگە قاراپ تويمايتتى.

رەتسىز

  • رەتسىز[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] ① رېتى يوق، رەتلىك ئەمەس، تەرتىپسىز، قالايمىقان، چۇۋالچاق:[مىسال:] ئۆي ئىچى سوغۇق، رەتسىز ۋە پاسكىنا ئىدى.[يەشمىسى:] ② تەرتىپى، ئورۇنلىشىشى بىر-بىرىگە ماس كەلمىگەن، ئۆز يۈرۈشىنى تاپمىغان (كىيىم-كېچەك ھەققىدە):[مىسال:] بۇ مۇھاپىزەتچىنىڭ كىيىملىرى رەتسىز بولسىمۇ، لېكىن ئۆزىنى تولىمۇ تەكەببۇر تۇتاتتى.

رەتلەتمەك

  • رەتلەتمەك[يەشمىسى:] «رەتلىمەك» پېئىلىنىڭ مەجبۇرىي دەرىجىسى:[مىسال:] ھاشىم بۆلۈم خادىملىرىغا ئەنزە ماتېرىياللىرىنى رەتلەتتى.

رەتلەشمەك

  • رەتلەشمەك[يەشمىسى:] «رەتلىمەك» پېئىلىنىڭ ئۆملۈك دەرىجىسى:[مىسال:] ئۇلارنىڭ ھەممىسى «ئۇيغۇر تىلى ئىزاھلىق لۇغىتى»نىڭ جۈملە كارتىلىرىنى رەتلەشتى.

رەتلەنمەك

  • رەتلەنمەك[يەشمىسى:] ① «رەتلىمەك» پېئىلىنىڭ ئۆزلۈك دەرىجىسى:[مىسال:] ئۇلار رەتلىنىپ سەپكە تۇرۇشتى.[يەشمىسى:] ② «رەتلىمەك» پېئىلىنىڭ مەجھۇل دەرىجىسى:[مىسال:] شۇ چاغدا مېنىڭ ماتېرىيالىممۇ رەتلەنگەنىدى.

رەتلىك

  • رەتلىك[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] ① رېتى، تەرتىپى بار؛ چېچىلاڭغۇ ياكى قالايمىقان ئەمەس:[مىسال:] ئاسىيە ئەتىگەن بۇ دەرسنى يورۇق، رەتلىك پارتىلار قويۇلغان ئازادە سىنىپتا سۆزلەپ چىققانىدى. ∥ ئايىمگۈل جوزىدىكى رەتلىك تىزىلغان كىتاب-ژۇرنال ۋە گېزىتلەرگە كۆز يۈگۈرتتى.[يەشمىسى:] ② رىتىملىق، تەكشى:[مىسال:] ئۇلار پاكىز كىيىنىپ، رەتلىك قەدەم تاشلاپ روھلۇق كېتىۋاتاتتى.[يەشمىسى:] ③ نەرسە-كېرەكلەر جاي-جايىغا قويۇلغان، ئورۇنلاشتۇرۇلغان؛ سەرەمجان:[مىسال:] ئۆي ئىچى پاكىز ۋە رەتلىك ئىدى. ∥ نۇرئاخۇن سىرلانغان كارىۋاتقا كېلىپ، رەتلىك يىغىپ قويۇلغان ئورۇن-كۆرپىلەرگە يۆلىنىپ ئولتۇردى.[يەشمىسى:] ④ [يەشمىسى:] مەلۇم رەت ۋە تەرتىپ بويىچە ئورۇنلاشتۇرۇلغان، تەرتىپلىك:[مىسال:] رەتلىك بايان. ∥ ئالىم رەتلىك، مەردانە سۆزلىدى.

رەتلىمەك

  • رەتلىمەك[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] ① رەتلىك ھالەتكە كەلتۈرمەك، رەتكە تۇرغۇزماق، تۈزەشتۈرمەك؛ تەرتىپكە سالماق:[مىسال:] شەۋكەت تاشلانغان قەغەزلەرنى ئوبدان رەتلەپ قويدى.[يەشمىسى:] ② رەت-رەت قىلماق، تۈزىمەك:[مىسال:] دېھقانلار بۇ يىل ئەتىياز يەنە قىر سېلىپ، يەرلەرنى رەتلەپ جىرىم تىكىش تەييارلىقىغا كىرىشىپ كەتتى.[يەشمىسى:] ③ يىغىپ، توپلاپ، مۇكەممەللەشتۈرمەك:[مىسال:] توختىئاخۇن ناخشىچى سادىر پالۋان ناخشىلىرىنى رەتلەپ، خەلق ئىچىدە تارقىتىشتا تۆھپە قوشقان.

رەتمۇرەت

  • رەتمۇرەت[يەشمىسى:] رەت-رېتى بىلەن، رەتلىك ھالدا:[مىسال:] باغنىڭ ئىچىدە ياڭاق، ئەنجۈر، شاپتۇل، ئالما قاتارلىق مېۋىلەر رەتمۇرەت ئۆستۈرۈلگەنىدى.

رەج

  • رەج[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت. [قوللىنىلىش دائىسرىسى:] دىئالېكت.[يەشمىسى:] ئۇششۇق، بىشەم.

رەجەپ

  • رەجەپ[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ① ھىجرىيىنىڭ 7-ئېيى، يەنى قەمەرىيە يىل ھېسابىدا 7-ئاي. 30 كۈن بولىدۇ. [يەشمىسى:] ② ئەرلەرنىڭ ئىسمى.

رەخت

  • رەخت[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] ① پاختا، يۇڭ، كەندىر قاتارلىقلاردىن توقۇلىدىغان، كىيىم-كېچەك ۋە باشقا نەرسىلەرنى تىكىش ئۈچۈن ئىشلىتىلىدىغان بۇيۇم، توقۇلما؛ گەزمال:[مىسال:] رەخت سېتىۋالماق.[يەشمىسى:] ② كۆن-خۇرۇم، قىرىم، شاۋرۇن قاتارلىق پىششىقلاپ ئىشلەنگەن ھەر خىل تېرە بۇيۇملارنىڭ ئومۇمىي ئاتىلىشى:[مىسال:] بۇ ئۆتۈكنىڭ رەختى ياخشى ئىكەن.

رەددىيە

  • رەددىيە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ① بىرەر خەۋەر، مەلۇمات ۋە شۇنىڭدەكلەرنى رەت قىلىدىغان، ئىنكار قىلىدىغان، ئۇلارنىڭ ناتوغرىلىقىنى ياكى ئاساسسىزلىقىنى ئىسپاتلايدىغان جاۋاب:[مىسال:] رەددىيە بەرمەك.[يەشمىسى:] ② [كەسىپ تۈرى:]>لوگىكا<[يەشمىسى:] تەپەككۇر شەكىللىرىنىڭ بىرى بولۇپ، ئىسپاتقا نىسبەتەن ئېيتىلىدۇ، ئۇ مەلۇم بىر ھۆكۈمنىڭ خاتا ئىكەنلىكىنى ئېنىقلاپ چىقىشتىن ئىبارەت پىكىر قىلىش جەريانى.

رەدنامە

  • رەدنامە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە+پارىسچە[[كەسىپ تۈرى:]>دىن<[يەشمىسى:] خۇراپىي ئادەت بويىچە كىشىگە روھىي ئازاب سالغان بىرەر ئاپەتنى، كېسەل ياكى قەستنى قايتۇرۇش، رەت قىلىش ئۈچۈن ئۇقۇلىدىغان دۇئا:[مىسال:] رەدنامە ئوقۇماق.

رەدنامىچى

  • رەدنامىچى[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رەدنامە ئوقۇيدىغان ئادەم.

رەزگىⅠ

  • رەزگىⅠ[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] ① بۇزۇلغان، چىرىگەن؛ كېرەكسىز، تاشلاندۇق، ئەسكى-تۈسكى:[مىسال:] ئەگەر سەن بەكمۇ يېنىك بولساڭ، ھايات دەرياسىنىڭ شىددەتلىك ئېقىمى سېنى خۇددى رەزگى يوپۇرماقلاردەك ئېقىتىپ كېتىۋېرىدۇ.[يەشمىسى:] ② پەس، ئىپلاس، رەزىل:[مىسال:] رەزگى دۈشمەنلەر شۇئان قانلار يۇتۇپ ئەجەل تاپتى. ∥ ئۇلار بىلەن ھەر كۈنى ئۆتكۈزۈپتۇ بەزمىلەر. ھاراق-نەشە، قىمارغا بېرىلىپ ئۇ رەزگىلەر.[يەشمىسى:] ③ ئىسكەتسىز، كۆرۈمسىز، سەت، پەس:[مىسال:] مېنىڭ ئۇنىڭ رەزگى چىرايىغا زادى قارىغۇم كەلمىدى.[يەشمىسى:] ④ كۈچسىز، زەئىپ، ئاجىز؛ جۈدەڭ، ئورۇق:[مىسال:] رەزگى ئادەم.

رەزگىⅡ

  • رەزگىⅡ[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم. [قوللىنىلىش دائىسرىسى:] دىئالېكت.[يەشمىسى:] بۇغداي، شال، تېرىق قاتارلىقلارنىڭ ئىلغىنىپ قالغان دېنى.

رەزگىلەشمەك

  • رەزگىلەشمەك[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] رەزگى ھالەتكە كەلمەك:[مىسال:] قىزغۇچ بۇلغار بىلەن تاشلانغان بۇ كىتاب قولدىن قولغا ئۆتۈۋېرىپ چۆرىلىرى رەزگىلىشىپ كەتكەن بولسىمۇ، لېكىن ئۇنىڭ پارقىراق قاپقارا خەتلىرى تېخى ھېچقانچە ئۆڭمىگەنىدى.

رەزگىلىك

  • رەزگىلىك[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] چىرىگەن، رەزگى ھالەت، ئىپلاسلىق.

رەزىل

  • رەزىل[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ① كىشىنى يىرگەندۈرىدىغان، پەسكەش، ئىپلاس، رەسۋا:[مىسال:] ئۇ مېنىڭ نەزىرىمدە رەزىل بىر شەخسكە ئايلىنىپ قالدى.[يەشمىسى:] ② رەھىمسىز، قەبىھ، ئەشەددىي، ۋەھشىي:[مىسال:] رەزىل دۈشمەن.

رەزىللەشتۈرمەك

  • رەزىللەشتۈرمەك[يەشمىسى:] «رەزىللەشمەك» پېئىلىنىڭ مەجبۇرىي دەرىجىسى.

رەزىللەشمەك

  • رەزىللەشمەك[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رەزىللىكنى ئۆزىگە ئادەت قىلماق، قىلمىشى رەزىل بولماق:[مىسال:] ئۇلار تولىمۇ رەزىللەشتى.

رەزىللىك

  • رەزىللىك[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رەزىل ئىش-ھەرىكەت، رەزىل قىلىق، رەزىل قىلمىش:[مىسال:] مەن ئىنسانلار ئارىسىدا مۇشۇنداق رەزىللىكلەرنىڭ بارلىقىنى كۆرۈپ ھەم ھەيران بولدۇم ھەم چۆچۈدۈم.

رەسەت

  • رەسەت[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[قوللىنىلىش دائىسرىسى:] يېزىق تىلى.[كەسىپ تۈرى:]>ئاسترونومىيە<[يەشمىسى:] ئاسمان جىسىملىرىنى كۆزىتىش، ئاسترونومىيىلىك كۆزىتىشلەر.

رەسەتچىلىك

  • رەسەتچىلىك[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[كەسىپ تۈرى:]>ئاسترونومىيە<[يەشمىسى:] ئاسمان جىسىملىرىنى كۆزىتىش ئىشى، ئاسترونومىيە<ئىلمى:[مىسال:] بۇ ئادەم رەسەتچىلىك، جۇغراپىيە ئىلىملىرىنى مۇكەممەل بىلىدۇ.

رەسەتخانا

  • رەسەتخانا[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە+پارىسچە[[كەسىپ تۈرى:]>ئاسترونومىيە<[يەشمىسى:] مەخسۇس ئەسۋابلارنىڭ ياردىمى بىلەن ئاسمان جىسىملىرى، يەر تەۋرەش ۋە ھاۋا رايى قاتارلىق ھەر خىل ھادىسىلەرنى كۆزىتىدىغان ئورۇن، ئىستانسا.

رەستە

  • رەستە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] شەھەر ياكى بازارنىڭ ئىككى ياقىسىغا ھەر خىل سودا دۇكانلىرى قاتار ئورۇنلاشقان ئاۋات كوچىسى:[مىسال:] ئۇ يۈك بېسىلغان ئاپتوموبىلنى ھەيدەپ، شەھەرنىڭ ئاۋات رەستىلىرىدىن ئۆتۈپ، چوڭ تاشيولغا بۇرۇلىدىغان دوقمۇشقا كېلىپ توختىدى.

رەسسام

  • رەسسام[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] رەسىم سىزىشقا ماھىر ۋە شۇ كەسىپ بىلەن شۇغۇللىنىدىغان سەنئەتكار.

رەسساملىق

  • رەسساملىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[كەسىپ تۈرى:]>گۈزەل سەنئەت<[يەشمىسى:] رەسىم سىزىش سەنئىتىنىڭ بىر خىلى:[مىسال:] رەسساملىق قىلماق.

رەسمىي

  • رەسمىي[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ① ھۆكۈمەت، دۆلەت ياكى بىرەر تەشكىلگە ئائىت ۋە شۇلار تەرىپىدىن بەلگىلەنگەن، ئېلان قىلىنغان، چىقىرىلغان، تارقىتىلغان:[مىسال:] رەسمىي كادىر. رەسمىي ۋەكىل. رەسمىي ئاخبارات.[يەشمىسى:] ② رەسمىيەت يۈزىسىدىن ئەمەس، راستتىنلا، ئەمەلىي، ھەقىقىي:[مىسال:] نىياز پالۋان ئىشىكلىرىنى تاقاپ كىرگەندىن كېيىن ئۇلار رەسمىي گەپكە چۈشتى.[يەشمىسى:] ③ قانۇنىي تەستىقتىن ئۆتكەن، رەسمىيەتلەشتۈرۈلگەن:[مىسال:] رەسمىي ھۆججەت. رەسمىي ئەزا.

رەسمىيەت

  • رەسمىيەت[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ① بىرەر ئىشنىڭ ھۆكۈمەت ئورگانلىرى ياكى بىرەر تەشكىل تەرىپىدىن بەلگىلەنگەن بېجىرىلىش تەرتىپى، بېجىرىلىش رەسىم-قائىدىسى:[مىسال:] رەسمىيەت ئۆتىمەك.[يەشمىسى:] ② بىرەر ئىشنىڭ ھۆكۈمەت ئورگانلىرى ياكى بىرەر تەشكىل تەرىپىدىن بېجىرىلگەنلىكىنى ئىسپاتلاپ بېرىدىغان خەت، تونۇشتۇرۇش ۋە ئالاقە قاتارلىقلار:[مىسال:] نېمىشقا تۈزۈمگە خىلاپلىق قىلىسىز قېنى، بۇ يەرگە كىرىشتىكى رەسمىيىتىڭىزنى چىقىرىڭ دېدى ئۇ سىيىت ئاكىغا خاپا بولۇپ.[يەشمىسى:] ③ ئۇزۇندىن بېرى خەلق تۇرمۇشىغا ئۆزلىشىپ كەتكەن ئادەت، يوسۇن:[مىسال:] ئۇ جاپپارنى كۆرۈپ ئۆزىنى سەل تۇتۇۋالدى-دە، رەسمىيەت يۈزىسىدىنلا: باشلىق، ئاغرىپ قالدىڭىزمۇ نېمە دەپ سوراپ قويدى.[يەشمىسى:] ④ باشقىلارغا كۆرسىتىش مەقسىتىدە قىلىنغان شەكلەن ئىش:[مىسال:] ئۇ ئانىسىنىڭ زورلىشى بىلەن ياتلىق بولدى، لېكىن ئۇ پەقەت رەسمىيەتنى ئادا قىلىشلا بولدى، خالاس.

رەسمىيەتچى

  • رەسمىيەتچى[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] ھەربىر ئىشنى، مەسىلىنى بېجىرگەندە قۇرۇق رەسمىيەتكە ئەمەل قىلىدىغان، ئېسىلىۋالىدىغان، قاتمال، بيۇروكرات ئادەم:[مىسال:] ئىلىم ئەھلى مۇشۇنداق رەسمىيەتچى كېلىمىز، دېدى ئۇ كۈلۈمسىرەپ. ∥ رەسمىيەتچى رەھبىرىي كادىرلار ھەرقانداق ئىش قىلسا رەسمىيەتنى ئاغزىدىن چۈشۈرمەيدۇ.

رەسمىيەتچىلىك

  • رەسمىيەتچىلىك[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] ① ھەربىر ئىشنى، مەسىلىنى بېجىرگەندە قۇرۇق رەسمىيەتكە ئېسىلىۋېلىش، شەكىلۋازلىق قىلىش، شەكلەن ئىش قىلىش:[مىسال:] رەسمىيەتچىلىك قىلماق.[يەشمىسى:] ② باشقىلارغا كۆرسىتىش مەقسىتىدە ساختىلىق بىلەن ئىش قىلىش؛ شەكىلۋازلىق:[مىسال:] ئۆز-ئۆزىنى تەنقىد قىلىش ھەرگىزمۇ رەسمىيەتچىلىك ياكى ئۆزىنى كۆرسىتىش بولماستىن، بەلكى كەمچىلىك-خاتالىقنى تۈگىتىشنىڭ ياخشى ئۇسۇلى.[يەشمىسى:] ③ كىشىلىك تۇرمۇشتا رەسىم-قائىدىگە قاتتىق ئەمەل قىلىش، رەسىم-قائىدىنى، ئۆرپ-ئادەتنى قوغلىشىش:[مىسال:] توينىڭ چوڭ چېيى، كىچىك چېيى دېگەنلەرنىڭ ھەممىسى بىر رەسمىيەتچىلىكتۇر.

رەسمىيەتسىز

  • رەسمىيەتسىز[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] ① رەسمىيەت ئۆتىمەي، رەسمىيەت بېجىرمەي:[مىسال:] رەسمىيەتسىز چىقىم قىلماق.[يەشمىسى:] ② قائىدىنى بۇزۇپلا، ئۈسۈپلا، ئۇدۇل:[مىسال:] دەل شۇ پەيتتە، كۈتۈلمىگەندە تاشقىرىقى ئىشىكتىن قادىراخۇن ھېچقانداق رەسمىيەتسىزلا كۈلۈمسىرىگەن ھالدا ئۆيگە كىرىپ كەلدى.

رەسمىيەتلىك

  • رەسمىيەتلىك[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رەسمىيىتى بار، رەسمىيەت بېجىرىشكە تېگىشلىك، رەسمىيەت ئۆتۈلىدىغان:[مىسال:] رەسمىيەتلىك توختام. رەسمىيەتلىك ئىش.

رەسمىيلەشتۈرمەك

  • رەسمىيلەشتۈرمەك[يەشمىسى:] «رەسمىيلەشمەك» پېئىلىنىڭ مەجبۇرىي دەرىجىسى:[مىسال:] رەيھان، بىز سىزنى يېرىم يىلغا قالماي رەسمىيلەشتۈرىمىز، دېدى ئۇ رەيھاننى ئۇزىتىپ تۇرۇپ.

رەسمىيلەشتۈرۈشمەك

  • رەسمىيلەشتۈرۈشمەك[يەشمىسى:] «رەسمىيلەشتۈرمەك» پېئىلىنىڭ ئۆملۈك دەرىجىسى.

رەسمىيلەشتۈرۈلمەك

  • رەسمىيلەشتۈرۈلمەك[يەشمىسى:] «رەسمىيلەشتۈرمەك» پېئىلىنىڭ مەجھۇل دەرىجىسى:[مىسال:] ئالىم بۇ يىل رەسمىيلەشتۈرۈلدى.

رەسمىيلەشمەك

  • رەسمىيلەشمەك[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] ① رەسمىي يول بىلەن تەستىقلانماق، رەسمىي تۈس ئالماق، رەسمىي بولماق:[مىسال:] ھۆججەتلەر رەسمىيلەشتى.[يەشمىسى:] ② ئادەتكە، قائىدە-يوسۇنغا ئايلىنىپ قالماق:[مىسال:] شائىر «ئەل» دېگەندە، ئۇنى كىشىلەر ئاغزىدا رەسمىيلىشىپ قالغان رەسمىيەت بويىچە ئېيتمايدۇ.[يەشمىسى:] ③ بىرەر ئورۇن، تەشكىلاتنىڭ رەسمىي ئەزالىقىغا ياكى خادىملىقىغا ئۆتمەك:[مىسال:] ھەلىمە پارتىيە ئەزالىقىغا رەسمىيلەشتى.

رەسۋا

  • رەسۋا[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] ① ئەدەپ-ئەخلاققا زىت، يامان ئىش-ھەرىكىتى، يۈرۈش-تۇرۇشى بىلەن كىشىلەر نەزىرىدىن چۈشۈپ قالغان؛ پەس، پەسكەش، رەزىل:[مىسال:] ھەزرىتىم مېنى ئۇچىغا چىققان رەسۋا ئادەم دەپ ھېسابلايدۇ. ∥ ۋاھاپ ئورنىدىن چاچراپ قوپۇپ: مەن ئەمدى ئۇ رەسۋانى ئالمايمەن، دېدى.[يەشمىسى:] ② كىشىنى بىزار قىلىدىغان، يىرگەندۈرىدىغان؛ ناھايىتى سەت، تېتىقسىز، يامان، ناچار:[مىسال:] رەسۋا گەپ.

رەسۋاچىلىق

  • رەسۋاچىلىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] كىشىلەرنىڭ كۈلكىسىگە قېلىش؛ رەسۋا بولۇش ھالىتى، رەسۋا ئىش-ھەرىكەت، قىلىق؛ شەرمەندىلىك، سەتچىلىك:[مىسال:] بۇنى ئاڭلىغان پادىشاھ: «ئاھ، بۇ نېمىدېگەن رەسۋاچىلىق» دەپ پېشانىسىگە بىرنى ئۇرۇپتۇ.

رەسۋالارچە

  • رەسۋالارچە[سۆز تۈركۈمى:] رەۋىش.[يەشمىسى:] رەسۋالارغا ئوخشاش، رەسۋالاردەك:[مىسال:] ئىشپىيون ياش ئۇچقۇنلارنىڭ ئىچىدىن رەسۋالارچە قوغلاپ چىقىرىلىشتىن ئازراقمۇ خىجىللىق تارتىپ قالمايتتى.

رەسۋالاشتۇرماق

  • رەسۋالاشتۇرماق[يەشمىسى:] «رەسۋالاشماق»پېئىلىنىڭ مەجبۇرىي دەرىجىسى.

رەسۋالاشتۇرۇلماق

  • رەسۋالاشتۇرۇلماق[يەشمىسى:] «رەسۋالاشتۇرماق» پېئىلىنىڭ مەجھۇل دەرىجىسى.

رەسۋالاشماق

  • رەسۋالاشماق[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] رەسۋا ھالغا كەلمەك، رەسۋا بولماق:[مىسال:] نېمە ئەمدى بىزنى يۇرت ئىچىدە تۇرالمىسۇن، رەسۋالىشىپ ھەممىسىنىڭ مەسخىرىسىگە قالسۇن دېمەكچىمۇ سەن ۋاي ئىسىت، دېدى خالىق ھېلىقى ئايالغا.

رەسۋالىق

  • رەسۋالىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رەسۋا ئىش، رەسۋا قىلىق:[مىسال:] رەسۋالىق قىلماق. * ئۇلار ئۆزلىرىنىڭ ئىشقا ئاشمىغان رەسۋالىقلىرىنى يوشۇرۇپ قېلىشقا تىل بىرىكتۈرگەنىكەن.

رەسۋايىئالەم

  • رەسۋايىئالەم[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[قۇرۇلمىسى:]]رەسۋا+يى+ئالەم[[يەشمىسى:] رەسۋالىقى پۈتۈن ئالەمگە پۇركەتكەن، رەسۋالىقىنى ھەممە ئادەم بىلىدىغان:[مىسال:] ۋاي يەر يۇتقۇر، تېخىچە ئولتۇرۇپسەنغۇ مېنى رەسۋايىئالەم قىلىدىغان بولدۇڭ، ئەمدى خوجامغا نېمە دەيمەن دەپ ۋارقىرىدى ئۇ.

رەسۋايىجاھان

  • رەسۋايىجاھان[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[قۇرۇلمىسى:]]رەسۋا+يى+جاھان[[يەشمىسى:] «رەسۋايىئالەم»گە قاراڭ:[مىسال:] ھەسەن رەسۋايىجاھان بولۇشتىن قورقۇپ شاھزادە تەرىپىدىن ئەۋەتىلگەنلىكىنى تولۇق سۆزلەپ بېرىپتۇ.

رەسىدە

  • رەسىدە[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] بويىغا، بالاغەتكە يەتكەن؛ يېتىلگەن (قىز بالا ھەققىدە):[مىسال:] رەسىدە بولماق.

رەسىمⅠ

  • رەسىمⅠ[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] كىشىلەر ئارىسىدا ئومۇملاشقان تەرتىپ-قائىدە؛ ئۆرپ-ئادەت:[مىسال:] رەسىم بولۇپ قالماق. * قىلمىساڭ گەر بۇنى رەت، قوي بىركىمگە مۇھەببەت، يۇرتىمىزنىڭ رەسمى شۇ، كەتكۈڭ كەلسە شۇ چاغ كەت.

رەسىمⅡ

  • رەسىمⅡ[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] سىزىلغان، بېسىلغان ياكى فوتو ئاپپاراتى ئارقىلىق تارتىلغان ئادەم ۋە نەرسىلەرنىڭ تەسۋىرى؛ سۈرەت:[مىسال:] رەسىم سىزماق. قىستۇرما رەسىم.

رەسىمچى

  • رەسىمچى[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رەسىم سىزغۇچى ياكى مەخسۇس فوتو ئاپپاراتى بىلەن رەسىمگە تارتقۇچى.

رەسىمچىلىك

  • رەسىمچىلىك[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رەسىم سىزىش ۋە فوتو ئاپپاراتى بىلەن رەسىمگە تارتىش ئىشى، كەسپى:[مىسال:] رەسىمچىلىك بىلەن شۇغۇللانماق.

رەسىمخانا

  • رەسىمخانا[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە+پارىسچە[[يەشمىسى:] ① رەسىم سىزىش ئۆيى:[مىسال:] ئابدۇسەمەت بۇ بىر كۈننى سەنئەت مەكتەپنىڭ رەسىمخانىسىدا رەسىم سىزىش بىلەن ئۆتكۈزدى.[يەشمىسى:] ② فوتو ئاپپاراتى ئارقىلىق مەخسۇس رەسىمگە تارتىپ تىجارەت قىلىدىغان ئورۇن ۋە شۇ ئورۇننىڭ فوتو ئاپپاراتى قاتارلىق ئۈسكۈنىلىرى ئورۇنلاشتۇرۇلغان ئۆي:[مىسال:] ئوقۇغۇچىلار رەسىمگە چۈشۈش ئۈچۈن رەسىمخانىغا كېتىشنى.

رەسىم-قائىدە

  • رەسىم-قائىدە[يەشمىسى:] قائىدە-يوسۇن؛ ئادەتلەنگەن تەرتىپ-تۈزۈم:[مىسال:] مەن رەسىم-قائىدە بويىچە ئۇ كىشى بىلەن كۆرۈشكىلى يېنىغا كىردىم.

رەسىملەشتۈرمەك

  • رەسىملەشتۈرمەك[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] رەسىملەر ئارقىلىق تەسۋىرلەپ كۆرسەتمەك، رەسىم ۋاسىتىسى ئارقىلىق بايان قىلىپ بەرمەك.

رەسىملەشتۈرۈلمەك

  • رەسىملەشتۈرۈلمەك[يەشمىسى:] «رەسىملەشتۈرمەك» پېئىلىنىڭ مەجھۇل دەرىجىسى:[مىسال:] چاتما رەسىمدە ئەدەبىي ئەسەر، ھېكايە ياكى رېئال تۇرمۇشتىن ماتېرىيال ئېلىنىپ، ئىخچام خەتلەر بىلەن سېنارىيىلەشتۈرۈلۈپ، ئاندىن رەسىملەشتۈرۈلىدۇ.

رەسىملەشمەك

  • رەسىملەشمەك[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] رەسىمگە ئايلانماق، قائىدىلەشمەك.

رەسىملىك

  • رەسىملىك[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رەسىمى بار، يۈزىگە، بېتىگە رەسىم چۈشۈرۈلگەن ياكى سىزىلغان:[مىسال:] رەسىملىك كىتاب. رەسىملىك ژۇرنال.

رەسىم-يوسۇن

  • رەسىم-يوسۇن[يەشمىسى:] «رەسىم-قائىدە»گە قاراڭ:[مىسال:] ئۇ يۇرتنىڭ رەسىم-يوسۇنى ئۆزگىچە ئىكەن.

رەشك

  • رەشك[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] ① ياخشى كۆرگەن كىشىسىنى بىراۋدىن كۈنلەش، قىزغىنىش؛ كۈنداشلىق:[مىسال:] ئايشەم ئۇلارنىڭ بىللە تۇرغانلىقىنى كۆرۈپ كۆڭلىدە رەشك قوزغالدى ۋە دېرىزىنى يېپىۋەتتى.[يەشمىسى:] ② كۆرەلمەسلىك، ھەسەت، ئىچى تارلىق:[مىسال:] قانداق، رەشكىڭ كېلىۋاتامدۇ دېدى ئۇ دەرھال جاۋاب قايتۇرۇپ.

رەشكچى

  • رەشكچى[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رەشك، كۈنداشلىق قىلغۇچى؛ ھەسەتخور:[مىسال:] ئۆزگىنى ياراتماس ئۆزىدىن باشقا، تەڭ كۆرمەس ياقۇتنى ئۆزىدىكى تاشقا. ۋە بەلكىم سالغاندۇر رەببىم ئەخمەقلىق دەردىنى ئەڭ ئەخمەق رەشكچى باشقا.

رەغد

  • رەغد[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] راي، مەيل؛ كۆڭۈل، خۇش:[مىسال:] رەغدى بارماسلىق. رەغدى بار. رەغدى يوق.

رەقەم

  • رەقەم[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] يېزىقتا ساننى ئىپادىلەيدىغان بەلگە:[مىسال:] ئەرەب رەقىمى. رىم رەقىمى.

رەقەملىك

  • رەقەملىك[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] ① سانلار، رەقەملەر بىلەن ئىپادىلەنگەن؛ رەقەملەر بىلەن يېزىلغان:[مىسال:] رەقەملىك ئىپادە.[يەشمىسى:] ② سانلار، رەقەملەر ئارقىلىق كونترول قىلىنىدىغان؛ سانلار، رەقەملەرنىڭ ياردىمى بىلەن باشقۇرۇلىدىغان:[مىسال:] رەقەملىك باشقۇرۇلىدىغان ئىستانوك.

رەقس

  • رەقس[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[قوللىنىلىش دائىسرىسى:] يېزىق تىلى.[يەشمىسى:] ئۇسسۇل:[مىسال:] ئالدىرايمەن خۇش كۆڭۈل ئاتا-ئانىنى كۆرگىلى، قىز-يىگىتلەر ئوينىغان رەقس، سامانى كۆرگىلى.

رەققاس

  • رەققاس[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[قوللىنىلىش دائىسرىسى:] يېزىق تىلى.[يەشمىسى:] ئۇسسۇل ئوينىغۇچى كىشى، ئۇسسۇلچى:[مىسال:] ئەنە تەسۋىرىي سۈرەتتە چېلىپتۇ مۇترىبىڭ ھەر ساز، ئۇسسۇل رەققاسلىرى قىلىپتۇ پەردىدەك كۆكتە مىڭ پەرۋاز. ∥ ئۇ رەققاس قىزلاردەك كۈلكە يېغىپ تۇرغان چىرايىنى بىر پەستىلا قەرز ئىگىسىنىڭ قاپىقى سېلىنغان، تەرى تۈرۈلگەن قىياپىتىگە ئۆزگەرتەلەيتتى.

رەقىب

  • رەقىب[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ① رىقابەتلىشىش خاراكتېرىنى ئالغان مۇسابىقە ئويۇنلىرى، تالاش-تارتىش، بەس-مۇنازىرە ۋە شۇ قاتارلىقلاردىكى قارىمۇقارشى تەرەپ، ئۆزئارا رىقابەتلەشكۈچى (بىر-بىرىگە نىسبەتەن):[مىسال:] رەقىبىنى يەڭمەك.[يەشمىسى:] ② دۈشمەن، ياۋ:[مىسال:] شامەخسۇت ئۆز رەقىبىنىڭ ئۇرۇق-ئەۋلادلىرىدىنمۇ قىساس ئالىدۇ.[يەشمىسى:] ③ ئەرلەرنىڭ ئىسمى.

رەقىبلىك

  • رەقىبلىك[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] دۈشمەنلىك:[مىسال:] قىزغا نۇر مەن كۆزۈدىلدىن ھەم رەقىبلىك قىلمىغاي، كەلسە گەر ھالىم سوراپ يېنىمغا ئول دىلجۇ يىگىت.

رەكەت

  • رەكەت[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[كەسىپ تۈرى:]>دىن<[يەشمىسى:] نامازنىڭ ناماز باشلانغاندىن تارتىپ رۇكۇ ۋە ئىككى قېتىملىق سەجدىنىڭ تاماملىنىشى:[مىسال:] بالا ئەتىسى ئەتىگەندە ئورنىدىن تۇرۇپ ئىككى رەكەت نامازنى ئوقۇپ ئالتۇن شەمشەرگە ئەمر قىپتۇ.

رەگەتكە

  • رەگەتكە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[يەشمىسى:] ئۇششاق تاش، داڭگال ۋە شۇنىڭدەك نەرسىلەرنى ئېتىش ئۈچۈن ئاچىماق ياغاچقا رېزىنكە بېكىتىپ ياسالغان ئاتقۇچ:[مىسال:] رەگەتكە ياسىماق. رەگەتكە ئوينىماق.

رەڭ

  • رەڭ[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] ① نەرسىلەرنى بوياش ئۈچۈن ئىشلىتىلىدىغان ماددا، بوياق. [يەشمىسى:] ② جىسىملاردىن چىققان، قايتقان ياكى ئۆتكەن نۇر دولقۇنلىرىنىڭ كۆرۈش سەزگۈ ئەزالىرىمىزدا قالدۇرغان تەسىرى. [يەشمىسى:] ③ ھىيلە-مىكىر؛ ساختىلىق، نەيرەڭ:[مىسال:] ئۇرۇشنىڭ بىرى جەڭ، توققۇزى رەڭ (ماقال).

رەڭدار

  • رەڭدار[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] ① بىرەر رەڭدە بويالغان؛ رەڭلىك:[مىسال:] رەڭدار قەغەز.[يەشمىسى:] ② [كۆچمە مەنىسى:] [يەشمىسى:] گۈزەل، چىرايلىق:[مىسال:] ئارتىسلار بولسا، سۇ بويلىرىدا يۈگۈرۈپ يۈرۈپ رەڭدار گۈللەردىن تۇتام-تۇتام دەستىلەر تىزماقتا.

رەڭدار پەردە

  • رەڭدار پەردە[كەسىپ تۈرى:]>بىئولوگىيە<[يەشمىسى:] كۆز ئالمىسىنىڭ ئالدىنقى قىسمىدىكى تەركىبىدە پىگمېنت بولغان ھالقىسىمان نېپىز پەردە. ئۇ بىرىكتۈرگۈچى توقۇلمىلىق ھۈجەيرە ۋە مۇسكۇل تالالىرىدىن تۈزۈلىدۇ. ئوتتۇرىسىدا كۆز قارىچۇقى بولىدۇ. كۆز ئالمىسى رەڭگىنىڭ قانداق بولۇشى رەڭدار پەردە تەركىبىدىكى پىگمېنت مىقدارىنىڭ ئاز-كۆپلۈكى تەرىپىدىن بەلگىلىنىدۇ.

رەڭدارلىق

  • رەڭدارلىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رەڭ جەھەتتىن ناھايىتى كۆركەم بولۇش، رەڭدار ھالەت:[مىسال:] بۇ ئالمىلارنىڭ رەڭدارلىقى كىشىنى ھەيران قالدۇرىدۇ.

رەڭداش

  • رەڭداش[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رەڭگى بىر-بىرىگە ئوخشايدىغان، رەڭگى بىر خىل.

رەڭداشلىق

  • رەڭداشلىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] ① رەڭگى ئوخشاشلىق.[يەشمىسى:] ② [كەسىپ تۈرى:]>زوئولوگىيە<[يەشمىسى:] بەزى ھايۋانلارنىڭ مورفولوگىيىسى، رەڭگى ۋە تېنىدىكى ئالىسى باشقا خىلدىكى ھايۋانلار، ئۆسۈملۈكلەر ياكى ئەتراپىدىكى باشقا جىسىملارغا ئوخشاپ قالغان ھايۋانلارنىڭ ئۆزلىرىنىڭ شۇ خىل ئارتۇقچىلىقلىرىدىن پايدىلىنىپ دۈشمەندىن قوغدىنىش ھادىسىسى.

رەڭسىز

  • رەڭسىز[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] ① رېڭى يوق، بىرەر رەڭگە ئىگە بولمىغان؛ تۈسسىز:[مىسال:] رەڭسىز سۇيۇقلۇق.[يەشمىسى:] ② رەڭ بېرىلمىگەن، رەڭلىك ئەمەس:[مىسال:] رەڭسىز گىلەم.[يەشمىسى:] ③ [كۆچمە مەنىسى:] [يەشمىسى:] ئۆچكەن، كۆرۈمسىز، يېقىمسىز، سەت:[مىسال:] ئۇنىڭ رەڭسىز يۈزى بىردىنلا غەزەپكە تولۇپ كەسكىنلەشتى.

رەڭسىزلەنمەك

  • رەڭسىزلەنمەك[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] ئۆزىدىكى رەڭنى يوقاتماق، رەڭسىز ھالەتكە كەلمەك؛ سەتلەشمەك:[مىسال:] بۇ خىل سۇيۇقلۇق خىمىيىلىك ئۇسۇلدا رەڭسىزلىنىدۇ.

رەڭسىزلىك

  • رەڭسىزلىك[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] ئېنىق رەڭگە ئىگە بولماسلىق، رەڭگى يوقلۇق ياكى رەڭگى ئېنىقسىزلىق، سۇسلۇق:[مىسال:] سۇ رەڭسىز، پۇراقسىز سۇيۇقلۇق، ئەمما ئۇنىڭغا زەررە رەڭ قوشۇۋەتسىڭىز رەڭلىك بولىدۇ، ئازغىنە ئىسپرت قوشۇۋەتسىڭىز، رەڭسىزلىكىنى يوقىتىپ پۇرايدۇ.

رەڭشۇناس

  • رەڭشۇناس[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[كەسىپ تۈرى:]>گۈزەل سەنئەت<[يەشمىسى:] مەخسۇس رەڭ تەتقىقاتى بىلەن شۇغۇللىنىدىغان كىشى، مۇتەخەسسىس.

رەڭشۇناسلىق

  • رەڭشۇناسلىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[كەسىپ تۈرى:]>گۈزەل سەنئەت<[يەشمىسى:] رەڭنى تەتقىق قىلىدىغان ئىلىم.

رەڭگ

  • رەڭگ[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] ① بىرەر نەرسىنىڭ يۈزىدىكى بوياق، رەڭ:[مىسال:] ئۈستەلنىڭ رەڭگى. قاننىڭ رەڭگى.[يەشمىسى:] ② يۈز، چىراي، تەلەت:[مىسال:] رەڭگى تاتارماق. رەڭگى ئۆچمەك، رەڭگى ئۆڭمەك.

رەڭگارەڭ

  • رەڭگارەڭ[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] ھەر خىل رەڭدىكى، رەڭمۇرەڭ:[مىسال:] شەرىپە رەڭگارەڭ گۈللەرگە كۆز تاشلىدى.

رەڭگىروي

  • رەڭگىروي[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[قۇرۇلمىسى:]]رەڭگ+ى+روي[[يەشمىسى:] چىراي، يۈز-كۆز:[مىسال:] ئانا يۇرتۇڭ ئامان بولسا، رەڭگىرويۇڭ سامان بولماس (ماقال).

رەڭلەنمەك

  • رەڭلەنمەك[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] رەڭ بىلەن بويالماق، رەڭگە كىرمەك:[مىسال:] رەڭلىنىپ كەتمەك.

رەڭلىك

  • رەڭلىك[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] ① رېڭى بار، رەڭ بېرىلگەن، رەڭ بىلەن بويالغان، رەڭدار:[مىسال:] رەڭلىك رەسىم.[يەشمىسى:] ② چىرايلىق، ئۇز:[مىسال:] ئالمىدىن رەڭلىك ئىدىم، رەڭگىمنى سارغايتتى پىراق. ئۈندىسەڭ يېنىڭدا مەن، ئۈندىمىسەڭ كەتتىم يىراق.

رەڭلىك تېلېۋىزور

  • رەڭلىك تېلېۋىزور[يەشمىسى:] يالتىراق ئېكراندا رەڭلىك كۆرۈنۈشلەرنى ھاسىل قىلالايدىغان تېلېۋىزور.

رەڭلىك فىلىم

  • رەڭلىك فىلىم[كەسىپ تۈرى:]>كىنو<[يەشمىسى:] رەڭلىك كىنو لېنتىسىغا ئېلىنغان، يەنى نەرسىلەرنى ئەسلىي رەڭگى بويىچە ئېكراندا كۆرسىتەلەيدىغان فىلىم.

رەڭلىك مېتال

  • رەڭلىك مېتال[كەسىپ تۈرى:]>گېئولوگىيە<[يەشمىسى:] تۆمۈر، مانگان ۋە خرومدىن ئىبارەت قارا مېتاللاردىن باشقا بارلىق مېتاللارنىڭ ئورتاق نامى. مەسىلەن، ئالتۇن، كۈمۈش، مىس، قەلەي، سىماب، سىنك، سۈرمە قاتارلىقلار.

رەڭمۇرەڭ

  • رەڭمۇرەڭ[يەشمىسى:] ① تۈرلۈك رەڭلەردىكى، ھەر خىل رەڭدىكى:[مىسال:] رەڭمۇرەڭ گۈللەر.[يەشمىسى:] ② تۈرلۈك-تۈمەن، خىلمۇخىل، ھەر خىل:[مىسال:] رەڭمۇرەڭ بولاي دەيمەن، ھېچنېمە رەڭ بولالمايمەن (ماقال).

رەڭۋاز

  • رەڭۋاز[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] كۆز بويامچى، ئالدامچى، ساختىپەز ئادەم:[مىسال:] رەڭۋازلاردىن يىراق تۇر.

رەڭۋازلىق

  • رەڭۋازلىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] كۆز بويامچىلىق، ئالدامچىلىق، ساختىپەزلىك:[مىسال:] ئۇ بىزنى قىزىقتۇرۇش ئۈچۈن رەڭۋازلىق قىلىۋاتىدۇ.

رەللە

  • رەللە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] ئىچى تىت-تىت بولۇش، تاقەتسىزلىنىش؛ ئاچچىقلىنىش:[مىسال:] ئۇ نېمە قىلارىنى بىلمەي رەللە بولۇشقا باشلىدى.

رەم

  • رەم[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] خۇراپاتلىقتا بىراۋنىڭ ئۆتمۈشى ۋە كېلەچىكى، تەلىيى، تەقدىرى قاتارلىقلار ھەققىدە خەۋەر بېرىدىغان پائالىيەت؛ پال:[مىسال:] رەم ئاچماق. رەم سالماق. رەم باقماق.

رەمچى

  • رەمچى[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رەم ئاچىدىغان، رەم سالىدىغان كىشى؛ پالچى:[مىسال:] رەمچىنىڭ رېمىدىن ئۆزۈڭنىڭ خىيالى دۇرۇس (ماقال).

رەمچىلىك

  • رەمچىلىك[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رەم بېقىش ئىشى، پالچىلىق:[مىسال:] رەمچىلىك قىلماق.

رەممال

  • رەممال[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] «رەمچى»گە قاراڭ:[مىسال:] خالىق «باخشى»، «رەممال» دېگەن بىرنېمىلەرگە ئەسلا ئىشەنمەيتتى.

رەمماللىق

  • رەمماللىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] «رەمچىلىك»كە قاراڭ:[مىسال:] رەمماللىق قىلماق.

رەنا

  • رەنا[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[سۈپ[يەشمىسى:] ① كېلىشكەن، گۈزەل، چىرايلىق:[مىسال:] بۇ قىز بۇرۇنقى ئىككى قىزغا قارىغاندا رەناراق ئىكەن.[يەشمىسى:] ② ئاياللارنىڭ ئىسمى.

رەناگۈل

  • رەناگۈل[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[قۇرۇلمىسى:]]رەنا+گۈل[[يەشمىسى:] ① [كەسىپ تۈرى:]>بوتانىكا<[يەشمىسى:] ئېيىقتاپان ئائىلىسىدىكى كۆپ يىللىق سامان غوللۇق ئۆسۈملۈك. [يەشمىسى:] ② قىزلارنىڭ ئىسمى.

رەنالىق

  • رەنالىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] گۈزەللىكلىك، چىرايلىقلىق.

رەنە

  • رەنە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] «گۆرۈ»گە قاراڭ:[مىسال:] رەنىگە قويماق.

رەنج

  • رەنج[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[قوللىنىلىش دائىسرىسى:] يېزىق تىلى.[يەشمىسى:] ① كۆڭلىگە، دىلىغا يەتكەن ئازار، خاپىلىق، دەرد، ئەلەم:[مىسال:] رەنج تارتماق. * رەھىم قولىدىن كېلىشىچە، خەقنىڭ دەردىگە داۋا، رەنجىگە شىپا بولىدىغان ئادەم.[يەشمىسى:] ② ئازاب، جاپا، مۇشەققەت:[مىسال:] تىكەننىڭ رەنجىدىن قورققان كىرەلمەس بۇ چىمەن ئىچرە، جاپانى جانغا راھەت بىل، ساڭا دىدار كېرەك بولسا.

رەنجىتمەك

  • رەنجىتمەك[يەشمىسى:] «رەنجىمەك» پېئىلىنىڭ مەجبۇرىي دەرىجىسى.

رەنجىتىلمەك

  • رەنجىتىلمەك[يەشمىسى:] «رەنجىتمەك» پېئىلىنىڭ مەجھۇل دەرىجىسى.

رەنجىشلىك

  • رەنجىشلىك[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رەنجىش، ئاغرىنىش تۈسىنى ئالغان؛ رەنجىتىدىغان:[مىسال:] بۇ بىر رەنجىشلىك ئىش بوپتۇ.

رەنجىشمەك

  • رەنجىشمەك[يەشمىسى:] «رەنجىمەك» پېئىلىنىڭ ئۆملۈك دەرىجىسى:[مىسال:] ئۇلار ئۆي ئىگىسىنىڭ يامان گېپىدىن قاتتىق رەنجىشتى.

رەنجىمەك

  • رەنجىمەك[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] دىلى ئازار يېمەك، خاپا بولماق، نارازى بولماق:[مىسال:] رەنجىدىممەن سېنىڭدىن، ئەقىدەمنى بىلمىدىڭ. سېلىپ قويۇپ پىراققا، تاشلاپ كەتتىڭ، كەلمىدىڭ.

رەندە

  • رەندە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] ياغاچ ماتېرىياللىرىنى قىرىپ سىلىقلىتىشقا ئىشلىتىلىدىغان، ئوتتۇرىسىغا پولات تىغ ئورنىتىلغان دەستىلىك ئەسۋاب.

رەندىلەتمەك

  • رەندىلەتمەك[يەشمىسى:] «رەندىلىمەك» پېئىلىنىڭ مەجبۇرىي دەرىجىسى:[مىسال:] ياغاچنى رەندىلەتمەك، شالنى رەندىلەتمەك.

رەندىلەشمەك

  • رەندىلەشمەك[يەشمىسى:] «رەندىلىمەك» پېئىلىنىڭ ئۆملۈك دەرىجىسى.

رەندىلەنمەك

  • رەندىلەنمەك[يەشمىسى:] «رەندىلىمەك» پېئىلىنىڭ مەجھۇل دەرىجىسى:[مىسال:] تاختاي رەندىلەندى. ياغاچ رەندىلەندى.

رەندىلىمەك

  • رەندىلىمەك[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] رەندە ياكى رەندىلەش ئىستانوكى ئارقىلىق سىلىقلىماق:[مىسال:] قېيۇم ئۇستا ياغاچلارنى رەندىلەپ بولۇپ، چېتىق ۋە تۆشۈكلەرنى ئۆلچەپ سىزىۋاتاتتى.

رەھبەر

  • رەھبەر[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] ① يولباشچى، باشلىق:[مىسال:] ئۆيدە قوزغىلاڭ رەھبەرلىرى بىلەن ھېلىقى ئىككى كىشى قالدى.[يەشمىسى:] ② تەلىم-تەربىيە بەرگۈچى، يوليورۇق كۆرسەتكۈچى؛ ئۇستاز:[مىسال:] ئەخمەتجان ئەپەندىم بىزگە رەھبەر.

رەھبەرلىك

  • رەھبەرلىك[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] ① تەلىم-تەربىيە، يوليورۇق بېرىش، يېتەكچىلىك قىلىش، باشقۇرۇش ئىشى، خىزمىتى:[مىسال:] بىز باش شتابنىڭ رەھبەرلىكىنى قوللاپ، ھېمايە قىلىمىز.[يەشمىسى:] ② [سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] باشقۇرۇش ئىشىنى ياكى مەلۇم ۋەزىپىنى ئۆز ئۈستىگە ئالغان:[مىسال:] رەھبەرلىك گۇرۇپپا.[يەشمىسى:] ③ [سۆز تۈركۈمى:]ئىسىم.[يەشمىسى:] بىرەر ئىدارە ياكى كوللېكتىپنى باشقۇرىدىغان رەھبىرىي ئورگان، تەشكىل:[مىسال:] مەكتەپ رەھبەرلىكى بىلەن ئوقۇتقۇچىلار ئەمەلىيەتنى ئاساس قىلىشلىرى كېرەك.

رەھبىرىي

  • رەھبىرىي[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە+ئەرەبچە[[يەشمىسى:] رەھبەرلىك خىزمىتىنى ئۈستىگە ئالغان، رەھبەرلىك خىزمىتى بىلەن مۇناسىۋەتلىك، رەھبەرلىك خىزمىتىگە ئائىت:[مىسال:] سۆھبەتكە بىر قىسىم رەھبىرىي يولداشلار قاتناشتى.

رەھمان

  • رەھمان[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ① [قوللىنىلىش دائىسرىسى:] يېزىق تىلى.[يەشمىسى:] شەپقەت قىلغۇچى، شەپقەتلىك ئاللا. [يەشمىسى:] ② ئەرلەرنىڭ ئىسمى.

رەھمانلىق

  • رەھمانلىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] شەپقەتلىك خىسلەت، مېھرىبانلىق:[مىسال:] ئېغىرلىق رەھمانلىق، يېنىكلىك شەيتانلىق (ماقال).

رەھمەت

  • رەھمەت[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ① بىركىمگە بىلدۈرگەن تەشەككۇر ۋە مىنەتدارلىقنى ئىپادىلەيدۇ:[مىسال:] رەھمەت ئېيتماق. رەھمەت ئوقۇماق.[يەشمىسى:] ② مەرھەمەت، شەپقەت، ياخشىلىق:[مىسال:] -خۇدا رەھمەت قىلسۇن بېگىم، -دېدى بوۋاي خۇشال بولغان ھالدا. @[يەشمىسى:] ③ ئەرلەرنىڭ ئىسمى.

رەھمەتلىك

  • رەھمەتلىك[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] خۇدانىڭ رەھمىتىگە لايىق، مەرھۇم (ۋاپات بولغان كىشى ھەققىدە):[مىسال:] رەھمەتلىك ئاتام ماڭا بەكمۇ ئامراق ئىدى. ∥ ھەي، ئېسىل يىگىت ئىدى. رەھمەتلىك بولۇپ كەتتى-دە...

رەھمىتىي

  • رەھمىتىي[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] «رەھمەتلىك»كە قاراڭ:[مىسال:] ئاتاڭلار رەھمىتىي ئۇ يامبۇنىڭ نەگە كۆمۈلگىنىنى ئېيتمىغانىدى.

رەھنەما

  • رەھنەما[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[قوللىنىلىش دائىسرىسى:] يېزىق تىلى.[يەشمىسى:] يول كۆرسەتكۈچى، باشچىلىق قىلغۇچى، يېتەكچى:[مىسال:] ئۇنىڭ خىيالىچە، ئۇستازى ياڭ زىڭشىننىڭ ئاقىلانىلىك بىلەن يۇرت سوراش تەدبىرلىرى ئۆزى ئۈچۈن بىردىنبىر رەھنەما بولۇشى لازىم ئىدى.

رەھنەمالىق

  • رەھنەمالىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم. [قوللىنىلىش دائىسرىسى:] يېزىق تىلى.[يەشمىسى:] يول كۆرسەتكۈچ، باشلامچىلىق، يېتەكچىلىك:[مىسال:] دىلى قەست بىرلە تولغانلار، بىلەلمەس رەھنەمالىقنى، يېقىننى يات بىلىپ تۇتقاي يىراقتىن ئاشنالىقنى.

رەھىم

  • رەھىم[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ① مېھىر-شەپقەت، مەرھەمەت، كۆيۈنۈش، مېھرىبانلىق:[مىسال:] رەھىم قىلماق. رەھمى كەلمەك.[يەشمىسى:] ② ئەرلەرنىڭ ئىسمى.

رەھىمدىل

  • رەھىمدىل[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[قۇرۇلمىسى:]]رەھىم+دىل[[يەشمىسى:] بىركىمگە ئازار بەرمەيدىغان، كىشىگە رەھىم-شەپقەت قىلىشنىلا ئويلايدىغان، شەپقەتلىك:[مىسال:] رەھىمدىل ئادەم. رەھىمدىل كىشى.

رەھىمدىللىك

  • رەھىمدىللىك[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] يۇمشاقلىق؛ رەھىم-شەپقەتلىك، مېھرىبانلىق:[مىسال:] رەھىمدىللىك قىلماق.

رەھىمسىز

  • رەھىمسىز[يەشمىسى:] ① [سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رەھمى يوق، كىشىگە رەھىم قىلمايدىغان، شەپقەتسىز:[مىسال:] رەھىمسىز ئادەم.[يەشمىسى:] ② [سۆز تۈركۈمى:] رەۋىش.[يەشمىسى:] رەھىم قىلماي، رەھىم قىلمىغان ھالدا، رەھىمسىزلەرچە:[مىسال:] سېغىنىش ۋە ئۈمىد قامچىسى مېنى رەھىمسىز قامچىلىماقتا ئىدى.

رەھىمسىزلەرچە

  • رەھىمسىزلەرچە[سۆز تۈركۈمى:] رەۋىش.[يەشمىسى:] رەھىمسىزلىك بىلەن، ۋەھشىيلەرچە:[مىسال:] ئۇنىڭ كۆزىگە غەزەپ-نەپرەتلىك بىر جۈپ كۆز رەھىمسىزلەرچە تىكىلگەنىدى.

رەھىمسىزلىك

  • رەھىمسىزلىك[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رەھىم-شەپقىتى يوقلۇق، شەپقەتسىزلىك، غالجىرلىق:[مىسال:] شاھزادىنىڭ رەھىمسىزلىكىدىن غەزەپلەنگەن باتۇر ۋارقىراپ خىزمەتچىلەرنى چاقىردى.

رەھىم-شەپقەت

  • رەھىم-شەپقەت[يەشمىسى:] رەھىم ۋە شەپقەت؛ بىركىمگە ياكى نەرسىگە كۆرسىتىلگەن مېھرىبانلىق ۋە مەرھەمەت:[مىسال:] بوۋاي قىزغا كۆپ رەھىم-شەپقەت قىلدى.

رەھىملىك

  • رەھىملىك[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رەھىم قىلىدىغان، كۆڭلى يۇمشاق، رەھىمدىل، مېھرىبان:[مىسال:] رەھىملىك كىشى.

رەۋەت

  • رەۋەت[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم. [قوللىنىلىش دائىسرىسى:] جانلىق تىل.[يەشمىسى:] تاقەت، چىدام؛ رەغد، خاھىش:[مىسال:] قەمەرنىسا ئىككىلىنىپ قالدى، باراي دېسە، ئانىسىنى يەنە كۆرۈشكە رەۋىتى يوق ئىدى.

رەۋەن

  • رەۋەن[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[كەسىپ تۈرى:]>بوتانىكا<[يەشمىسى:] «تۆگىقۇلاق»قا قاراڭ.

رەۋەندە

  • رەۋەندە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] كونا جەمئىيەتتە دېھقانلاردىن ئەرزان باھادا ئاشلىق سېتىۋېلىپ، باشقىلارغا يۇقىرى باھادا ساتىدىغان كىشى؛ ئاشلىق سودىگىرى:[مىسال:] ئاتىسى ئۇنى رەۋەندىگە ئېشەك ھەيدىگىلى چاكار قىلىپ بېرىپتۇ.

رەۋەندىچىلىك

  • رەۋەندىچىلىك[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] كونا جەمئىيەتتىكى دېھقانلاردىن ئەرزان باھادا ئاشلىق سېتىۋېلىپ، يۇقىرى باھادا سېتىش ئىشى:[مىسال:] ئۇنىڭ سېتىپ بەرگىنى رەۋەندىچىلىك قىلىپ تاپقان پايدىسىنىڭ ئوندىن بىرىگە توغرا كەلمەپتۇ.

رەۋىش

  • رەۋىش[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] ① ھالەت، ئۇسۇل، تەرز، يوسۇن.[يەشمىسى:] ② [كەسىپ تۈرى:]>تىل-يېزىق<[يەشمىسى:] شەيئىلەر ھەرىكىتىنىڭ ۋاقتى، ئورنى، ئۇسۇلى، ھالىتى، سۈپىتى ۋە شەيئىلەر بەلگىسىنىڭ دەرىجىسى قاتارلىقلارنى بىلدۈرىدىغان سۆز تۈركۈمى:[مىسال:] ۋاقىت رەۋىشى. ھالەت رەۋىشى.

رەۋىشتە

  • رەۋىشتە[سۆز تۈركۈمى:] رەۋىش.[يەشمىسى:] ئۇسۇلدا، تەرزدە، ھالەتتە، تەرىقىدە، ئەھۋالدا، ھالدا:[مىسال:] بۇلار ئىختىيارسىز رەۋىشتە بىر-بىرىدىن ئۇزاققىچە كۆزلىرىنى ئېلىشالمىدى.

رەۋىشداش

  • رەۋىشداش[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[كەسىپ تۈرى:]>تىل-يېزىق<[يەشمىسى:] رەۋىش رولىنى ئوينايدىغان پېئىل شەكلى.

رەۋىشلەشتۈرمەك

  • رەۋىشلەشتۈرمەك[يەشمىسى:] «رەۋىشلەشمەك» پېئىلىنىڭ مەجبۇرىي دەرىجىسى:[مىسال:] ئۇ قوشۇمچە بەزى سۈپەتلەرگە قوشۇلۇپ، ئۇلارنى رەۋىشلەشتۈرىدۇ.

رەۋىشلەشمەك

  • رەۋىشلەشمەك[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] رەۋىش ھالىتىگە كەلمەك، رەۋىش رولىدا كەلمەك، رەۋىشلىك رولىنى ئوينىماق:[مىسال:] رەۋىشلەشكەن سۆز-ئىبارىلەر.

رەئىس

  • رەئىس[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ① بەزى دۆلەت، دۆلەت ئورگانلىرى، پارتىيە-گۇرۇھ ياكى بەزى ئىدارە، تەشكىلاتلار رەھبىرىنىڭ ۋەزىپە نامى ۋە شۇ ۋەزىپىگە تەيىنلەنگەن كىشى:[مىسال:] دۆلەت رەئىسى. ئۆلكە رەئىسى.[يەشمىسى:] ② مەجلىسنى باشقۇرغۇچى شەخس، يىغىن رىياسەتچىسى:[مىسال:] مەجلىس رەئىسى. رەئىس سەھنىسى.[يەشمىسى:] ③ [قوللىنىلىش دائىسرىسى:] كونىرىغان سۆز.[يەشمىسى:] دىنىي مۇراسىم ۋە ئۆرپ-ئادەتلەرنىڭ بېجىرىلىشىنى كۆزىتىپ تۇرغۇچى كىشى ۋە شۇنىڭدەك جىڭ تېشى، تارازا قاتارلىقلارنىڭ توغرىلىقىنى تەكشۈرۈپ تۇرىدىغان مەنسەپدار كىشى.

رەئىسلىك

  • رەئىسلىك[يەشمىسى:] ① [سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رەئىسلەر قىلىشقا، ئۆتەشكە تېگىشلىك خىزمەت، ئىش:[مىسال:] سايلام داۋاملاشتۇرۇلۇپ، سەپداشلارنىڭ ھەممىسى بىر ئېغىزدىن ل. مۇتەللىپنى تەشكىلات رەئىسلىكىگە كۆرسەتتى.[يەشمىسى:] ② [سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] بىرەر مەجلىس، يىغىلىش قاتارلىقلارنى باشقۇرۇش ۋە ئۇلارغا رىياسەتچىلىك قىلىش ئىشى، خىزمىتى:[مىسال:] يىغىنغا رەئىسلىك قىلغۇچى كىشى ئورۇق ئىدى.[يەشمىسى:] ③ [سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رەئىسكە خاس، رەئىسكە تەئەللۇق:[مىسال:] ئەتىسى كۈن تۇغۇشى بىلەن ئالاۋىدىن ئەبۇ ئەششەمات دىۋانغا كىرىپ، رەئىسلىك كۇرسىغا ئولتۇرۇپتۇ.

رەئىشە

  • رەئىشە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[كەسىپ تۈرى:]>تىببىي ئىلىم<[يەشمىسى:] ھەر بىر سېكۇنتتا 3-8 قېتىم تىترەيدىغان كلىنىكىلىق كېسەل ئالامىتى.

رەئىيەت

  • رەئىيەت[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[قوللىنىلىش دائىسرىسى:] يېزىق تىلى.[يەشمىسى:] پۇقرا، خەلق:[مىسال:] شاھ تىلەر بولسا شاھلىق قىلماق، رەئىيەتتىن كېرەك ئەمەس ئايرىلماق.

رەيھان

  • رەيھان[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ① [كەسىپ تۈرى:]>بوتانىكا<[يەشمىسى:] كالپۇكسىمان گۈللۈكلەر ئائىلىسىدىكى بىر يىللىق، سامان غوللۇق ئۆسۈملۈك. گۈلى ئاق ياكى قوڭۇر ئارىلاش ئاق كېلىدۇ. غول ۋە يوپۇرماقلىرى خۇشبۇي بولۇپ، پۇراقلىق ماتېرىياللار ئىشلىنىدۇ، ئۇنىڭدىن يەنە سودا تەييارلاشقىمۇ بولىدۇ. [يەشمىسى:] ② ئاياللارنىڭ ئىسمى.

رو

  • رو[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[كەسىپ تۈرى:]>خىمىيە<[قوللىنىلىش دائىسرىسى:] جانلىق تىل.[يەشمىسى:] ئاليۇمىن:[مىسال:] بۇ چۆگۈن رودىن ئىشلەنگەن. ∥ رو قازان. رو چۆگۈن. رو ساپلىق.

روبىرو

  • روبىرو[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] ① [سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] مەلۇم بىرنەرسە ياكى سۆزلىگۈچىگە قارىمۇقارشى بولغان تەرەپ؛ ئالدى، ئۇدۇلى:[مىسال:] سابىر بىلەن سەلىمە بىر-بىرىگە مەنىلىك قارىشىپ قويۇپ، گەمىنىڭ روبىروسىغا كېلىپ توختىدى.[يەشمىسى:] ② [سۆز تۈركۈمى:] رەۋىش.[يەشمىسى:] يۈزتۇرانە، يۈزمۇيۈز، ئۇدۇلمۇئۇدۇل:[مىسال:] ئۇلار شىرىلداپ سۇ ئېقىۋاتقان ئېرىق بويىغا كېلىپ روبىرو ئولتۇرۇشتى.

روبىرولاشماق

  • روبىرولاشماق[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] روبىرۇ بولماق؛ دەلمۇدەل قارشىلاشماق، قارشىلىشىپ ئېلىشماق:[مىسال:] بۇ قان ئىچەر يالماۋۇزلار بىلەن نۇرغۇن قېتىم جەڭ مەيدانلىرىدا روبىرولاشتۇق، ھەربىر ئۇرۇشنى ئۆز غەلىبىمىز ھېسابىغا ئاخىرلاشتۇردۇق.

روپاش

  • روپاش[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] يات ئەرلەرگە كۆرۈنمەيدىغان، تالا-تۈزگە چىققاندا يۈزىگە چۈمپەردە تارتىۋالىدىغان (ئاياللار ھەققىدە):[مىسال:] ئۇ يەردە پەرەنجە ئارتىۋېلىشقان روپاش ئاياللار كۆپ ئىدى. ∥ ئېشەك يوقالسا روپاشتىن سوراپتۇ (ماقال).

روپاشلىق

  • روپاشلىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] روپاش ئاياللارغا خاس يۈرۈش-تۇرۇش، سۆز-ھەرىكەت، خۇسۇسىيەت.

روپچىك

  • روپچىك[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] موزدۇزلۇقتا ئىچ چەم بىلەن باشلىقنىڭ ئارىسىغا ئېلىپ تىكىلىدىغان تاسما.

روتا

  • روتا[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[كەسىپ تۈرى:]>ھەربىي ئىشلار<[يەشمىسى:] «ليەن»گە قاراڭ.

روتور

  • روتور[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[كەسىپ تۈرى:]>فىزىكا<[يەشمىسى:] ئېلېكتر ماشىنىلىرى، تۇربىنا ياكى پومپىنىڭ ئايلىنىش قىسمى.

روتېيل

  • روتېيل[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[كەسىپ تۈرى:]>گېئولوگىيە<[يەشمىسى:] بىر خىل مىنېرال. تەركىبى TiO2دانىچە ياكى كاللەك ھالەتتە بولۇپ، كۆپىنچە بېغىر رەڭ كېلىدۇ، پارقىرايدۇ. ئادەتتە ئۇ تىتان تاۋلاشتا خام ئەشيا قىلىنىدۇ.

روجەك

  • روجەك[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] دېرىزىنىڭ كۆزنەك ئورنىتىلغان جازىسى؛ پەنجىرە.

روجەكلىك

  • روجەكلىك[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] ① روجىكى بار، روجەك ئورنىتىلغان:[مىسال:] روجەكلىك ئۆي.[يەشمىسى:] ② روجەك قىلىشقا بولىدىغان، روجەك قىلىشقا يېتىدىغان:[مىسال:] بىر روجەكلىك ياغاچ.

روچىۋىن

  • روچىۋىن[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] قاناتلىرى پارقىرايدىغان، ئادەتتىكى چىۋىنلەردىن چوڭ بىر خىل چىۋىن:[مىسال:] روچىۋىن بولسا كىشى، قانات تاقاپ ئۇچسا كىشى. دۇنيانى بىر چۆرۈلۈپ، ئۆز خىلىنى تاپسا كىشى.

روداز

  • روداز[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] جۇۋا تىكىدىغان تېرىنىڭ تېشىلگەن ياكى يىرتىلغان يېرىگە سېلىنغان ياپراق شەكىللىك ياماق.

رودۇ

  • رودۇ[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] ① تېنى ناھايىتى ئورۇق، جىۋەك، كۈچسىز، ئەبگاھ؛ ئاجىز:[مىسال:] رودۇ ئادەم.[يەشمىسى:] ② ھېچ نەرسىسى يوق، تۇرمۇشى قىيىن؛ گاداي، نامرات:[مىسال:] مۇشۇنداق بىر رودۇ ئادەم تۇخۇمدەك گۆھەرنى ئېلىپ كېتىۋاتسا، قاراپ تۇرامدۇق.

رودۇپاي

  • رودۇپاي[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] ① [سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] ئەپسانىلەردە ئېيتىلىشىچە، پۇتى ئۈچەيگە ئوخشايدىغان، كىشىلەرگە ھاپاش بولۇۋالسا ئاجراتقىلى بولمايدىغان سۆڭەكسىز بىر مەخلۇق:[مىسال:] رودۇپاي كالتەكتىن قورقىدۇ (ماقال).[يەشمىسى:] ② [سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[كۆچمە مەنىسى:] [يەشمىسى:] ئاسان قۇتۇلغىلى بولمايدىغان، چېكىدىن ئاشقان ئۇششۇق، توخۇ پوقى:[مىسال:] نېمانچە رودۇپاي نېمە سىز ئادەممۇ شۇنداق بىزەڭ بولامدۇ دېدى ئۇ غەزەپ بىلەن.

رودۇپايلىق

  • رودۇپايلىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] ئادەمگە بىھۇدە ئۇششۇقلۇق قىلىپ چاپلىشىۋېلىش، ئەسكىلىك قىلىش قىلمىشى:[مىسال:] ئۇ رودۇپايلىق قىلىپ، زادىلا يېنىمدىن كەتكىلى ئۇنىمىدى.

رودۇلاشتۇرماق

  • رودۇلاشتۇرماق[يەشمىسى:] «رودۇلاشماق» پېئىلىنىڭ مەجبۇرىي دەرىجىسى.

رودۇلاشماق

  • رودۇلاشماق[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] رودۇ ھالەتكە كەلمەك، نامراتلاشماق:[مىسال:] تەر تۆكۈپ، ئۈنچە-مارجان ئارزۇلىشىپ، تۈگەشتۇق ئۆزىمىزمۇ رودۇلىشىپ.

رودىمېنت

  • رودىمېنت[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[كەسىپ تۈرى:]>بىئولوگىيە<[يەشمىسى:] جانلىقلار تېنىنىڭ مەلۇم قىسىملىرى تەدرىجىي تەرەققىيات جەريانىدا كىچىكلەپ كېتىدىغان، تۈزۈلۈشى ئاددىيلىشىدىغان، رولى ئاجىزلاپ ھەتتا پۈتۈنلەي يوقىلىپ كېتىدىغان بىر خىل ھادىسە. مەسىلەن، پىتنىڭ قانىتى پۈتۈنلەي يوقىلىپ كەتكىنىگە ئوخشاش.

رودىمېنتلاشماق

  • رودىمېنتلاشماق[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[كەسىپ تۈرى:]>بىئولوگىيە<[يەشمىسى:] تەردىجىي تەرەققىيات جەريانىدا بەزى جانلىقلار تېنىنىڭ مەلۇم قىسمى كىچىكلەپ، بەزىلىرىنىڭ تۈزۈلۈشى ئاددىيلىشىپ، بەزىلىرىنىڭ رولى ئاجىزلىماق ياكى پۈتۈنلەي يوقالماق.

رودىي

  • رودىي[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە>گرېكچە[[كەسىپ تۈرى:]>خىمىيە<[يەشمىسى:] مېتال ئېلېمېنت. بەلگىسى (rhodium)Rh. كۈمۈش رەڭدە ياكى كۈل رەڭ ئارىلاش كۆك رەڭدە بولىدۇ، پارقىرايدۇ، قاتتىق كېلىدۇ. ئادەتتە كۆزەت چىرىغىنىڭ نۇر قايتۇرغۇچ ئەينىكىنىڭ يۈزىگە يالىتىلىدۇ، قېتىشمىلىرى خىمىيىۋى ئەسۋابلار ۋە يۇقىرى تېمپېراتۇرىنى ئۆلچىگۈچى ئەسۋابلارنى ياساشقا ئىشلىتىلىدۇ.

روزا

  • روزا[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] ① [كەسىپ تۈرى:]>دىن<[يەشمىسى:] رامزان ئېيى داۋامىدا، سۈبھىدىن كۈن پاتقۇچە — پۈتۈن كۈن يېيىش-ئىچىشتىن ئۆزىنى تۇتۇش ئادىتى:[مىسال:] روزا تۇتماق. روزىنى بۇزماق.[يەشمىسى:] ② رامزان ئېيى.

روزا-رامزان

  • روزا-رامزان[يەشمىسى:] روزا تۇتۇلىدىغان ئاي-كۈنلەر، رامزان مەزگىلى.

روزانە

  • روزانە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] تىرىكچىلىك ۋە ئۇنىڭغا لازىملىق ئىقتىساد ۋە باشقا نەرسە-كېرەكلەر.

روزغار

  • روزغار[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] ① كۈن كەچۈرۈش ئۈچۈن ئىستېمال قىلىنىدىغان ئوزۇق-تۈلۈك، يېمەك-ئىچمەك، ئاشلىق ۋە شۇ قاتارلىق نەرسىلەر؛ ئوزۇقلۇق:[مىسال:] ھەبىبۇللا ھاجى روزغار تەييارلاپ تەڭ كېچە مەھەل بىلەن ئاقيول تىلەپ ئۇلارنى ئۇزىتىپ قويدى.[يەشمىسى:] ② ئۆي-جاي، ماكان؛ مال-مۈلۈك، تەئەللۇقات، ئۆي، بىسات:[مىسال:] موماي ئاخىرى چوڭ نەۋرىسى روشەنگۈلنى ئېلىپ قەدىمىي روزغارىغا قايتىپ كەلگەنىدى.[يەشمىسى:] ③ تۇرمۇش، تىرىكچىلىك:[مىسال:] ئۇلارغا ئەلۋەتتە روزغار كېرەك، دېدى ئىمام خاتىپ تۈزلا جاۋاب بېرىپ.

روزغارسىز

  • روزغارسىز[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] ئوزۇق-تۈلۈك، ئۆي-ماكان، تۇرمۇشقا كېرەكلىك نەرسىلىرى يوق:[مىسال:] پادىچىلار روزغارسىز قالغاندا دادام بىلەن ئىككىمىز ئۇلارغا ئوزۇق-تۈلۈك ئاپىرىپ بەرگەنىدۇق.

روزنامە

  • روزنامە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] كۈندىلىك ۋەقە، ئىش ۋە خاتىرىنى ياكى كۈنلۈك چىقىمنى خاتىرىلەپ تۇرىدىغان مەخسۇس دەپتەر.

روزېتكا

  • روزېتكا[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[كەسىپ تۈرى:]>فىزىكا<[يەشمىسى:] ئېلېكتر يولىنى تۇتاشتۇرغۇچى بىرخىل دېتال. كۆپىنچە توك مەنبەسىگە ئۇلىنىدۇ، ئۈستىدە ئىككى ياكى ئۈچ دانە تۆشۈكى بولىدۇ. ئېلېكتر ئەسۋابلىرىنىڭ سېتىپسېلى ئۇنىڭ بىلەن جۈپلەشكەندە ئېلېكتر ئەسۋابلىرىغا توك ئۆتىدۇ.

روژدېستۋو

  • روژدېستۋو[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[يەشمىسى:] «روژدىستۋو بايرىمى»غا قاراڭ.

روژدېستۋو بايرىمى

  • روژدېستۋو بايرىمى[كەسىپ تۈرى:]>دىن<[يەشمىسى:] خرىستىئانلارنىڭ ھەر يىلى 12-ئاينىڭ 25-كۈنى ئەيسانىڭ تۇغۇلغان كۈنىنى خاتىرىلەش يۈزىسىدىن ئۆتكۈزىدىغان دىنىي بايرىمى.

روسۇل

  • روسۇل[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ① [كەسىپ تۈرى:]>دىن<[يەشمىسى:] ئەلچى، پەيغەمبەر. [يەشمىسى:] ② ئەرلەرنىڭ ئىسمى.

روسۇلىللا

  • روسۇلىللا[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[كەسىپ تۈرى:]>دىن<[يەشمىسى:] ئاللانىڭ روسۇلى (ئەلچىسى)، ئاللا تەرىپىدىن ئەۋەتىلگەن پەيغەمبەر.

روشەن

  • روشەن[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] ① [سۆز تۈركۈمى:] رەۋىش.[يەشمىسى:] ئېنىق، ئوچۇق، ئاشكارا:[مىسال:] كۆزۈمگە روشەن كۆرۈنۈۋاتىدۇ. ∥ ئىككىسىنىڭ روشەن پەرقى بار.[يەشمىسى:] ② [سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] ياخشى كۆرىدىغان، ئۆتكۈر (كۆز ھەققىدە):[مىسال:] كۆزى روشەن.

روشەنگۈل

  • روشەنگۈل[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[قۇرۇلمىسى:]]روشەن+گۈل[[يەشمىسى:] ① [كەسىپ تۈرى:]>بوتانىكا<[يەشمىسى:] مۇرەككەپ گۈللۈكلەر ئائىلىسىدىكى كۆپ يىللىق سامان غوللۇق ئۆسۈملۈك. غولى، يوپۇرمىقى دورىغا ئىشلىتىلىدۇ، كۆز يارىسى، چىيقان قاتارلىقلارنى داۋالاش رولىغا ئىگە. [يەشمىسى:] ② ئاياللارنىڭ ئىسمى.

روشەنلەشتۈرمەك

  • روشەنلەشتۈرمەك[يەشمىسى:] «روشەنلەشمەك» پېئىلىنىڭ مەجبۇرىي دەرىجىسى:[مىسال:] مەسىلىنى روشەنلەشتۈرمەك. كۆزنى روشەنلەشتۈرمەك.

روشەنلەشتۈرۈلمەك

  • روشەنلەشتۈرۈلمەك[يەشمىسى:] «روشەنلەشتۈرمەك» پېئىلىنىڭ مەجھۇل دەرىجىسى:[مىسال:] نىشانىمىز روشەنلەشتۈرۈلدى. * مەسىلە روشەنلەشتۈرۈلدى.

روشەنلەشمەك

  • روشەنلەشمەك[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] ① بارغانسېرى روشەن بولماق؛ يورۇق، ئېنىق بولماق، ئايدىڭ بولماق:[مىسال:] ئالەم يورۇپ ھەممە روشەنلىشىدۇ.[يەشمىسى:] ② ياخشى كۆرەلەيدىغان بولماق، ئېچىلماق (كۆز ھەققىدە):[مىسال:] ئۇنىڭ كۆزى روشەنلەشتى.

روشەنلىك

  • روشەنلىك[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] روشەن بولغان ھالەت، ئېنىقلىق، ئايدىڭلىق، ئوچۇقلۇق.

روگۇر

  • روگۇر[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئىنگلىزچە[[كەسىپ تۈرى:]>خىمىيە<[يەشمىسى:] ھاشارات ئۆلتۈرگۈچى ئورگانىك فوسفورلۇق دورا. سۇيۇق ۋە سارغۇچ قوڭۇر رەڭدە بولىدۇ. ئاساسلىقى كۆك پىت، قىزىل ئۆمۈچۈك، سالجا قاتارلىق زىيانداش ھاشاراتلارنىڭ پەيدا بولۇشىنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ.

رول

  • رول[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[يەشمىسى:] ① [كەسىپ تۈرى:]>قاتناش ئىشلىرى<[يەشمىسى:] قاتناش قوراللىرىنىڭ يۆنىلىشىنى باشقۇرۇپ، كونترول قىلىپ تۇرىدىغان قۇرۇلمىسى:[مىسال:] ئاپتومۇبىلنىڭ رولى. ۋېلىسىپىتنىڭ رولى.[يەشمىسى:] ②>تىياتىر<[يەشمىسى:] سەھنە ئەسىرى ياكى كىنولاردا ئارتىسلار ئويناپ چىققان پېرسوناژلار ئوبرازى. [يەشمىسى:] ③ بىرەر شەيئىنىڭ باشقا شەيئىلەر تەرەققىياتىدىكى ئەھمىيىتى، تۇتقان ئورنى، خىزمىتى ياكى كۆرسىتىدىغان تەسىرى قاتارلىقلار:[مىسال:] «يېزا قازىسى» دېگەن بۇ كونا دىنىي مەرتىۋە قاچانقى گەپ، ھازىر ئۇنىڭ رولى يوق.

رول ئوينىماق

  • رول ئوينىماق[يەشمىسى:] ئۆز تەسىرىنى، خىزمىتىنى نامايان قىلماق؛ تەسىر كۆرسەتمەك، خىزمەت قىلماق:[مىسال:] ئەخلاق چۈشەنچىسىنى ئىگىلەش، ئەخلاقىي بىلىشنىڭ شەكىللىنىشىدە ناھايىتى مۇھىم رول ئوينىدى.

رولچى

  • رولچى[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] ① قاتناش قوراللىرىنىڭ رولىنى تۇتىدىغان، باشقۇرىدىغان ئادەم؛ شوپۇر:[مىسال:] ئىلياز ئۆزىنى خېلى رولچىلاردىن كەم ئەمەس دەپ ھېسابلايتتى.[يەشمىسى:] ② [كۆچمە مەنىسى:] [يەشمىسى:] باشلاپ ماڭغۇچى، يول كۆرسەتكۈچى، يېتەكلىگۈچى:[مىسال:] ئەخمەتجان بىزنىڭ باش رولچىمىز ئىدى.[يەشمىسى:] ③ كىنو ياكى ھەر خىل سەھنە ئويۇنلىرىدا رول ئېلىپ چىققۇچى ئارتىس:[مىسال:] ئۇ ئۇيغۇر سانايىنەپىسە تارىخىدا دراما تەنقىدچىلىكىنىڭ باش رولچىسى بولغانىدى.

روللۇق

  • روللۇق[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رولى بار، رول ئورنىتىلغان:[مىسال:] روللۇق كېمە.

روللېر

  • روللېر[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>ئىنگلىزچە[[يەشمىسى:] ① تولۇق. [يەشمىسى:] ② توقۇمىچىلىقتا يىپنى كېرىپ چىڭىتىدىغان ئەسۋاب.

رومال

  • رومال[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە+ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ئاياللار بېشىغا سالىدىغان چوڭراق ياغلىق:[مىسال:] داكا رومال.

روماللىق

  • روماللىق[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] ① رومىلى بار، بېشىغا رومال ئورىغان:[مىسال:] روماللىق ئايال. روماللىق قىز.[يەشمىسى:] ② رومال قىلىشقا بولىدىغان، رومال قىلىشقا لايىق ياكى يېتىدىغان:[مىسال:] بىر روماللىق داكا.

رومان

  • رومان[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>فرانسوزچە[[كەسىپ تۈرى:]>ئەدەبىيات<[يەشمىسى:] ھەجمىەككەپ سيۇژىتلىق، ئادەتتە پروزا شەكلى بىلەن يېزىلىدىغان ئەدەبىي ئەسەر:[مىسال:] «ئىز» رومانى بۈگۈنكى ئۇيغۇر رومانچىلىقىنىڭ مۇھىم نامايەندىلىرىنىڭ بىرى.

رومانتىزم

  • رومانتىزم[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>فرانسوزچە[[كەسىپ تۈرى:]>ئەدەبىيات<[يەشمىسى:] ئەدەبىيات-سەنئەتتىكى بىر خىل ئىجادىيەت ئۇسۇلى. بۇنىڭدا مول تەسەۋۋۇرغا تايىنىپ ئوبراز يارىتىش ئارقىلىق رېئال تۇرمۇش ئەكس ئەتتۈرۈلىدۇ.

رومانتىزملىق

  • رومانتىزملىق[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رومانتىزم روھىغا ئىگە؛ رومانتىزم سىڭدۈرۈلگەن:[مىسال:] ئۇلار ئۆز سەنئىتىگە بارغانسېرى لىرىكىلىق، رومانتىزملىق ۋە ئۈمىدۋارلىق گۈل-چېچەكلىرىنى تاقىدى.

رومانتىكا

  • رومانتىكا[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[يەشمىسى:] كۆتۈرەڭگۈ روھ، يۈكسەك غايە ۋە ھېس-تۇيغۇلار بىلەن سۇغىرىلغان قاراش.

رومانتىكىلىق

  • رومانتىكىلىق[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رومانتىكىغا ئائىت، رومانتىكا روھى بىلەن سۇغىرىلغان.

رومانچى

  • رومانچى[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] كۆپ رومان يازغان ياكى داۋاملىق دېگۈدەك رومان يېزىپ تۇرىدىغان يازغۇچى.

رومانچىلىق

  • رومانچىلىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] ئەدەبىي ئىجادىيەتتە رومان يېزىش كەسپى؛ رومان يېزىقچىلىقى:[مىسال:] ھازىر ئۇيغۇر رومانچىلىقى خېلى مۇۋەپپەقىيەتلىك ھالدا راۋاجلانماقتا.

رومانس

  • رومانس[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>فرانسوزچە[[يەشمىسى:] ① [كەسىپ تۈرى:]>مۇزىكا، ناخشا<[يەشمىسى:] بىرەر شېئىرغا قارىتا ئىشلەنگەن كىچىك تىپتىكى مۇزىكا ئەسىرى.[يەشمىسى:] ② [كەسىپ تۈرى:]>ئەدەبىيات<[يەشمىسى:] ھەجمى ئانچە چوڭ بولمىغان لىرىك شېئىر.

رومانىست

  • رومانىست[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>فرانسوزچە[[يەشمىسى:] رومانتىزم روھىغا ئىگە، رومانتىزم روھى بىلەن سۇغىرىلغان كىشى.

رومبا

  • رومبا[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>گرېكچە[[كەسىپ تۈرى:]>ماتېماتىكا<[يەشمىسى:] قوشنا تەرەپلىرى تەڭ بولغان پاراللېل تۆت تەرەپلىك. ئۇنىڭ ئىككى دىئاگونالى تىك بولۇپ، بۇلۇڭلىرىنى تەڭ ئىككىگە بۆلىدۇ.

رومبىسىمان

  • رومبىسىمان[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] شەكلى رومبىغا ئوخشايدىغان، رومبا شەكىللىك:[مىسال:] رومبىسىمان تاش. رومبىسىمان رەسىم جازىسى.

رومكا

  • رومكا[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>گوللاندچە[[يەشمىسى:] مەخسۇس ھاراق-شاراب ئىچىلىدىغان بىر خىل كىچىك قاچا؛ قەدەھ:[مىسال:] رومكا سوقۇشتۇرماق.

روناق

  • روناق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] گۈللەپ ياشناش، تەرەققىيات، راۋاج:[مىسال:] دۆلىتىمىز روناق تاپتى. خەلقىمىز روناق تاپتى.

روندو

  • روندو[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>ئىتالىيانچە[[كەسىپ تۈرى:]>مۇزىكا<[يەشمىسى:] ئاساسىي تېما كۆپ قېتىم تەكرارلىنىدىغان بىر خىل مۇزىكا ئەسىرى.

روھ

  • روھ[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ① دىنىي چۈشەنچىلەرگە ئاساسەن كىشى ھايات ۋاقتىدا تەندە بولىدىغان، ۋاپات بولغاندىن كېيىن، تەندىن چىقىپ مەڭگۈ ياشايدىغان بىر خىل غەيرىي تەبىئىي ئامىل:[مىسال:] روھىغا ئاتىماق. روھىنى ياد ئەتمەك.[يەشمىسى:] ② [كۆچمە مەنىسى:] [يەشمىسى:] ئىدىيە، ئوي-پىكىر:[مىسال:] ئۇنىڭ كۆڭۈل تۆرىدە بولسا بىر ئالىيجاناب روھ لاۋۇلدىماقتا ئىدى.[يەشمىسى:] ③ كىشىنىڭ ئىچكى ھالىتىنى، پسىخىكىسىنى، ھېس-تۇيغۇلىرىنى ئەكس ئەتتۈرىدىغان كەيپىيات:[مىسال:] كۆتۈرەڭگۈ روھ. روھى چۈشمەك.[يەشمىسى:] ④ [كۆچمە مەنىسى:] [يەشمىسى:] جانلىقلىق، جانلىنىش؛ پەيز:[مىسال:] شۇنىڭدىن كېيىن ئولتۇرۇشقا روھ كىردى.[يەشمىسى:] ⑤ ئىش-ھەرىكەت، ۋەقە-ھادىسە ۋە شۇ قاتارلىقلارنىڭ خاراكتېرلىك خۇسۇسىيىتى:[مىسال:] دەۋر روھى.[يەشمىسى:] ⑥ [كۆچمە مەنىسى:] [يەشمىسى:] بىرەر يىغىن، قۇرۇلتاي، ھۆججەت، يوليورۇق ۋە شۇ قاتارلىقلارنىڭ ئاساسىي مەزمۇنى ياكى ئىدىيىسى:[مىسال:] قۇرۇلتاي روھى. يىغىن روھى.

روھانىي

  • روھانىي[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[كەسىپ تۈرى:]>دىن<[يەشمىسى:] مۇئەييەن بىر دىنغا چوڭقۇر ئېتىقاد قىلغۇچى كىشى، دىنىي يېتەكچى، دىننىڭ پېشۋاسى.

روھانىيەت

  • روھانىيەت[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[قوللىنىلىش دائىسرىسى:] يېزىق تىلى.[يەشمىسى:] روھانىيلىق، روھقا مەنسۇپلۇق:[مىسال:] بۇلارنىڭ ھەممىسى ئەنە شۇ دىنىي روھانىيەت ئەقىدىسىنىڭ تەسىرىدىن ئىبارەت.

روھانىيلىق

  • روھانىيلىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] بىرەر دىنغا چوڭقۇر ئېتىقاد قىلىش ۋە ئۇنى تەشۋىق قىلىش ئىشى:[مىسال:] مەن جۇڭگوغا روھانىيلىق قىلىشقا بىللە بارغان بىرنەچچە روھانىي بىلەن ئۇچرىشىۋالدىم.

روھەن

  • روھەن[سۆز تۈركۈمى:] رەۋىش.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] روھىي جەھەتتىن، روھىي؛ خىيالەن:[مىسال:] تەسەۋۋۇرلىرىمدا مەن ئۇنىڭغا روھەن ئەگىشەتتىم.

روھچىلىق

  • روھچىلىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[كەسىپ تۈرى:]>پەلسەپە<[يەشمىسى:] روھ تەبىئەت دۇنياسىغا ھۆكۈمرانلىق قىلىدۇ دەپ قارايدىغان تەلىمات. روھچىلىق تەرەپدارلىرى روھنى بىردىنبىر ئەسلىي زات دەپ ئېتىراپ قىلىدۇ، تەننى بولسا روھنىڭ مەھسۇلى دەپ قارايدۇ.

روھسىز

  • روھسىز[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] ① روھتىن جۇدا بولغان، جېنى يوق:[مىسال:] قىلۇر كەلگۈسى بابلار بۇنى روشەن، نېچۈك چىقتى بۇ ياردىن روھسىز تەن.[يەشمىسى:] ② روھىي كەيپىياتى تۆۋەن؛ جانلىق، جۇشقۇن ئەمەس؛ جانسىز؛ بوش، بوشاڭ:[مىسال:] ئۇنىڭ تېنى ئاجىز بولغاچقىمۇ ئۆزى روھسىز، ئۆگىنىشتىمۇ ياخشى ئەمەس ئىدى.

روھسىزلاندۇرماق

  • روھسىزلاندۇرماق[يەشمىسى:] «روھسىزلانماق» پېئىلىنىڭ مەجبۇرىي دەرىجىسى.

روھسىزلاندۇرۇشماق

  • روھسىزلاندۇرۇشماق[يەشمىسى:] «روھسىزلاندۇرماق» پېئىلىنىڭ ئۆملۈك دەرىجىسى.

روھسىزلاندۇرۇلماق

  • روھسىزلاندۇرۇلماق[يەشمىسى:] «روھسىزلاندۇرماق» پېئىلىنىڭ مەجھۇل دەرىجىسى.

روھسىزلانماق

  • روھسىزلانماق[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] روھىي چۈشۈپ، كەيپىياتى تۆۋەنلەپ ئۈمىدسىزلەنمەك؛ جۇشقۇنلۇق، جانلىقلىقنى يوقاتماق:[مىسال:] ئۇ كۈندىن-كۈنگە روھسىزلىنىپ يېتىپ قالدى.

روھسىزلىق

  • روھسىزلىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] كەيپىياتى تۆۋەنلىك؛ ئۈمىدسىز، چۈشكۈن ھالەت:[مىسال:] روھسىزلىق، ئۈمىدسىزلىك، چۈشكۈنلۈك، ھۇرۇنلۇق ئىنساننى ھالاكەتكە ئېلىپ بارىدۇ.

روھلاندۇرماق

  • روھلاندۇرماق[يەشمىسى:] «روھلانماق» پېئىلىنىڭ مەجبۇرىي دەرىجىسى:[مىسال:] بۇ پىكىرلەر ئورمىچى يىگىتلەرگە بەكمۇ ياقاتتى، ئۇلارنى روھلاندۇراتتى.

روھلاندۇرۇشماق

  • روھلاندۇرۇشماق[يەشمىسى:] «روھلاندۇرماق» پېئىلىنىڭ ئۆملۈك دەرىجىسى.

روھلاندۇرۇلماق

  • روھلاندۇرۇلماق[يەشمىسى:] «روھلاندۇرماق» پېئىلىنىڭ مەجھۇل دەرىجىسى.

روھلانماق

  • روھلانماق[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] روھىي كەيپىياتى يۇقىرى بولماق؛ روھلۇق، جۇشقۇن ھالەتكە كەلمەك؛ ئىلھاملانماق، رىغبەتلەنمەك:[مىسال:] باتۇر بىلەن كامال روھلىنىپ، مەنىلىك ھالدا بىر-بىرىگە قاراشتى.

روھلۇق

  • روھلۇق[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] روھى كۆتۈرەڭگۈ، جانلىق، جۇشقۇن:[مىسال:] ئەخمەتجان قاسىمى بولسا ناھايىتى روھلۇق ئىدى.

روھىنات

  • روھىنات[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[قوللىنىلىش دائىسرىسى:] جانلىق تىل.[يەشمىسى:] روھ، ئەرۋاھ:[مىسال:] شۇنداق قىل ئوغلۇم دېدى ئۇ پەس ئاۋازدا، -ئاناڭنىڭ روھىناتى قورۇنمىسۇن.

روھىي

  • روھىي[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] كىشىنىڭ روھىغا، پسىخىكىلىق كەيپىياتىغا، ئىچكى دۇنياسىغا ئائىت ھەم شۇلار بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولغان:[مىسال:] روھىي ئازاب. روھىي كېسەللىك. روھىي كىشەن.

روھىيەت

  • روھىيەت[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] روھىي ھالەت، مەنىۋى كەيپىيات:[مىسال:] ئاپتور ئەسەردە ناھايىتى ماھىرلىق بىلەن ئەينى زامان ھاياتى ۋە روھىيىتىنى قايتا ئىپادىلىگەن.

روي

  • روي[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[قوللىنىلىش دائىسرىسى:] يېزىق تىلى.[يەشمىسى:] بىرەر نەرسىنىڭ سىرتقى تەرىپى، يۈزى.

روي بەرمەك

  • روي بەرمەك[يەشمىسى:] سادىر بولماق، كېلىپ چىقماق، يۈز بەرمەك.

روياپ

  • روياپ[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] «روياپقا چىقماق»قا قاراڭ.

روياپقا چىقماق

  • روياپقا چىقماق[يەشمىسى:] ئەمەلگە ئاشماق، ئەمەلدە كۆرۈلمەك، ۋۇجۇدقا كەلمەك، ۋۇجۇدقا چىقماق؛ ھەل بولماق:[مىسال:] خۇدا خالىسا بۇ ئىش ئۇڭۇشلۇق روياپقا چىقىدۇ.

رويال

  • رويال[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>فرن[[كەسىپ تۈرى:]>مۇزىكا<[يەشمىسى:] «پىئانىنو»غا قاراڭ:[مىسال:] رويال چالماق.

رويان

  • رويان[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[كەسىپ تۈرى:]>بوتانىكا<[يەشمىسى:] رويان ئائىلىسىدىكى كۆپ يىللىق سامان غوللۇق ئۆسۈملۈك. يىلتىزىنى قىزىل بوياققا ماتېرىيال قىلىشقا ياكى دورىغا ئىشلىتىشكە بولىدۇ. ئۇ قاننى جانلاندۇرۇش ۋە توختىتىش، زەھەر قايتۇرۇش رولىغا ئىگە.

رويخەت

  • رويخەت[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە+ئەرەبچە[[يەشمىسى:] نەرسىلەر ياكى ئادەملەرنى مەلۇم تەرتىپتە يېزىپ چىقىش ۋە شۇنداق يېزىپ چىقىشتىن كېلىپ چىققان تىزىملىك، ھۆججەت:[مىسال:] بۇ يېزىدىكى دېھقانلارنىڭ رويخېتىدە رەھمىتۇللا 65 ياش دەپ يېزىلغان.

رۇبائىي

  • رۇبائىي[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[كەسىپ تۈرى:]>ئەدەبىيات<[يەشمىسى:] تۆت مىسرادىن تەركىب تاپقان، تولۇق بىر مەنە ئىپادىلەيدىغان ۋە بىرىنچى، ئىككىنچى، تۆتىنچى ياكى تۆتلا مىسراسى قاپىيىداش بولغان مۇستەقىل بىر شېئىر.

رۇبائىيات

  • رۇبائىيات[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە>ئەرەبچە[[كەسىپ تۈرى:]>ئەدەبىيات<[يەشمىسى:] بىرەر شائىرنىڭ رۇبائىيلىرى توپلىمى:[مىسال:] ئۆمەر ھەييام رۇبائىياتى.

رۇبائىيچى

  • رۇبائىيچى[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] مەخسۇس رۇبائىي يازىدىغان شائىر.

رۇبائىيچىلىق

  • رۇبائىيچىلىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رۇبائىي يېزىش ئىشى.

رۇبلى

  • رۇبلى[يەشمىسى:] رۇسىيىنىڭ پۇل بىرلىكى.

رۇبىدىي

  • رۇبىدىي[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[كەسىپ تۈرى:]>خىمىيە<[يەشمىسى:] مېتال ئېلېمېنت. بەلگىسى (robidium)Rb. كۈمۈش رەڭگىدە كېلىدۇ، خىمىيىۋى خۇسۇسىيىتى ئاكتىپ بولۇپ، سۇ بىلەن رېئاكىسىيىلىشىپ پارتلاشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.

رۇپىيە

  • رۇپىيە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] ھىندىستان، پاكىستان، نېپال، سىرىلانكا قاتارلىق دۆلەتلەرنىڭ پۇل بىرلىكى.

رۇتا

  • رۇتا[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]لاتىنچە[[كەسىپ تۈرى:]>بوتانىكا<[يەشمىسى:] «سۇزاپ»قا قاراڭ.

رۇتېنىي

  • رۇتېنىي[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[كەسىپ تۈرى:]>خىمىيە<[يەشمىسى:] مېتال ئېلېمېنت بەلگىسى (ruthenium)Ru. ئاقۇچ كۈل رەڭ، چۈرۈك بولۇپ، بەزىدە بۇلۇت شەكلىدە ياكى ئۇۋاق ھالەتتە ئۇچرايدۇ. پلاتىنا كانلىرىدىن تېپىلىدۇ، مىقدارى ئىنتايىن ئاز. ئادەتتە ئۇنىڭدىن زىننەت بۇيۇملىرى ۋە قېتىشما تەييارلاشقا بولىدۇ.

رۇچكا

  • رۇچكا[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[يەشمىسى:] سىياھ ئىچۈرۈلمەيدىغان، پەقەت سىياھقا چىلاپلا خەت يازىدىغان بىر خىل قەلەم.

رۇخسار

  • رۇخسار[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] ① چىراي، يۈز:[مىسال:] يىگىت مەلىكىنىڭ رۇخسارىنى كۆرۈپلا ئۇنىڭغا ئاشىق بىقارار بولۇپ ھوشىدىن كېتىپتۇ.[يەشمىسى:] ② رۇخسار مۇقامى، 1939-يىلى زىكرىئەلپەتتا تەرىپىدىن ئىجاد قىلىنغان ئۇيغۇر يېڭى مۇقامى. [يەشمىسى:] ③ ئاياللارنىڭ ئىسمى.

رۇخسارگۈل

  • رۇخسارگۈل[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[قۇرۇلمىسى:]]رۇخسار+گۈل[[يەشمىسى:] ① [كەسىپ تۈرى:]>بوتانىكا<[يەشمىسى:] كرېست گۈللۈكلەر ئائىلىسىدىكى ئىككى ياكى كۆپ يىللىق، سامان غوللۇق ئۆسۈملۈك. ئادەتتە مەنزىرە ئۈسۈملۈكى قىلىنىدۇ.[يەشمىسى:] ② [كەسىپ تۈرى:]>بوتانىكا<[يەشمىسى:] شۇ خىل ئۆسۈملۈكنىڭ گۈلى. بېغىر رەڭ، ئاچ قىزىل، ئاچ سېرىق ياكى ئاق رەڭدە بولىدۇ. [يەشمىسى:] ③ قىزلارنىڭ ئىسمى.

رۇخسەت

  • رۇخسەت[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ① قارشى تەرەپنىڭ مەلۇم بىر ئىشنى بېجىرىشىگە بېرىلگەن ئىجازەت، رازىلىق، جاۋاب:[مىسال:] رۇخسەت ئالماق. رۇخسەت سورىماق.[يەشمىسى:] ② «مەرھەمەت، كىرىڭ» دېگەن مەنىلەرنى بېرىدۇ:[مىسال:] ئامىنە ئىشىكنى چەكتى. ئۆي ئىچىدىن «رۇخسەت» دېگەن ئاۋاز ئاڭلاندى.

رۇخسەتسىز

  • رۇخسەتسىز[سۆز تۈركۈمى:] رەۋىش.[يەشمىسى:] رۇخسىتى يوق، رۇخسەت ئالماي:[مىسال:] رۇخسەتسىز كىرمەك. رۇخسەتسىز بارماق.

رۇخسەتلىك

  • رۇخسەتلىك[سۆز تۈركۈمى:] رەۋىش.[يەشمىسى:] رۇخسىتى بار، رۇخسەت ئېلىپ:[مىسال:] رۇخسەتلىك ماڭماق.

رۇدا

  • رۇدا[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[يەشمىسى:] ① [كەسىپ تۈرى:]>گېئولوگىيە<[يەشمىسى:] تەركىبىدە كېرەكلىك مىنېراللار بولغان ھەمدە قېزىش قىممىتىگە ئىگە تاغ جىنىسلىرى.[يەشمىسى:] ② [كەسىپ تۈرى:]>فىزىكا<[يەشمىسى:] سىمسىز رادىئو قوبۇللىغۇچتىكى دولقۇن تاسقىغۇچنى ياسىغىلى بولىدىغان چاسا قوغۇشۇن تاش، سېرىق تۆمۈر تاش قاتارلىقلار كۆزدە تۇتۇلىدۇ.

رۇدىلىق

  • رۇدىلىق[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رۇدىسى بار، رۇدا ئارىلاشقان:[مىسال:] رۇدىلىق بىرىكمە. رۇدىلىق قاتلام.

رۇداۋ

  • رۇداۋ[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]خەنزۇچە>ياپونچە[[كەسىپ تۈرى:]>تەنتەربىيە<[يەشمىسى:] «رۇداۋ چېلىشىشى»قا قاراڭ.

رۇداۋ چېلىشىشى

  • رۇداۋ چېلىشىشى[كەسىپ تۈرى:]>تەنتەربىيە<[يەشمىسى:] ياپونلارنىڭ چېلىشىشىغا ئوخشاپ كېتىدىغان بىر خىل چامباشچىلىق. بۇنىڭدا ھەر ئىككى تەرەپ قۇرۇق قول ئېلىشىدۇ.

رۇسⅠ

  • رۇسⅠ[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] تۈز، دۇرۇس، راۋۇرۇس:[مىسال:] رۇس ياغاچ. ∥ ئورۇندۇقتا رۇس ئولتۇرۇپ يېزىش ۋە ئوقۇش كېرەك.

رۇسⅡ

  • رۇسⅡ[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[كەسىپ تۈرى:]>ئىرىقشۇناسلىق<[يەشمىسى:] مۇشۇ نام بىلەن ئاتالغان مىللەت ۋە بۇ مىللەتكە مەنسۇپ كىشى. رۇسلارنىڭ ئاساسىي قىسمى روسىيىگە، ئاز قىسمى باشقا دۆلەتلەردە ئولتۇراقلاشقان. مەملىكىتىمىزدە، شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونىنىڭ ئىلى، ئالتاي، چۆچەك، ئۈرۈمچى قاتارلىق جايلىرى ۋە خېيلوڭجياڭ ئۆلكىسىدىمۇ ئاز بىر قىسىم رۇسلار ياشايدۇ.

رۇستەك

  • رۇستەك[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[كەسىپ تۈرى:]>ماشىنىسازلىق<[يەشمىسى:] سىلېسارلىق ۋە شۇ خىلدىكى ئىشلاردا ئىشلىتىلىدىغان دەستىگاھ.

رۇسچە

  • رۇسچە[يەشمىسى:] ① [سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رۇسلارغا، رۇس خەلقىگە، رۇس تىلى ۋە مەدەنىيىتىگە ئائىت؛ رۇس خەلقىگە خاس بولغان:[مىسال:] رۇسچە كىيىم. رۇسچە ئۇسسۇل.[يەشمىسى:] ② [سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رۇس تىلى ياكى يېزىقى:[مىسال:] رۇسچە ئۆگەنمەك.

رۇسلاتماق

  • رۇسلاتماق[يەشمىسى:] «رۇسلىماق» پېئىلىنىڭ مەجبۇرىي دەرىجىسى.

رۇسلاشماق

  • رۇسلاشماق[يەشمىسى:] «رۇسلىماق» پېئىلىنىڭ ئۆملۈك دەرىجىسى.

رۇسلانماق

  • رۇسلانماق[يەشمىسى:] ① «رۇسلىماق» پېئىلىنىڭ ئۆزلۈك دەرىجىسى:[مىسال:] قازى ساپاغا كېلىپ رۇسلىنىپ ئولتۇرغاندىن كېيىن تىنچ-ئامانلىق سورىدى. [يەشمىسى:] ② «رۇسلىماق» پېئىلىنىڭ مەجھۇل دەرىجىسى.

رۇسلىماق

  • رۇسلىماق[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] رۇس، تۈز ھالەتكە كەلتۈرمەك؛ تۈزەشتۈرمەك، تۈزىمەك:[مىسال:] ئەگرى ياغاچنى رۇسلىماق. ئۆزىنى رۇسلىماق.

رۇقئە

  • رۇقئە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ئۇيغۇر خەتتاتلىقىنىڭ بىر تۈرى. بۇ ئۈنچە تىزىقىدەك كەلگەن كالتە، دىقماقراق، مەزمۇت، ئېنىق تىك سىزىقلىق نۇسخا بولۇپ، تېز يېزىلىدۇ. چېكىتلىرى دانە-دانە قويۇلماستىن، ئاچىماق، يانتۇ سىزىقچە ھالىتىدە قويۇلىدۇ. بەزى ھەرپلەرنىڭ مەسىلەن، «ش، ن، ق» ھەرپلىرىنىڭ چېكىتلىرى قۇيرۇقىغا ئۇلاپلا تارتىپ قويۇلىدۇ.

رۇقئەچە

  • رۇقئەچە[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رۇقئە شەكلىدە يېزىلغان:[مىسال:] رۇقئەچە خەت.

رۇكوياتكا

  • رۇكوياتكا[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[يەشمىسى:] ① ئاپتوموبىل، تراكتورلارنى ئوت ئالدۇرۇش ئۈچۈن قول بىلەن ئايلاندۇرىدىغان ئەسۋاب. [يەشمىسى:] ② ئاپتوموبىل، تراكتورلارنىڭ چاقلىرىنى قول بىلەن ئايلاندۇرۇپ ھەرىكەتلەندۈرىدىغان تۇتقىسى، دەستىسى.

رۇكۇ

  • رۇكۇ[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[كەسىپ تۈرى:]>دىن<[يەشمىسى:] ناماز ئوقۇغاندا بەلنى ئېگىش؛ ئېڭىشىش:[مىسال:] رۇكۇ قىلماق. رۇكۇغا بارماق.

رۇم

  • رۇم[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] «رىم»غا قاراڭ.

رۇمبا

  • رۇمبا[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>ئىسپانچە[[كەسىپ تۈرى:]>ئۇسسۇل<[يەشمىسى:] ① تانسىنىڭ بىر خىلى. ئەسلىدە كۇبادىكى نېگىرلارنىڭ مىللىي ئۇسسۇلى بولۇپ، كېيىن تانسا ئۇسسۇلى سۈپىتىدە دۇنيانىڭ ھەممە جايلىرىغا تارالغان. رىتىمى [SX(]2[]4[SX)] تاكتتا بولىدۇ. [يەشمىسى:] ② شۇ خىل تانسا مۇزىكىسى.

رۇمىن

  • رۇمىن[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[كەسىپ تۈرى:]>ئىرىقشۇناسلىق<[يەشمىسى:] مۇشۇ نام بىلەن ئاتالغان مىللەت ۋە بۇ مىللەتكە مەنسۇپ كىشى. ئۇلار ئاساسەن رۇمىنىيىگە ئولتۇراقلاشقان، ياۋروپا ئىرقىغا كىرىدۇ.

رۇۋۇكلاشماق

  • رۇۋۇكلاشماق[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل. [قوللىنىلىش دائىسرىسى:] دىئالېكت.[يەشمىسى:] رودۇلاشماق، نامرات، گاداي بولۇپ كەتمەك.

رې

  • رې[يەشمىسى:] «ر» ھەرپىنىڭ نامى.

رېئاكتور

  • رېئاكتور[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[يەشمىسى:] ① [كەسىپ تۈرى:]>خىمىيە<[يەشمىسى:] مۇئەييەن تېمپېراتۇرا ۋە بېسىمدا خىمىيىلىك رېئاكسىيىلەرنى ھاسىل قىلىش ئۈچۈن ئىشلىتىلىدىغان ئاپپارات، ئۈسكۈنە.[يەشمىسى:] ② [كەسىپ تۈرى:]>فىزىكا<[يەشمىسى:] رادىئاكتىپ رىئاكسىيەنى ئەمەلگە ئاشۇرۇشتا ئىشلىتىلىدىغان قۇرۇلما.

رېئاكتىپ

  • رېئاكتىپ[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[يەشمىسى:] ① [سۆز تۈركۈمى:]ئىسىم.[كەسىپ تۈرى:]>خىمىيە<[يەشمىسى:] باشقا ماددىلار بىلەن بىرىكىپ مەلۇم خىمىيىلىك رېئاكسىيە پەيدا قىلىدىغان ۋە شۇ خىل رېئاكسىيىدە ئىزدىلىۋاتقان ماددىنىڭ بار-يوقلۇقىنى ئېنىقلاپ بېرىدىغان ماددا. [يەشمىسى:] ② [سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[كەسىپ تۈرى:]>خىمىيە<[يەشمىسى:] خىمىيىلىك ئانالىزدا شۇ خىل ماددا ئورنىدا خىزمەت قىلىدىغان:[مىسال:] رېئاكتىپ ماددىلار.[يەشمىسى:] ③ [سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[كەسىپ تۈرى:]>فىزىكا<[يەشمىسى:] پار، گاز ۋە شۇ قاتارلىقلار ئېقىمىنىڭ تېپىش كۈچى نەتىجىسىدە ھەرىكەت قىلىدىغان:[مىسال:] رېئاكتىپ ماتور. رېئاكتىپ ئايروپىلان.

رېئاكسىئون

  • رېئاكسىئون[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[يەشمىسى:] ئىجتىمائىي تەرەققىياتقا سىياسىي، ئىقتىسادىي جەھەتتىن قارشىلىق كۆرسەتكۈچى، مۇتەئەسسىپ، ئەكسىيەتچى.

رېئاكسىيە

  • رېئاكسىيە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[يەشمىسى:] ① [كەسىپ تۈرى:]>خىمىيە<[يەشمىسى:] ئىككى ياكى بىرنەچچە خىل ماددا ئوتتۇرىسىدا يۈز بېرىدىغان ئۆزئارا تەسىر، يەنى ماددىلارنىڭ بىرىكىشى، ئاجرىلىشى ۋە شۇ قاتارلىقلار:[مىسال:] خىمىيىلىك رېئاكسىيە. رېئاكسىيىگە كىرمەك.[يەشمىسى:] ② [كەسىپ تۈرى:]>خىمىيە<[يەشمىسى:] ئاتوم يادروسىنىڭ سىرتقى كۈچ تەسىرىدە ئۆزگىرىش پەيدا قىلىشى:[مىسال:] ئىسسىق يادرو رېئاكسىيىسى.[يەشمىسى:] ③ ئورگانىزملارنىڭ تەن ئىچى ياكى سىرتىدىكى غىدىقلاشقا جاۋابەن كۆرسىتىدىغان ئەكس تەسىرى.[يەشمىسى:] ④ [كەسىپ تۈرى:]>تېبابەت<[يەشمىسى:] ئادەم بەدىنىگە سېلىنغان ئوكۇل ياكى يېگەن دورىنىڭ ئادەم ئورگانىزمىغا بولغان ئەكس تەسىرى.

رېئال

  • رېئال[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[يەشمىسى:] ① ھەقىقىي مەۋجۇت بولۇپ تۇرغان، ئەمەلىيەتتە بار، ھەقىقىي، ئەمەلىي، چىن:[مىسال:] رېئال ئەھۋال، رېئال شەيئى.[يەشمىسى:] ② رېئاللىققا، ئەمەلىيەتكە ئۇيغۇن كېلىدىغان؛ ئەمەلگە ئاشىدىغان، بېجىرىلىشى مۇمكىن بولغان:[مىسال:] رېئال پىلان. رېئال مەسىلە. رېئال ئىش.

رېئاللاشتۇرماق

  • رېئاللاشتۇرماق[يەشمىسى:] «رېئاللاشماق» پېئىلىنىڭ مەجبۇرىي دەرىجىسى.

رېئاللاشتۇرۇشماق

  • رېئاللاشتۇرۇشماق[يەشمىسى:] «رېئاللاشتۇرماق» پېئىلىنىڭ ئۆملۈك دەرىجىسى.

رېئاللاشتۇرۇلماق

  • رېئاللاشتۇرۇلماق[يەشمىسى:] «رېئاللاشتۇرماق» پېئىلىنىڭ مەجھۇل دەرىجىسى.

رېئاللاشماق

  • رېئاللاشماق[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] رېئال ھالەتكە كەلمەك، رېئاللىققا قاراپ يۈزلەنمەك، رېئاللىققا ئۇيغۇن كەلمەك، رېئال بولماق.

رېئاللىق

  • رېئاللىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[كەسىپ تۈرى:]>پەلسەپە<[يەشمىسى:] ئوبيېكتىپ مەۋجۇت بولۇپ تۇرغان بارلىق شەيئىلەر، ئوبيېكتىپ مەۋجۇدىيەت.

رېئالىزم

  • رېئالىزم[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[يەشمىسى:] ① بىرەر ئىشنى ئەمەلگە ئاشۇرۇشتا ئوبيېكتىپ مەۋجۇت شەرت-شارائىت ۋە ئىمكانىيەتلەرنى ھېسابقا ئېلىپ ئىش كۆرۈش ۋە مۇشۇنداق مەسىلەك.[يەشمىسى:] ② [كەسىپ تۈرى:]>ئەدەبىيات<[يەشمىسى:] ئەدەبىيات-سەنئەتتىكى بىر خىل ئىجادىيەت ئۇسۇلى. بۇنىڭدا، تىپىك پېرسوناژ ۋە تىپىك مۇھىت تەسۋىرى ئارقىلىق رېئال تۇرمۇشنىڭ ماھىيىتى ئېچىپ بېرىلىدۇ.

رېئالىزمچى

  • رېئالىزمچى[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رېئالىزم تەرەپدارى، رېئالىزمنى تەشەببۇس قىلغۇچى.

رېئالىست

  • رېئالىست[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[كەسىپ تۈرى:]>ئەدەبىيات<[يەشمىسى:] رېئالىزم تەرەپدارى، رېئالىزمغا ئەمەل قىلغۇچى؛ ئۆز پائالىيىتىدە رېئال ۋەقەلىكنى، شەرت-شارائىتلارنى، مەۋجۇت ئىمكانىيەتلەرنى ھېسابقا ئېلىپ ئىش كۆرگۈچى كىشى.

رېپېتىتسىيە

  • رېپېتىتسىيە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[كەسىپ تۈرى:]>تىياتىر<[يەشمىسى:] بىرەر ئويۇننى قويۇش ئالدىدا، رېژىسسورنىڭ يېتەكلىشى بىلەن قىلىنىدىغان مەشىق، تەييارلىق.

رېپىدە

  • رېپىدە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] «گەزنە»گە قاراڭ:[مىسال:] پاتەمخان قوشنىسىنىڭكىگە رېپىدە سوراپ كىرگەنىدى.

رېپىرى

  • رېپىرى[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>ئىنگلىزچە[[كەسىپ تۈرى:]>تەنتەربىيە<[يەشمىسى:] تەنتەربىيە مۇسابىقىلىرىنىڭ قائىدىلىرىگە ئاساسەن تەنھەرىكەتچىلەرنىڭ مۇسابىقە نەتىجىسىنى باھالايدىغان ۋە مۇسابىقە جەريانىدا سادىر بولغان مەسىلىلەرنى بىر تەرەپ قىلىدىغان كىشى.

رېپىرىلىق

  • رېپىرىلىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رېپىرىلار قىلىدىغان ئىش:[مىسال:] رېپىرىلىق قىلماق.

رېتسېپ

  • رېتسېپ[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[كەسىپ تۈرى:]>تېبابەت<[يەشمىسى:] ① دوختۇر كېسەل كىشىگە يېزىپ بەرگەن دورا قەغىزى. [يەشمىسى:] ② مەلۇم كېسەلنى داۋالاش ئۈچۈن تەييارلىنىدىغان دورىلارنىڭ نامى، قوشۇلۇش مىقدارى ۋە ئىشلىتىش ئۇسۇللىرى ياكى ئۇلارنىڭ خاتىرىسى.

رېتسېپتور

  • رېتسېپتور[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[كەسىپ تۈرى:]>پسىخولوگىيە<[يەشمىسى:] نېرۋا سىستېمىسىدىكى نېرۋا ئۇچى توقۇلمىلىرى كۆزدە تۇتۇلىدۇ.

رېجىم

  • رېجىم[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>فرانسوزچە[[كەسىپ تۈرى:]>قانۇن ئىشلىرى<[يەشمىسى:] مەملىكىتىمىزدىكى جىنايى جازالارنىڭ بىر تۈرى. ئۇ جىنايەتچىلەرنى قامىماي، ھەرىكەت ئەركىنلىكىنى مەلۇم دەرىجىدە چەكلەيدۇ. ئۇنىڭ چېكى ئۈچ ئايدىن يۇقىرى، ئىككى يىلدىن تۆۋەن بولىدۇ؛ ئەمما بىرنەچچە خىل جىنايەتنى قوشۇپ جازالىغاندا ئۈچ يىلغا ئۇزارتىشقا بولىدۇ.

رېچىتاتىۋ

  • رېچىتاتىۋ[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>ئىتالىيانچە[[كەسىپ تۈرى:]>مۇزىكا<[يەشمىسى:] بەزىبىر مۇزىكىلىق سەھنە ئەسەرلىرىنىڭ دېكلاماتسىيە خاراكتېرىگە ئىگە بىر خىل مېلودىيىسى.

رېدە

  • رېدە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] بىر خىل دەرەخ، سىدىگە ئوخشاپراق كېتىدۇ. كۆپىنچە مەنزىرە ئۆسۈملۈكى قىلىنىدۇ.

رېزەندە

  • رېزەندە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] چىغدانغا يۇڭ سېلىش ئۈچۈن ياغاچتىن ياسالغان يەتتە ئىلىكلىك سايمان؛ كىگىزچى ئارىسى.

رېزبا

  • رېزبا[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[كەسىپ تۈرى:]>ماشىنىسازلىق<[يەشمىسى:] دېتاللارنىڭ سىرتقى ياكى ئىچكى يۈزىگە ئايلاندۇرۇپ چىقىرىلغان چىشلىق ئېرىقچە.

رېزبىلىك

  • رېزبىلىك[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رېزبىسى بار، رېزبا چىقىرىپ ياسالغان:[مىسال:] ئالدى بىلەن تۈنىكىنى رېزبىلىك مىخ بىلەن جۈپلەش، چىڭىتىش لازىم.

رېزونانس

  • رېزونانس[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>فرانسوزچە[[كەسىپ تۈرى:]>فىزىكا<[يەشمىسى:] ① تەۋرىنىش چاستوتىسى ئوخشاش بولغان ئىككى جىسىمنىڭ بىرى تەۋرىنىپ، يەنە بىرىنىڭمۇ تەۋرىنىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدىغان ھادىسە. [يەشمىسى:] ② رادىئو سىگناللىرىنى قوبۇل قىلىدىغان ئاپپاراتتىكى رېزونانس زەنجىرىنىڭ تەۋرىنىش چاستوتىسى بىلەن رادىئو سىگناللىرىنى تارقىتىش ئىستانسىسىنىڭ تەۋرىنىش چاستوتىسى ئوخشاش بولغاندا، قوبۇل قىلىدىغان ئاپپارات تارقىتىش ئىستانسىسىنىڭ رادىئو دولقۇنلىرىنى قوبۇل قىلالايدۇ. بۇ خىل ھادىسىمۇ «رېزونانس» دەپ ئاتىلىدۇ.

رېزىنكە

  • رېزىنكە[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[يەشمىسى:] ① [سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] كاۋچۇك دەرىخى، كۆكسېغىز قاتارلىق ئۆسۈملۈكلەر سۈتىنى پىششىقلاپ ئىشلەش ئارقىلىق تەييارلىنىدىغان بىر خىل ماتېرىيال. ئېلاستىكىلىق ۋە ئىزولياتسىيىلىك خۇسۇسىيەتكە ئىگە، سۇ ۋە ھاۋا ئۆتكۈزمەيدۇ. [يەشمىسى:] ② [سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] مۇشۇنداق ماتېرىيالدىن ئىشلەنگەن:[مىسال:] رېزىنكە توپ. رېزىنكە چاق. رېزىنكە ئاياغ.

رېزىنكىلىك

  • رېزىنكىلىك[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رېزىنكىسى بار، رېزىنكە ئورنىتىلغان.

رېژىسسور

  • رېژىسسور[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>فرانسوزچە[[كەسىپ تۈرى:]>تىياتىر<[يەشمىسى:] سەھنە ياكى كىنو ئەسەرلىرىنى تەييارلاش، سەھنىلەشتۈرۈش جەريانىدىكى ئىجادىي ئىشلارنىڭ تەشكىلاتچىسى، بەدىئىي رەھبەر:[مىسال:] ئۇ تالانتلىق رېژىسسور بولۇپ يېتىشتى.

رېژىسسورلۇق

  • رېژىسسورلۇق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] سەھنە ئەسەرلىرىنى سەھنىلەشتۈرۈش جەريانىدىكى بەدىئىي سەنئەت يېتەكچىلىكى، رېژىسسورلارنىڭ ئۈستىگە ئالغان ۋەزىپىسى.

رېستوران

  • رېستوران[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>فرانسوزچە[[يەشمىسى:] كۆڭۈل ئېچىش ئورنى بار چوڭ تىپتىكى ئاشپۇزۇل.

رېشىلىيە

  • رېشىلىيە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رەخت يۈزىگە كەشتىلەنگەن ھەر خىل شەكىللەر، گۈل نۇسخىلىرى:[مىسال:] شەرىخان بەزىدە رېشىلىيە ئىشلەپ ساتاتتى.

رېشىلىيەچى

  • رېشىلىيەچى[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رېشىلىيە ئىشلەيدىغان كىشى.

رېفراكتور

  • رېفراكتور[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[كەسىپ تۈرى:]>ئاسترونومىيە<[يەشمىسى:] لىنزىلار ۋاسىتىسى بىلەن ئاسمان جىسىملىرىنىڭ تەسۋىرىنى ھاسىل قىلىدىغان تېلېسكوپ.

رېفراكتورمېتىر

  • رېفراكتورمېتىر[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[كەسىپ تۈرى:]>فىزىكا<[يەشمىسى:] نۇرنىڭ تۈرلۈك جىسىملاردىكى سۇنۇش دەرىجىسىنى ئۆلچەيدىغان ئەسۋاب.

رېفراكسىيە

  • رېفراكسىيە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[كەسىپ تۈرى:]>فىزىكا<[يەشمىسى:] يورۇقلۇق ۋە ئاۋاز دولقۇنى قاتارلىقلار بىر خىل مۇھىتتىن ئىككىنچى خىل مۇھىتقا يانتۇ چۈشكەندە، ئەسلىدىكى تارقىلىش يۆنىلىشىنى ئۆزگەرتىش ھادىسىسى.

رېفلېكتور

  • رېفلېكتور[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[يەشمىسى:] ① [كەسىپ تۈرى:]>فىزىكا<[يەشمىسى:] يورۇقلۇق مەنبەسىدىن كەلگەن نۇرنى قايتۇرۇش رولىنى ئوينايدىغان پېتىنقى يۈزلۈك ئەسۋاب، نۇر قايتۇرغۇچ. [يەشمىسى:] ② شۇ خىل ئەسۋاب بىلەن ئېلېكتر لامپىسىدىن تەركىب تاپقان ياكى كۈن نۇرىدىن پايدىلىنىپ ئىسسىقلىق ھاسىل قىلىدىغان بىر خىل قۇرۇلما.[يەشمىسى:] ③ [كەسىپ تۈرى:]>ئاسترونومىيە<[يەشمىسى:] پېتىنقى ئەينەك ۋاسىتىسى بىلەن ئاسمان جىسىملىرىنىڭ تەسۋىرىنى ھاسىل قىلىدىغان تېلېسكوپ.

رېفلېكس

  • رېفلېكس[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[كەسىپ تۈرى:]>بىئولوگىيە<[يەشمىسى:] جانلىق ئورگانىزملارنىڭ ئىچكى-تاشقى غىدىقلاشلارغا نىسبەتەن نېرۋا سىستېمىسى ئارقىلىق قايتۇرىدىغان ئىنكاسى.

رېفلېكسلىق

  • رېفلېكسلىق[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رېفلېكس ئارقىلىق، رېفلېكس ياردىمى بىلەن بولغان:[مىسال:] رېفلېكسلىق تەڭشەش.

رېفلېكسىيە

  • رېفلېكسىيە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[يەشمىسى:] ①>پسىخولوگىيە<[يەشمىسى:] پىكىر يۈرگۈزۈش، ئويلىنىش.[يەشمىسى:] ② [كەسىپ تۈرى:]>پەلسەپە<[يەشمىسى:] پەلسەپىنىڭ بىلىش نەزەرىيىسىدىكى بىر خىل ئۇقۇم. لوك ئوتتۇرىغا قويغان.

رېكورت

  • رېكورت[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>ئىنگلىزچە[[يەشمىسى:] ئىشلەپچىقىرىش پىلانى ياكى بىرەر تاپشۇرۇقنى بېجىرىشتە ۋە ياكى تەنھەرىكەت تۈرلىرىدە ئېرىشىلگەن ئەڭ ياخشى نەتىجە، بەلگىلەنگەن ئەڭ يۇقىرى ئۆلچەم. ئادەتتە ئۇ ئۆلكىلىك (ئاپتونوم رايونلۇق) رېكورت، دۆلەتلىك رېكورت ۋە دۇنيا رېكورتى دېگەنلەرگە ئايرىلىدۇ.

رېگرېسسىيە

  • رېگرېسسىيە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[كەسىپ تۈرى:]>ماتېماتىكا<[يەشمىسى:] ستاتىستىكىلىق باغلىنىشقا ئىگە ئىككى تاسادىپىي ئۆزگەرگۈچى مىقدار بېرىلگەندە، رېگرېسسىيە فۇنكسىيە مىقدارى ئىچىدىكى بىرى يەنە بىرىگە نىسبەتەن ئوتتۇرىچە قىممەت بولىدۇ. بۇ ئوتتۇرىچە قىممەت «رېگرېسسىيە» دەپ ئاتىلىدۇ.

رېلې

  • رېلې[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>فرانسوزچە[[كەسىپ تۈرى:]>ئېلېكتر<[يەشمىسى:] ئېلېكتر ماگنىت، پۇرژىنا ۋە تېگىشىش نۇقتىسى قاتارلىقلاردىن تەشكىل تاپقان ئېلېكتر زەنجىر قۇرۇلمىسى.

رېلىس

  • رېلىس[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>ئىنگلىزچە[[كەسىپ تۈرى:]>قاتناش ئىشلىرى<[يەشمىسى:] پويىز، ترامۋاي، كران قاتارلىقلارنىڭ مېڭىشى ئۈچۈن يولغا ياتقۇزۇلىدىغان پولات ماتېرىيالى.

رېلىسسىز

  • رېلىسسىز[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رېلىسى يوق، رېلىس ياتقۇزۇلمىغان.

رېلىسلىق

  • رېلىسلىق[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رېلىسى بار، رېلىس ياتقۇزۇلغان:[مىسال:] تاق رېلىسلىق تۆمۈر يول.

رېماتىزم

  • رېماتىزم[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>گرېكچە[[كەسىپ تۈرى:]>تېبابەت<[يەشمىسى:] يۈرەك، ئۈگە ۋە نېرۋا سىستېمىسىدا بولىدىغان بىر خىل كېسەللىك. كۆپرەك سوغۇق ۋە نەم جايلاردا كۆرۈلىدۇ.

رېماتىزملىق

  • رېماتىزملىق[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رېماتىزم تەسىرى ئۆتكەن، رېماتىزم سەۋەبى بىلەن ئاغرىغان:[مىسال:] رېماتىزملىق يۈرەك كېسەللىكى.

رېمونت

  • رېمونت[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>فرانسوزچە[[يەشمىسى:] بۇزۇلغان، ئىشتىن چىققان، سۇنغان، كونىرىغان نەرسىلەرنى تۈزەش، ئوڭشاش، ياساش:[مىسال:] ئۆينى رېمونت قىلماق. رېمونت ئىشچىسى.

رېمونتچى

  • رېمونتچى[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رېمونت قىلىش ئىشى بىلەن شۇغۇللىنىدىغان ئادەم، رېمونت قىلغۇچى.

رېمونتچىلىق

  • رېمونتچىلىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رېمونت قىلىش ئىشى، كەسپى:[يەشمىسى:] رېمونتچىلىق قىلماق.

رېمونتخانا

  • رېمونتخانا[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رېمونت ئىشلىرىنى ئېلىپ بارىدىغان مەخسۇس ئىشخانا، ئۆي.

رېمونتسىز

  • رېمونتسىز[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رېمونت قىلىنمىغان. رېمونتقا چۈشمىگەن:[مىسال:] رېمونتسىز سېيالكا. ∥ بۇتخانا ئۇزۇن يىللاردىن بۇيان رېمونتسىز قالغىنى ئۈچۈن ناھايىتى خارابلىشىپ كەتكەنىدى.

رېنتگېن

  • رېنتگېن[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>نېمىسچە[[يەشمىسى:] ① [كەسىپ تۈرى:]>فىزىكا<[يەشمىسى:] Ⅹ نۇرى (رېنتگېن نۇرى)، گامما نۇرى قاتارلىقلارنىڭ كۈچ بىرلىكى. بىر رېنتگېن تەخمىنەن بىر كيۇرى رادىئوئاكتىپ نۇرنىڭ بىر سائەت ئىچىدە چىقارغان مىقدارىغا تەڭ كېلىدۇ.بۇ نام گېرمانىيە فىزىكا ئالىمى رېنتگېن(Rontgen Wilhelm Konrad)نى خاتىرىلەش يۈزىسىدىن بېرىلگەن. [يەشمىسى:] Ⅹ② نۇرى ئارقىلىق بەدەن تەكشۈرىدىغان ئاپپارات:[مىسال:] رېنتگېنگە چۈشمەك.

رېنىي

  • رېنىي[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[كەسىپ تۈرى:]>خىمىيە<[يەشمىسى:] مېتال ئېلېمېنت. بەلگىسى:[مىسال:] (rhenium)Re. ئۇ ئەڭ شالاڭ تارقالغان، كەم ئۇچرايدىغان مېتاللارنىڭ بىرى بولۇپ، مېخانىكىلىق كۈچىنىشچانلىقى يۇقىرى، يۇقىرى تېمپېراتۇرا ۋە چىرىتىشكە چىداملىق كېلىدۇ.

رېھىل

  • رېھىل[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[قوللىنىلىش دائىسرىسى:] كونىرىغان سۆز.[يەشمىسى:] كىتاب قويىدىغان كىچىك قاتلىما شىرە:[مىسال:] ھەر قاتاردا سەككىزدىن بالا، ھەممىسىنىڭ ئالدىدا رېھىل، ئۇنىڭغا كىچىكرەك كىتابلار قويۇلغانىدى.

رېئوستات

  • رېئوستات[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>گرېكچە[[كەسىپ تۈرى:]>فىزىكا<[يەشمىسى:] قارشىلىقنىڭ چوڭ-كىچىكلىكىنى تەڭشەيدىغان قۇرۇلما. ئۇنى ئېلېكتر زەنجىرىنىڭ ئوتتۇرىسىغا ئۇلاپ توك ئېقىمىنىڭ ئاز-كۆپلۈكىنى تەڭشىگىلى بولىدۇ.

رېۋىزىيە

  • رېۋىزىيە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>لاتىنچە[[يەشمىسى:] تەپتىش قىلىش؛ تەپتىش.

رېيكا

  • رېيكا[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[يەشمىسى:] دەرىجىلەرگە بۆلۈنگەن ۋە يەر، سۇ قاتارلىقلارنىڭ ئېگىز-پەسلىكىنى ئۆلچەشتە ئىشلىتىلىدىغان بىر خىل كالتەك.

رىئايە

  • رىئايە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ① ھۆرمەت ياكى ئېتىبارغا ئېلىش يۈزىسىدىن قىلىنغان مۇئامىلە، يول قويۇش؛ ھۆرمەت:[مىسال:] چوڭ دەپ رىئايە قىلدىم، بولمىسا ماڭىمۇ ئانام گەپ ئۆگەتكەن.[يەشمىسى:] ② بويسۇنۇش، ئەمەل قىلىش، ساقلاش:[مىسال:] تەرتىپكە رىئايە قىلماق. قانۇنغا رىئايە قىلماق.

رىتورىك

  • رىتورىك[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>گرېكچە[[يەشمىسى:] رىتورىكىغا (ناتىقلىق سەنئىتىگە) ئائىت، رىتورىكا قائىدىلىرىگە ئاساسلانغان.

رىتورىكا

  • رىتورىكا[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>گرېكچە[[يەشمىسى:] ناتىقلىق نەزەرىيىسى، نۇتۇق سۆزلەش سەنئىتى توغرىسىدىكى مەخسۇس پەن.

رىتىم

  • رىتىم[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>گرېكچە[[يەشمىسى:] ① بىرەر ئىش ياكى ھەرىكەتنىڭ مەلۇم ۋاقىت ئارىلىقىدا مەلۇم تەرتىپ ۋە ئۆلچەم بىلەن بىر خىل تەكرارلىنىپ تۇرۇشى:[مىسال:] كېچە جىمجىتلىقىدا تام سائىتىنىڭ بىر خىل رىتىمدا چىكىلدىشى ئاڭلىنىپ تۇراتتى.[يەشمىسى:] ② [كەسىپ تۈرى:]>مۇزىكا<[يەشمىسى:] ناخشا ياكى مۇزىكا تاۋۇشلىرىنىڭ قانۇنىيەتلىك ھالدا نۆۋەت بىلەن بىر كۈچىيىپ، بىر ئاجىزلاش ياكى بىر ئۇزىرىپ، بىر قىسقىرىشى.[يەشمىسى:] ③ [كەسىپ تۈرى:]>ئەدەبىيات<[يەشمىسى:] شېئىرىي نۇتۇقتىكى بىر خىل مىقداردىكى سۆز بۆلەكلىرىنىڭ ئىزچىل ۋە بىر ئۆلچەمدە تەكرارلىنىپ كېلىشى.

رىتىمسىز

  • رىتىمسىز[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رىتىمى، تەرتىپى يوق؛ رىتىملىق ۋە تەرتىپلىك ئەمەس، قالايمىقان:[مىسال:] رىتىمسىز ھەرىكەت. ∥ رازىيەنىڭ يۈرىكى رىتىمسىز سوقۇپ، يۈزى لاپپىدە ئوت ئالدى.

رىتىمسىزلاشتۇرماق

  • رىتىمسىزلاشتۇرماق[يەشمىسى:] «رىتىمسىزلاشماق» پېئىلىنىڭ مەجبۇرىي دەرىجىسى.

رىتىمسىزلاشتۇرۇلماق

  • رىتىمسىزلاشتۇرۇلماق[يەشمىسى:] «رىتىمسىزلاشتۇرماق» پېئىلىنىڭ مەجھۇل دەرىجىسى.

رىتىمسىزلاشماق

  • رىتىمسىزلاشماق[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] رىتىمسىز ھالەتكە كەلمەك، رىتىمسىز بولماق، قالايمىقانلاشماق:[مىسال:] بۇ خىل ئەھۋالدا ئادەمنىڭ تومۇر سوقۇشىمۇ تەدرىجىي ئاجىزلىشىپ رىتىمسىزلىشىدۇ.

رىتىمسىزلىق

  • رىتىمسىزلىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رىتىمى يوقلۇق؛ قالايمىقان، تەرتىپسىزلىك.

رىتىملىق

  • رىتىملىق[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رىتىمى، تەرتىپى بار؛ رىتىمغا چۈشكەن، قالايمىقان ئەمەس؛ تەرتىپلىك:[مىسال:] رىتىملىق ئاھاڭ. رىتىملىق قەدەم.

رىجە

  • رىجە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] ① بىرەر نەرسە ئۈستىدىن تارتىلغان يىپ، سىم ياكى سىزىق. [يەشمىسى:] ② ناۋات قاتۇرۇلغان قازانغا تارتىلغان يىپ:[مىسال:] قازانغا رىجە باغلىماق.[يەشمىسى:] ③ بۇغرىسىغا كىرگەن تۆگىنىڭ ئادەم چىشلىۋالماسلىقى ئۈچۈن ئاغزىغا تارتىپ قويىدىغان بىر خىل تور. [يەشمىسى:] ④ بىرەر ئىشنى تەرتىپى بىلەن ۋە ئۆز ۋاقتىدا بېجىرىش ئۈچۈن ئالدىنئالا بەلگىلەپ ئېلىنغان ئېنىق ياكى تەخمىنىي مۆلچەر؛ پىلان:[مىسال:] ئۇ خانغا سۇيىقەست قىلىش رىجىسىنى تۈزۈپ كەلگەن، ئۇنىڭ رىجىسى بىتچىت قىلىندى.

رىچاگ

  • رىچاگ[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە[[يەشمىسى:] ① [كەسىپ تۈرى:]>فىزىكا<[يەشمىسى:] بىرەر تايانچ نۇقتا ئەتراپىدا ئايلىنىدىغان ۋە ئاز كۈچ بىلەن كۆپ كۈچنى ۋۇجۇدقا كەلتۈرىدىغان خادا؛ پىشاڭ:[مىسال:] سەل چېكىنىپرەك تۇرۇڭلار، رىچاگ، كۇنۇپكىلارغا چېقىلماڭلار، دېدى ئادىل ئۇلارغا.[يەشمىسى:] ② باشقۇرۇش ئۈچۈن خىزمەت قىلىدىغان دەستىلىك پىشاڭ:[مىسال:] ئۇ بىر قولىنى رىچاگدىن بوشىتىپ قىزنىڭ دولقۇنلۇق چاچلىرىنى سىلىدى.

رىزا

  • رىزا[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[قوللىنىلىش دائىسرىسى:] يېزىق تىلى.[يەشمىسى:] رازىلىق جاۋابى، رازىلىق؛ رازى:[مىسال:] رىزا قىلماق.  قازاغا رىزا، بالاغا سەۋر (ماقال).

رىزالاشماق

  • رىزالاشماق[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] رازى-رىزا بولۇشماق؛ رازىلاشماق.

رىزالىق

  • رىزالىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رازىلىق؛ ماقۇللۇق:[مىسال:] رىزالىق بەرمەك.

رىزە

  • رىزە[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت. [قوللىنىلىش دائىسرىسى:] دىئالېكت.[يەشمىسى:] ① نازۇك، نېپىز (نەرسە ھەققىدە).[يەشمىسى:] ② جاپاغا چىدىمايدىغان، چىدىماس:[مىسال:] رىزە بالا.

رىزىق

  • رىزىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ① [كەسىپ تۈرى:]>دىن<[يەشمىسى:] دىنىي چۈشەنچىلەرگە ئاساسلانغاندا، خۇدا ھەربىر كىشى، ھەربىر جان ئۈچۈن ئاتىغان نېسىۋە:[مىسال:] تۇغۇلغاننىڭ رىزقى بىللە تۇغۇلار (ماقال).[يەشمىسى:] ② ھايات كەچۈرۈش، تىرىكچىلىك ئۈچۈن زۆرۈر بولغان ئوزۇق، ئوزۇق-تۈلۈك؛ ئوقەت:[مىسال:] مېنىڭ قورسىقىم تازا ئاچ ئىدى، يەيدىغان رىزقى ئۇچرىغانلىقىغا خۇشال بولۇپ كۈلدۈم، دەپتۇ دىۋە.

رىزقىغا توپا چاچماق

  • رىزقىغا توپا چاچماق[يەشمىسى:] «رىزقىغا ئولتۇرماق»قا قاراڭ.

رىزقىغا ئولتۇرماق

  • رىزقىغا ئولتۇرماق[يەشمىسى:] مەنپەئىتىگە زىيانكەشلىك قىلماق، مەنپەئىتىنى زىيانغا ئۇچراتماق:[مىسال:] سىزدە ئىمان بولسا، ئاشۇ بىچارە دېھقاننىڭ رىزقىغا ئولتۇرىمەن دېمەڭ.

رىزقى-نېسىۋە

  • رىزقى-نېسىۋە[يەشمىسى:] ھايات كەچۈرۈش ئۈچۈن يېيىشكە-ئىچىشكە بولىدىغان نەرسىلەر؛ رىزقى ۋە نېسىۋە:[مىسال:] بۇ دۇنيادا يەيدىغان رىزقى-نېسىۋىسى بار ئىكەن، موماي ئاخىر ھوشىغا كەلدى.

رىزۋان

  • رىزۋان[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[قوللىنىلىش دائىسرىسى:] يېزىق تىلى.[يەشمىسى:] ① جەننەت:[مىسال:] ئەگەرچە بولسىمۇ بۇ جاي باياۋان، بۇلارغا بولدى گويا باغى رىزۋان.[يەشمىسى:] ② ئاياللارنىڭ ئىسمى.

رىسالە

  • رىسالە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] بىرەر ساھە، بىرەر كەسىپ ۋە ئۇنىڭ تەرتىپ، قائىدە-قانۇنلىرىغا ئائىت كىتابچە، براشۇر:[مىسال:] تۆمۈرچىلىك رىسالىسى. مىسكەرلىك رىسالىسى.

رىشالە

  • رىشالە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] شېكەر بىلەن تۇخۇم ئېقىنىڭ ئارىلاشمىسىدىن ياسالغان رەڭگى ئاق بىر خىل قويۇق يېمەكلىك:[مىسال:] داستىخانغا ھالۋا، قايماق، رىشالە، قويۇقئاشلار تارتىلىپتۇ.

رىشتاپ

  • رىشتاپ[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] كىچىك ياغاچ تۇتقىغا بېكىتىلگەن ئىلمەك سىم. بۇ ئالتۇن، كۈمۈش، تۇچ، مىستىن تارتىلغان ئىنچىكە سىملارنى ئېشىشتە قوللىنىلىدۇ.

رىشتە

  • رىشتە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]پارىسچە[[يەشمىسى:] ① يىپ، شوينا، تاناب:[مىسال:] بۇ رىشتىگە ئۆتكۈزۈلگەن مارجان ئىدى، يىپ ئۈزۈلۈپ مارجانمۇ يەرگە تۆكۈلدى.[يەشمىسى:] ② [كۆچمە مەنىسى:] [يەشمىسى:] نەرسىلەر، كىشىلەر ۋە ھادىسە قاتارلىقلارنى ئۆزئارا مەھكەم باغلايدىغان ۋاسىتە؛ باغلىنىش، مۇناسىۋەت:[مىسال:] دوستلۇق رىشتىسى. كۆڭۈل رىشتىسى ئۈزۈلمەك. مۇھەببەت رىشتىسى.

رىشتىگە

  • رىشتىگە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[كەسىپ تۈرى:]>بىناكارلىق<[يەشمىسى:] ① خىش چاكلىرىنىڭ باستۇرمىسى. [يەشمىسى:] ② خىش چاكلىرىنىڭ ئارىسىغا لاي، سېمونت بىلەن باستۇرما بېرىدىغان ئەسۋاب.

رىغبەت

  • رىغبەت[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ① بىرەر ئىشقا، مەسىلىگە بولغان خاھىش، ئىستەك، مەيل، راي:[مىسال:] شۇ قولۇڭنى ھازىرمۇ مېنىڭ، قولۇم بىلەن بىللە بىلىمەن. ئىلھام بەرگەچ رىغبىتىڭ سېنىڭ، يالقۇنغىمۇ دادىل كىرىمەن.[يەشمىسى:] ② ئىلھام، مەدەت:[مىسال:] سېنىڭ ھەرىكىتىڭ ماڭا نىشان، ئەينەك ۋە ھەققانىي رىغبەت بولدى.

رىغبەتلەندۈرمەك

  • رىغبەتلەندۈرمەك[يەشمىسى:] «رىغبەتلەنمەك» پېئىلىنىڭ مەجبۇرىي دەرىجىسى:[مىسال:] رەئىس ئالاھىدە يوقلاپ، ئۇلارنى تېخىمۇ رىغبەتلەندۈردى.

رىغبەتلەندۈرۈشمەك

  • رىغبەتلەندۈرۈشمەك[يەشمىسى:] «رىغبەتلەندۈرمەك» پېئىلىنىڭ ئۆملۈك دەرىجىسى.

رىغبەتلەندۈرۈلمەك

  • رىغبەتلەندۈرۈلمەك[يەشمىسى:] «رىغبەتلەندۈرمەك» پېئىلىنىڭ مەجھۇل دەرىجىسى:[مىسال:] بالىلار ئارقا-ئارقىدىن مۇكاپاتلىنىپ رىغبەتلەندۈرۈلدى.

رىغبەتلەنمەك

  • رىغبەتلەنمەك[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] رىغبەتكە ئىگە بولماق؛ رىغبەتكە، مەدەتكە ئېرىشمەك؛ مەدەت ئالماق:[مىسال:] ئايشە خېنىم ئۇلارنىڭ كۆيۈمچانلىقىدىن رىغبەتلىنىپ، يەنە گەپ باشلىدى.

رىقابەت

  • رىقابەت[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] ئىككى ياكى بىرقانچە تەرەپ ئوتتۇرىسىدا بولىدىغان پايدا-مەنپەئەت، بازار ۋە ئۈستۈنلۈك تالىشىش كۈرىشى؛ بەسلىشىش؛ مۇسابىقە:[مىسال:] سودا رىقابىتى.

رىقابەتچى

  • رىقابەتچى[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رىقابەتلەشكۈچى كىشى ياكى تەرەپ:[مىسال:] ئۇلارنىڭ سېپىگە يەنە يېڭى رىقابەتچىلەر كېلىپ قوشۇلدى.

رىقابەتلەشتۈرمەك

  • رىقابەتلەشتۈرمەك[يەشمىسى:] «رىقابەتلەشمەك» پېئىلىنىڭ مەجبۇرىي دەرىجىسى.

رىقابەتلەشتۈرۈلمەك

  • رىقابەتلەشتۈرۈلمەك[يەشمىسى:] «رىقابەتلەشتۈرمەك» پېئىلىنىڭ مەجھۇل دەرىجىسى.

رىقابەتلەشمەك

  • رىقابەتلەشمەك[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] پايدا-مەنپەئەت تالاشماق، باشقىلارنى ئۇتۇپ چىقىش ئۈچۈن كۈرەشمەك، بەسلەشمەك:[مىسال:] بىز تىجارەتتە تەڭ رىقابەتلىشىپ كېتىۋاتاتتۇق.

رىكشا

  • رىكشا[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]رۇسچە>ياپونچە[[يەشمىسى:] ئادەم ياكى مال توشۇش ئۈچۈن ئىشلىتىلىدىغان ئىككى چاقلىق ھارۋا. ئۇنى ئاساسەن ئادەم سۆرەيدۇ. بەزىلىرى ئۈچ چاقلىق ۋېلىسىپىت شەكلىدە بولىدۇ:[مىسال:] بىز لەنجۇدا نۇرغۇن رىكشىلارنى كۆردۇق.

رىكشىچى

  • رىكشىچى[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رىكشا بىلەن ئادەم ياكى مال توشۇپ، شۇ ئارقىلىق تىرىكچىلىك قىلىدىغان كىشى:[مىسال:] ئۇ ئەسلىي بىر رىكشىچى ئىكەن.

رىكشىچىلىك

  • رىكشىچىلىك[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] رىكشا بىلەن ئادەم ياكى مال توشۇش ئىشى، كەسپى:[مىسال:] رىكشىچىلىك ئىچكى ئۆلكىلەردە تۇرمۇش كەچۈرۈشنىڭ مۇھىم بىر يولى.

رىككېتسىيە

  • رىككېتسىيە[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئىنگلىزچە[[كەسىپ تۈرى:]>تېبابەت<[يەشمىسى:] باكتېرىيە بىلەن ۋىرۇس ئارىلىقىدىكى بىر خىل مىكرو ئورگانىزم. باكتېرىيىلەردىن كىچىك بولۇپ، ئادەتتىكى مىكروسكوپلاردا كۆرگىلى بولىدۇ، پەقەت تىرىك توقۇلما ھۈجەيرىلىرىدىلا كۆپىيەلەيدۇ.

رىم

  • رىم[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] ① [كەسىپ تۈرى:]>تارىخ<[يەشمىسى:] ئىتالىيىنىڭ قەدىمكى شەھەر دۆلەتلىرىدىن بىرى. [يەشمىسى:] ② ئىتالىيىنىڭ ھازىرقى پايتەختى.

رىم رەقەملىرى

  • رىم رەقەملىرى[كەسىپ تۈرى:]>ماتېماتىكا<[يەشمىسى:] قەدىمكى رىملىقلار سانلارنى خاتىرىلەشتە ئىشلەتكەنⅠ، Ⅱ، Ⅲ، ⅣⅤ...، قاتارلىق بەلگىلەر.

رىمىفون

  • رىمىفون[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئىنگ[[كەسىپ تۈرى:]>خىمىيە<[يەشمىسى:] ئورگانىك بىرىكمە. مولېكۇلا فورمۇلىسى . C6 H7 O H3 ئاق رەڭلىك يىڭنىسىمان كرىستال بولۇپ، تەمى دەسلەپ تاتلىق، كېيىن ئاچچىق بىلىنىدۇ. زەھەرلىك خۇسۇسىيىتى ئاجىز. سىلنى داۋالاش ئۈنۈمى يۇقىرى.

رىڭگىت

  • رىڭگىت[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] مالايشىيانىڭ پۇل بىرلىكى.

رىۋايەت

  • رىۋايەت[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] مەلۇم كىشى، نەرسە، ئىش ياكى مەلۇم ۋەقە توغرىسىدا خەلق ئارىسىدا قەدىمدىن تارتىپ، ئېغىزدىن ئېغىزغا كۆچۈپ كەڭ تارقىلىپ كېلىۋاتقان ئاغزاكى ھېكايە؛ ئەپسانە:[مىسال:] رىۋايەت قىلماق.

رىۋايەتلەشتۈرمەك

  • رىۋايەتلەشتۈرمەك[يەشمىسى:] «رىۋايەتلەشمەك» پېئىلىنىڭ مەجبۇرىي دەرىجىسى.

رىۋايەتلەشتۈرۈلمەك

  • رىۋايەتلەشتۈرۈلمەك[يەشمىسى:] «رىۋايەتلەشتۈرمەك» پېئىلىنىڭ مەجھۇل دەرىجىسى.

رىۋايەتلەشمەك

  • رىۋايەتلەشمەك[سۆز تۈركۈمى:] پېئىل.[يەشمىسى:] رىۋايەتلىك خۇسۇسىيىتىگە ئىگە بولماق، رىۋايەت تۈسىنى ئالماق، رىۋايەتكە ئايلانماق.

رىۋايەتلىك

  • رىۋايەتلىك[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رىۋايەت تۈسىنى ئالغان:[مىسال:] مەخسۇت ئېلىشانىڭ گۈزەل قىز توغرىسىدىكى رىۋايەتلىك ناخشىلىرىنى ئاڭلاپ قالدى.

رىئېل

  • رىئېل[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] كامبودژىنىڭ پۇل بىرلىكى.

رىيا

  • رىيا[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[قوللىنىلىش دائىسرىسى:] يېزىق تىلى.[يەشمىسى:] ئۆزىنى يالغاندىن ياخشى قىلىپ كۆرسىتىش، ئىككى يۈزلىمىلىك:[مىسال:] بىرى شەخسىيپەرەس زالىم، بىرى قاشقىر مىجەز ھاكىم، بىرى گال بەندىسى «ئالىم»... ساداقەتتە رىيا كۆردۈم.

رىيازەت

  • رىيازەت[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] جاپا-مۇشەققەت، قىيىنچىلىق؛ ئازاب، ئازاب-ئوقۇبەت:[مىسال:] رىيازەت چەكمەك.

رىيازەتسىز

  • رىيازەتسىز[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] رىيازىتى يوق، رىيازەت كۆرمەي:[مىسال:] رىيازەتسىز بەخت بولمايدۇ، دېدى ئۇ سۇس كۈلۈمسىرەپ.

رىيازەتلىك

  • رىيازەتلىك[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[يەشمىسى:] جەبىر-جاپاسى، دەرد-ئەلىمى بار؛ جاپالىق، ئازابلىق:[مىسال:] ۋەزىر تالاي رىيازەتلىك سەپەرنى تۈگىتىپ، ئاخىرى ئوردىغا قايتىپ كەپتۇ.

رىيازىيات

  • رىيازىيات[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[قوللىنىلىش دائىسرىسى:] كونىرىغان سۆز.[يەشمىسى:] ماتېماتىكا:[مىسال:] بۇ زات رىيازىياتتا ئىختىساس ھاسىل قىلغان.

رىياسەت

  • رىياسەت[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە[[يەشمىسى:] مەجلىس، يىغىن قاتارلىقلارغا باشچىلىق قىلىش:[مىسال:] بۇ پىكىر، رىياسەت سەھنىسىدە ئولتۇرغانلارنىڭ ھەممىسىگە يېقىپ كەتتى.

رىياسەتچى

  • رىياسەتچى[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] باشقۇرغۇچى، باشچىلىق قىلغۇچى:[مىسال:] مەجلىس رىياسەتچىسى.

رىياسەتچىلىك

  • رىياسەتچىلىك[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] باشقۇرۇش، باشقۇرۇش پائالىيىتى؛ باشچىلىق قىلىش:[مىسال:] يىغىنغا رىياسەتچىلىك قىلماق.

رىياكار

  • رىياكار[سۆز تۈركۈمى:] سۈپەت.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە+پارىسچە[[يەشمىسى:] ساختىپەز؛ ئىككى يۈزلىمىچى، مۇناپىق:[مىسال:] ھەي رىياكار ئالەم... دېدى ئالىم ۋە لەسسىدە ئىزىدا ئولتۇرۇپ قالدى.

رىياكارانە

  • رىياكارانە[سۆز تۈركۈمى:] رەۋىش.[تىل تەۋەلىكى:]]ئەرەبچە+پارىسچە[[قوللىنىلىش دائىسرىسى:] يېزىق تىلى.[يەشمىسى:] رىياكارلىق بىلەن، مۇناپىقلارچە:[مىسال:] رىياكارانە ئىش تۇتماق. ∥ رىياكارانە ئىش. رىياكارانە قىلىق.

رىياكارلىق

  • رىياكارلىق[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] ساختىپەزلىك، مۇناپىقلىق، ئىككى تۈزۈلمىچىلىك:[مىسال:] رىياكارلىق ھەممىنى بىزار قىلىدىغان يامان قىلىق.

رىيال

  • رىيال[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[يەشمىسى:] سەئۇدى ئەرەبىستان، ئىران ۋە يەمەن قاتارلىق دۆلەتلەرنىڭ پۇل بىرلىكى.